Inhoudstabel
…page…
Basilius van Caesarea
Leven
Jeugdjaren
Basilius werd rond 330 geboren in Caesarea, Cappadocië (midden in het huidige Turkije). Hij studeerde retorica, grammatica en filosofie in Caesarea, Constantinopel en Athene.
Toen hij in Athene studeerde, sloot hij vriendschap met Gregorius van Nazianze, die later een belangrijk bisschop en theoloog werd.
Monnik
Na zijn studies keerde Basilius terug naar Caesarea en werd leraar. Onder invloed van zijn zus Makrina gaf hij zijn loopbaan op om monnik te worden.
Hij liet zich in 356 dopen en reisde naar Egypte, Palestina, Syrië en Mesopotamië om er het leven van de woestijnmonniken te leren kennen. Toen hij terugkeerde stichtte hij met gelijkgezinden een klooster op een van de landgoederen van zijn familie.
Zijn opvattingen over het monnikenleven bepalen tot op vandaag de kloosters in de Oosters-Orthodoxe kerken. Hij vond dat ze dicht bij de kerk en de gewone gelovigen moesten staan, zodat ze zich konden toeleggen op de zorg voor de armen en de verpleging van zieken.
Bisschop
In 364 werd Basilius priester gewijd. Zes jaar later werd hij gekozen tot bisschop van Caesarea, zijn geboortestad. Als bisschop deed hij veel voor de armen, de asielzoekers en de zieken. Hij stichtte verschillende hospitalen in Caesarea en was erg betrokken bij de ontwikkeling van de catechese en de liturgie.
Levenseinde
Basilius stierf op 1 januari 379 na een lange ziekte. Hij ging de geschiedenis in als Basilius de Grote.
Hij stierf voor het begin van het concilie van Constantinopel, waar zijn standpunt over de Heilige Geest naar voren werd gebracht door zijn broer Gregorius van Nyssa, die monnik was geworden na de dood van zijn vrouw.
Varia
Geschriften
Samen met Gregorius van Nazianze schreef hij twee monnikenregels. Hierdoor werden ze de grondleggers van het oosters kloosterleven.
Hij schreef ook verschillende liturgische gebeden die in de orthodoxe ritus bekend zijn.
Titels
Kerkvader*
Basilius is één van de belangrijkste kerkvaders van de oosterse kerk, samen met Gregorius van Nazianze (zijn vriend), Gregorius van Nyssa (zijn broer), Athanasius de Grote, Johannes Chrysostomus en Cyrillus van Alexandrië.
Hij speelde een belangrijke rol in de verdediging van het orthodoxe geloof tegen het arianisme (een strekking bij de vroege christenen die de godheid van Christus ontkende en in Hem een schepsel zag).
- Een kerkvader is de gebruikelijke aanduiding voor een invloedrijk schrijver en theoloog van de vroeg-christelijke Kerk, van wie theologische werken bewaard zijn.
'Patriarch van de Oosterse monniken'
Deze eretitel kreeg hij omwille van zijn band met het monnikenleven.
Hij wordt hij ook de ‘vader van het Oosterse monastieke leven’ genoemd.
Afbeelding
Op iconen wordt Basilius afgebeeld met een grote baard, kalend en in het gewaad van een oosterse bisschop. In zijn hand heeft hij een boek (de Bijbel).
Gregorius van Nazianze
Leven
Jeugdjaren
Gregorius werd in 329 geboren in Nazianze, Klein-Azië (= Nenisi in het huidig Centraal Turkije).
Hij studeerde rechten in Caesarea van Cappadocië, in Caesarea (Palestina), in Alexandrië (Egypte) en ook in Athene. Daar werd hij docent.
Monnik
In Athene leerde hij Basilius kennen met wie hij erg bevriend raakte.
Toen Basilius zich als kluizenaar had teruggetrokken ergens in Pontus (noordelijke streek van het huidige Turkije aan de Zwarte Zee), sloot hij zich aan bij zijn vriend. Hij vond er het leven waarnaar hij uitkeek: een leven van bidden, studeren en schrijven.
Samen met Basilius werd hij de grondlegger van het oosterse kloosterleven.
Bisschop
Zijn vader had liever dat hij een meer vooraanstaande plaats innam en wijdde hem daarom tot priester in 362. Later werd hij hulpbisschop benoemd.
Toen zijn vriend Basilius in 370 aartsbisschop werd van Caesarea, maakte hij in 372 van Sasima een bisschopszetel en benoemde er Gregorius tot eerste bisschop. Hierdoor was er bij de bisschoppenvergaderingen een stem meer vóór de orthodoxen en één minder voor de arianen. Gregorius weigerde. Toen zijn vader overleed in 374 nam hij een korte tijd zijn plaats in, maar daarna trok zich uiteindelijk terug in het St-Theclaklooster te Seleucië in Isaurië.
In 379 vroeg men hem met aandrang om patriarch van Constantinopel te worden. Dat hield hij één maand vol. Na zijn beroemde afscheidsrede aan het volk en de bisschoppen, trok hij zich terug in zijn geboorteplaats.
Levenseinde
Gregorius overleed in 390 in Nazianze.
Varia
Geschriften
Samen met Basilius schreef hij twee monnikenregels. Hierdoor werden ze de grondleggers van het oosterse kloosterleven.
Hij schreef zijn autobiografie 'De vita sua', tweehonderdvijfenveertig brieven, vijfenveertig redevoeringen, preken en gedichten.
Zijn preken werden bijeen geschreven in het rijk geïllustreerde manuscript: ‘de Sermoenen van Gregorius van Nazianze’, dat waarschijnlijk rond 880 gemaakt werd in opdracht van keizer Basileios I. Het wordt nu bewaard in de Bibliothèque Nationale de France in Parijs.
Onnoembaar
(Gebed van Gregorius van Nazianze)
Jij, die boven alles uitstijgt,
Ik weet niet hoe ik Je moet aanspreken.
Welk lied kan ik over Jou zingen?
Geen woord kan Je vatten.
Geen geest kan Je begrijpen,
Geen verstand kan Je bedenken.
Jij bent onuitsprekelijk.
Alles wat bestaat komt uit Jou.
Jij gaat ons verstand te boven.
Al wat denkt komt van Jou.
Alle wezens loven Jou,
zij die je naam uitspreken
en zij die Je stilzwijgend belijden …
Voor alle wezens ben Jij het doel.
Jij bent uniek.
Je bent iedereen en Je bent niemand.
Je bent niet het geheel
en Je draagt alle namen.
Hoe moet ik Je noemen?
Jij, de enige die niet te noemen is.
Heb medelijden,
Jij die boven alles uitstijgt.
Ik heb geen andere naam
om Je aan te spreken.
Titels
Kerkvader
Gregorius van Nazianze behoort tot de belangrijkste kerkvaders van de oosterse kerk, samen met Basilius (zijn vriend), Gregorius van Nyssa (de broer van Basilius), Athanasius de Grote, Johannes Chrysostomus en Cyrillus van Alexandrië.
Hij is de grondlegger van de orthodoxe leer van de Drie-eenheid: God is één wezen in drie personen. ___
Een kerkvader is de gebruikelijke aanduiding voor invloedrijke schrijvers en theologen van de vroeg-christelijke Kerk, van wie de theologische werken bewaard zijn.
Gregorius de Theoloog
Gregorius kreeg die ‘titel’ omwille van vijf preken die hij schreef in 380. Ze zijn bekend onder de naam ‘Theologische gesprekken’ en bevatten een uiteenzetting over het dogma van de Drie-eenheid.
Afbeelding
Op iconen wordt Gregorius afgebeeld met een grijze baard, kalend en in het gewaad van een oosterse bisschop. In zijn hand heeft hij een boek (de Bijbel).
Naast zijn hoofd staat: ‘de heilige Gregorius, de theoloog’.