Inhoudstabel
...page... Wiki page pagination has not been enabled.
Wie was hij?
Een oud verhaal zegt dat Matteüs de tollenaar is die door Jezus werd geroepen om zijn leerling te worden (Matteüs 9, 9-13).
Op dit moment is men er niet meer zo zeker van dat hij het eerste evangelie in het Nieuwe Testament schreef. Men denkt dat de schrijver van dat evangelie deel uitmaakte van een groep christenen die eerder jood waren en in Syrië-Palestina woonden. Die christenen hadden met vervolging te maken en misschien ook met afgenomen enthousiasme.
Het evangelie van Matteüs
Typisch
Het evangelie van Matteüs doet nogal joods aan: Aramese woorden worden niet vertaald, Joodse gebruiken worden niet uitgelegd en met meer dan 130 verwijzingen naar het Oude Testament wil de schrijver ervan aantonen dat Jezus de profetieën vervult en de verwachte Messias is. Het lijkt dat hij het Oude Testament op het leven van Jezus legt om er de rijkdom van te kunnen verstaan en om te laten zien dat wat in het Oude Testament gezegd werd, in Jezus werd gerealiseerd.
Matteüs zag Jezus als een nieuwe Mozes:
Net als Mozes ontsnapte Jezus aan een kindermoord
en kwam Hij uit Egypte om zijn volk te redden.
En zoals Mozes vijf boeken schreef, zo hield Jezus vijf grote toespraken (redes).
Matteüs is dus geen historicus in de moderne zin van het woord. Hij reconstrueert niet, maar interpreteert.
Ontstaansgeschiedenis
Het evangelie volgens Matteüs staat als eerste in het Nieuwe Testament omdat men eeuwen lang dacht dat het het oudste van de vier was. Pas sinds de 19e eeuw ontdekte men door tekststudie dat Matteüs delen van het evangelie van Marcus overnam, zodat zijn evangelie recenter is.
Naast het evangelie van Marcus gebruikte hij veel woorden en gelijkenissen van Jezus die ook bij Lucas te vinden zijn. Men vermoedt dat Matteüs en Lucas hiervoor over dezelfde bron beschikten.
Toch nam Matteüs de teksten van Marcus en die andere bron (Q-bron) niet klakkeloos over. Hij paste ze aan aan zijn visie en overtuiging.
Situering in de tijd
Matteüs schreef zijn evangelie waarschijnlijk na de verwoesting van Jeruzalem door de Romeinen in het jaar 70. Omdat hij een onderscheid maakt tussen het officiële jodendom en de christelijke gemeenschappen, veronderstelt men dat hij zijn evangelie schreef rond het jaar 85.
Overzicht van de inhoud
Matteüs had veel zin voor compositie.
Hij verzamelde de woorden van Jezus die zijn leerlingen mondeling en schriftelijk doorgaven, in vijf grote redevoeringen die hij ordende volgens thema en afwisselde met verhalen.
. De bergrede (5-7)
. De zendingsrede (10)
. De parabelrede (13)
. De gemeenterede (18)
. De eschatologische rede (24-25)
Zo krijgt men in het evangelie volgens Matteüs, het beeld van Jezus als een rabbi, een leraar.
Matteüs en kunst
Beeldhouwkunst
C. RUSCONI
Matteüs
Werk van de Italiaanse beeldhouwer Camillo Rusconi.
Dat deze figuur Matteüs voorstelt is te zien aan:
. het boek, dat hij in zijn handen draagt, verwijst naar het evangelie dat hij schreef
. de beurs met geld aan zijn voeten verwijst naar zijn beroep als tollenaar.
Schilderkunst
REMBRANDT
Matteüs
Symbolen voor de vier evangelisten
De kunst stelt Matteüs symbolisch voor als een mens, een symbool dat terug gaat op een tekst uit de apokalyps, een visioen dat de evangelist Johannes neerschreef:
Voor de troon was iets als een glazen zee, kristal gelijk.
En midden voor de troon en eromheen waren vier dieren,
bezaaid met ogen voor en achter.
Het eerste dier leek op een leeuw,
het tweede op een jonge stier,
het derde dier had een gezicht als van een mens
en het vierde dier leek op een arend in zijn vlucht.’
(Apocalyps 4, 6-7)
Elk van die vier dieren zag men als de symbolische voorstelling van de vier evangelisten. Om te zien welke figuur bij welke evangelist behoorde, las men nauwgezet de eerste hoofdstukken van elk evangelie. Zo vond men dat het dier met een hoofd als dat van een mens symbool kon staan voor Matteüs, omdat hij zijn evangelie begint met de menselijke afstamming (stamboom) van Jezus.
Dat visioen van Johannes was wel niet zo origineel. In het Oude Testament lees je al bij de profeet Ezechiël:
Ik keek toe en zag naast de vier kerubs wielen staan (...)
Iedere kerub had vier gezichten;
het eerste gezicht was dat van een kerub,
het tweede dat van een mens,
het derde dat van een leeuw,
en het vierde dat van een arend.
Ezechiël 10, 9.14
Omdat kunstenaars ook de tekst van Ezechiël lazen, waarin hij spreekt over kerubs, werden de vier symbolen al heel snel met vleugels voorgesteld: een gevleugelde leeuw, een gevleugeld rund, en voor Matteüs een gevleugelde mens, die men als een engel omschreef.
Suggesties
ONDERZOEKEN
Symbolen voor de vier evangelisten
In de kunst worden de vier evangelisten afgebeeld met vier symbolen:
mens (Matteüs),
leeuw (Marcus)
rund (Lucas)
arend (Johannes).
Hieronder staan verschillende kunstuitingen. Zoek er telkens de vier evangelisten in.
De vier evangelisten worden voorgesteld op:
. Schilderijen
. Evangelieboeken
. Glasramen
. Preekstoelen
. Kruisbeelden
. Plafond in een kerk
. Beeldhouwwerk
. Miniaturen
EVEN TESTEN
Schuifraadsel
Klik hier voor het Matteüsschuifraadsel.
Op die manier vinden de kinderen het woord 'evangelist'.
- Wat wil dit woord zeggen? (schrijver van een evangelie)
- Hoeveel evangelisten zijn er? (vier)
- Wat zijn hun namen? (Matteüs, Marcus, Lucas, Johannes)
Belangrijk
Zorg ervoor dat in de activiteit die aan dit schuifraadsel voorafgaat, de woorden die in het schuifraadsel voorkomen, aan bod kwamen.
Vul in
Materiaal
Klik hier voor het invulblad.
Belangrijk
Zorg ervoor dat in de activiteit die aan de invuloefening voorafgaat, alle woorden in de invuloefening aan bod kwamen.
DOEN
Kleuren
'Bijbelin1000seconden.be'
Het evangelie volgens Matteüs
Klik hier voor een overzicht van de teksten van Matteüs, die opgenomen werden op deze site.