Cipier

Wie?

In de oudheid waren cipiers meestal voormalige soldaten, slaven of lage ambtenaren, die de opdracht kregen om gevangenen te bewaken. Wat ze precies moesten doen, was afhankelijk van de tijd en het land waarin ze cipier waren.

Waar?

Egypte
Omdat gevangenen vaak ingezet werden voor dwangarbeid, zoals het bouwen van monumenten of werken in steengroeven, moesten cipiers ze niet alleen bewaken, maar er ook op toezien dat ze hun werk deden.

Griekenland
Omdat misdadigers eerder beboet, verbannen of ter dood veroordeeld werden, waren in de oudheid niet zoveel gevangenissen. Waar die er waren, waren cipiers verantwoordelijk voor hun bewaking in afwachting van hun proces.

Rome
De Romeinen kenden de Mamertijnse Gevangenis in Rome om vijanden van de staat, criminelen en politieke gevangenen tijdelijk op te sluiten vooraleer hun straf (executie of dwangarbeid) werd uitgevoerd.
Cipiers moesten de veiligheid van de gevangenen waarborgen, ontsnappingen voorkomen en soms ook straffen uitvoeren. Ze stonden volgens de Romeinse wet met hun leven in voor de gevangenen en werden gedood als er iets met hen gebeurde.

Waardering

Hoewel het werk dat de cipiers deden vaak gevaarlijk was, werden cipiers in de oudheid weinig gewaardeerd.

Soorten gevangenissen

Put / cisterne / waterput
Genesis 37, 23-24
“Zodra Jozef bij zijn broers kwam, trokken zij hem het kleed uit, het prachtige kleed dat hij droeg, grepen hem en wierpen hem in de put. De put was leeg en er stond geen water in.”
Lees meer’

Jeremia 37, 15-16
“De edelen waren woedend op Jeremia: zij lieten hem stokslagen toedienen en hem in het huis van de schrijver Jonathan opsluiten. Dat was als gevangenis ingericht. Zo kwam Jeremia in de ondergrondse kerker terecht, waar hij geruime tijd zou blijven.”

De profeet Jeremia werd tijdens de belegering van Jeruzalem door de Babyloniërs gevangen gezet in de gevangenis van het huis van Jonathan de schrijver.

Jeremia 38, 6
“Toen grepen ze Jeremia en wierpen hem in de put van prins Malkia, in het kwartier van de wacht; aan touwen lieten ze hem neer. In de put stond wel geen water, maar Jeremia zakte weg in de modder.”
Lees meer

De leiders van Juda gooiden de profeet Jeremia in een put voor het opslaan van water (cisterne).

‘Huis van bewaring’ / gevangenis
Dit was een plaats waar men tijdelijk werd vastgehouden in afwachting van een proces of straf.

Genesis 39, 19-20
“Toen de meester van zijn vrouw hoorde, hoe zijn slaaf haar behandeld had, werd hij woedend. Hij liet Jozef grijpen en in de gevangenis zetten, daar waar de gevangenen van de koning opgesloten zaten. Zo kwam Jozef daar in de gevangenis.”

Jozef werd in een ‘huis van bewaring’ geplaatst nadat hij de vrouw van Potifar hem beschuldigde van aanranding. Die gevangenis bevond zich in de nabijheid van het huis van de officier van de farao en zou een strafvesting geweest zijn voor politieke gevangenen.

Ruimte in een stadspoort / Kwartier van de paleiswacht
Jeremia 20, 1-2
“Toen Paschur, zoon van Immer, priester en hoofdopzichter van de tempel, deze profetie van Jeremia hoorde, liet hij de profeet stokslagen toedienen en sloot hem boven in de Benjaminpoort van de tempel in het blok.“

Jeremia 32, 2
“Het leger van de koning van Babel had toen Jeruzalem omsingeld en de profeet Jeremia zat gevangen in het kwartier van de paleiswacht.”

Publieke Gevangenis
In publieke gevangenissen kon men meerdere gevangenen vasthouden. Ze waren beter georganiseerd en zwaarder bewaakt dan tijdelijke opsluitingsplaatsen.

Handelingen 5, 18-19
“Zij grepen de apostelen en zetten hen in de stadsgevangenis.”
Lees meer

Bijbel

Oude Testament

Jozef

Genesis 39, 19-23
“Toen de meester van zijn vrouw hoorde, hoe zijn slaaf haar behandeld had, werd hij woedend. Hij liet Jozef grijpen en in de gevangenis zetten, daar waar de gevangenen van de koning opgesloten zaten. Zo kwam Jozef daar in de gevangenis. Maar Jahwe was met Jozef. Hij bewees hem zijn goedheid door te zorgen dat hij bij het hoofd van de gevangenis in de gunst kwam. Deze vertrouwde allen die in de gevangenis zaten aan Jozef toe; alle werk dat daar verricht werd gebeurde onder Jozefs verantwoordelijkheid. Het hoofd van de gevangenis hoefde geen zorg te hebben over datgene wat aan Jozef was toevertrouwd. Want Jahwe was met hem en deed hem slagen bij alles wat hij ondernam.”

Jozef werd door Potifar in Egypte in een gevangenis gezet, waar hij bevriend raakte met de cipier en verantwoordelijk werd voor de andere gevangenen.

Nieuwe Testament

Tijdens de Romeinse overheersing in Palestina (vanaf 63 voor Christus) werden Romeinse gevangenissen en hun systeem van rechtspraak geïntroduceerd. Cipiers waren vaak Romeinse soldaten of lokale bewoners die onder Romeins gezag dienden.

Apostelen

Handelingen 5, 22
“Maar bij aankomst vonden de dienaren hen niet meer in de kerker. Zij keerden terug met het bericht: “Wij vonden de gevangenis stevig op slot en de wachten voor de deuren op hun post, maar toen wij opendeden troffen wij niemand aan.”
Lees meer

Petrus

Handelingen 12, 4
“Toen hij (= koning Herodes) hem in handen had gekregen, wierp hij hem in de gevangenis en liet hem bewaken door vier groepen soldaten, elk van vier man. Het was zijn bedoeling Petrus na het paasfeest voor het volk te leiden.”
Lees meer

Paulus

Handelingen 16, 23-24
“Nadat men hun een flink aantal slagen had toegediend, wierp men hen in de gevangenis en gaf opdracht aan de gevangenbewaarder ze streng te bewaken. Op dit nadrukkelijk bevel zette deze hen in de binnenste kerker en sloot hun voeten in het blok.”
Lees meer

Suggesties

Grote kinderen

ONDERZOEKEN

Cipier / stad Filippi

De groep kinderen wordt verdeeld in een paar aantal groepen.
De kinderen bestuderen in die kleine groepen de informatie over cipiers of die over Filippi.
Daarna formuleren ze vragen die ze als interviewer zouden stellen op basis van die informatie.
Die vragen noteren ze op een papier (= vragenlijst).

Die vragenlijsten worden daarna voorgelegd aan de groep(en) die het ander onderwerp bestudeerde. Die andere groepen formuleren de antwoorden op die vragen op basis van het materiaal dat op de website te vinden is.

Om af te sluiten worden de vragen gesteld door leden van de ene groep en beantwoord door de leden van de andere groep.

TIPS
.
De meest interessante vragen en de antwoorden erop, worden opgenomen in de krant: 'De RONDE van de BIJBEL'.

.
Mogelijke vragenlijst:
- Wat is het grootste verschil tussen een gevangenis nu en een gevangenis tweeduizend jaar geleden?
- Je werk in de gevangenis kan gevaarlijk zijn. Waarderen de mensen je werk?
- Waarin verschilt je werk met dat van je collega's in Egypte?
- Wat gebeurt er met jou als er een gevangene ontsnapt?

- Waarom moest Paulus naar de gevangenis van Filippi?
- Wat doe je om er zeker van te zijn dat een gevangene niet wegloopt?

Jongeren

VERTELLEN

Het geweten van de bewaker

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Uitgeverij Averbode 2007, p. 116)

Een aantal gevangenen zat opgesloten
in een barak van een concentratiekamp.
Elke avond kwam de bewaker langs
en zocht telkens dezelfde man uit
om hem af te ranselen.
De anderen keken toe
in machteloze woede.
Maar wat konden ze doen?
Elke poging om hun vriend te helpen
zou leiden tot nog meer geweld.

Tot iemand op een avond zei:
‘Als u elke avond iemand wilt martelen,
neem mij dan vandaag,
in plaats van hem.’
Die reactie had de bewaker niet verwacht.
Hij aarzelde even en zei:
‘Goed, ik neem vanavond jou
en niet die ander.
En omdat je zo moedig bent
om jezelf aan te bieden,
mag je zeggen
hoeveel slagen je wilt hebben.’
De gevangene zei:
‘Dat laat ik over aan uw geweten.’
Verward antwoordde de bewaker:
‘Mijn geweten?
Ik heb geen geweten!’
De gevangene reageerde:
‘Natuurlijk hebt u een geweten,
anders had u mij daarnet al afgeranseld.’

De bewaker verdween,
en kwam nooit meer terug in de barak.