...page... Wiki page pagination has not been enabled.

Wie was hij?

Een oud verhaal zegt dat Matteüs de tollenaar is die door Jezus werd geroepen om zijn leerling te worden (Matteüs 9, 9-13). Op dit moment is men daar niet meer zo zeker van. Men denkt dat de schrijver deel uitmaakte van een groep christenen die van joodse afkomst waren en in Syrië-Palestina woonden. Die christenen hadden met vervolging te maken en misschien ook met afgenomen enthousiasme.

Het evangelie van Matteüs

Typisch

Het evangelie van Matteüs doet nogal joods aan: Aramese woorden worden niet vertaald, Joodse gebruiken worden niet uitgelegd en met meer dan 130 verwijzingen naar het Oude Testament wil Matteüs aantonen dat Jezus de profetieën vervult en de verwachte Messias is. Het is precies alsof hij het Oude Testament op het leven van Jezus legt om er de rijkdom van te kunnen verstaan en om te laten zien dat wat in het Oude Testament gezegd werd, in Jezus is uitgekomen.

Matteüs ziet Jezus ook als een nieuwe Mozes.
Net als Mozes ontsnapt Jezus aan een kindermoord
en komt Hij uit Egypte om zijn volk te redden.
En zoals Mozes vijf boeken heeft geschreven, zo houdt Jezus vijf grote toespraken (redes).

Matteüs is dus geen historicus in de moderne zin van het woord. Hij reconstrueert niet, maar interpreteert.

Ontstaansgeschiedenis

Het evangelie volgens Matteüs staat als eerste in het Nieuwe Testament omdat men het eeuwen lang zag als het oudste van de vier. Pas sinds de 19e eeuw kwam men door tekststudie ertoe vast te stellen dat Matteüs delen van het evangelie van Marcus overnam, zodat zijn evangelie recenter is.

Naast het evangelie van Marcus gebruikte Matteüs veel woorden en gelijkenissen van Jezus die ook bij Lucas te vinden zijn. Men vermoedt dat Matteüs en Lucas hiervoor over dezelfde bron beschikten.
Toch nam Matteüs de teksten van Marcus en die andere bron (Q-bron) niet klakkeloos over. Hij paste ze aan aan zijn visie en overtuiging.

Situering in de tijd

Matteüs schreef zijn evangelie waarschijnlijk na de verwoesting van Jeruzalem door de Romeinen in het jaar 70. Omdat hij een onderscheid maakt tussen het officiële jodendom en de christelijke gemeenschappen, veronderstelt men dat hij zijn evangelie schreef rond het jaar 85.

Overzicht van de inhoud

Matteüs had veel zin voor compositie.
Hij verzamelde de woorden van Jezus die zijn leerlingen mondeling en schriftelijk doorgaven, in vijf grote redevoeringen die hij ordende volgens thema en afwisselde met verhalen.
. De bergrede (5-7)
. De zendingsrede (10)
. De parabelrede (13)
. De gemeenterede (18)
. De eschatologische rede (24-25)

Zo komt het dat het beeld dat men van Jezus krijgt in het evangelie volgens Matteüs, dat is van een rabbi, een leraar.

Matteüs en kunst

Beeldhouwkunst

C. RUSCONI

Matteüs

Werk van de Italiaanse beeldhouwer Camillo Rusconi.
Dat deze figuur Matteüs voorstelt is te zien aan:
. het boek, dat hij in zijn handen draagt en dat verwijst naar het evangelie dat hij schreef
. de beurs met geld aan zijn voeten die verwijst naar zijn beroep als tollenaar.

Schilderkunst

REMBRANDT

Matteüs

Symbolen voor de vier evangelisten

In de kunst wordt Matteüs symbolisch voorgesteld door een mens.
Dit symbool gaat terug op een tekst uit de apokalyps, een visioen dat de evangelist Johannes neerschreef:
Voor de troon was iets als een glazen zee, kristal gelijk.
En midden voor de troon en eromheen waren vier dieren,
bezaaid met ogen voor en achter.
Het eerste dier leek op een leeuw,
het tweede op een jonge stier,
het derde dier had een gezicht als van een mens
en het vierde dier leek op een arend in zijn vlucht.’
(Apocalyps 4, 6-7)

Elk van die vier dieren werd later gezien als de symbolische voorstelling van de vier evangelisten. Om te zien welke figuur bij welke evangelist behoorde, las men nauwgezet de eerste hoofdstukken van elk evangelie. Zo vond men dat het dier met een hoofd als dat van een mens symbool kon staan voor Matteüs, omdat hij zijn evangelie begint met de menselijke afstamming (stamboom) van Jezus.

Dat visioen van Johannes was wel niet zo origineel. In het Oude Testament kun je bij de profeet Ezechiël reeds lezen:
Ik keek toe en zag naast de vier kerubs wielen staan (...)
Iedere kerub had vier gezichten;
het eerste gezicht was dat van een kerub,
het tweede dat van een mens,
het derde dat van een leeuw,
en het vierde dat van een arend.
Ezechiël 10, 9.14

Omdat kunstenaars ook deze tekst van Ezechiël lazen, waarin hij spreekt over kerubs, werden de vier symbolen al heel snel met vleugels voorgesteld: een gevleugelde leeuw, een gevleugeld rund, en voor Matteüs een gevleugelde mens, die men als een engel omschreef.

Suggesties

ONDERZOEKEN

Symbolen voor de vier evangelisten

In de kunst worden de vier evangelisten afgebeeld met vier symbolen:
mens (Matteüs),
leeuw (Marcus)
rund (Lucas)
arend (Johannes).

Hieronder staan verschillende kunstuitingen. Zoek er telkens de vier evangelisten in.

De vier evangelisten worden voorgesteld op:
. Schilderijen

. Evangelieboeken

. Glasramen

. Preekstoelen

. Kruisbeelden

. Plafond in een kerk

. Beeldhouwwerk

. Miniaturen

EVEN TESTEN

Schuifraadsel

Klik hier voor het Matteüsschuifraadsel.
Op die manier vinden de kinderen het woord 'evangelist'.
- Wat wil dit woord zeggen? (schrijver van een evangelie)
- Hoeveel evangelisten zijn er? (vier)
- Wat zijn hun namen? (Matteüs, Marcus, Lucas, Johannes)

Belangrijk
Zorg ervoor dat in de activiteit die aan dit schuifraadsel voorafgaat, de woorden die in het schuifraadsel voorkomen, aan bod kwamen.

Vul in

Materiaal
Klik hier voor het invulblad.

Belangrijk
Zorg ervoor dat in de activiteit die aan de invuloefening voorafgaat, alle woorden in de invuloefening aan bod kwamen.

DOEN

Kleuren

'Bijbelin1000seconden.be'

Het evangelie volgens Matteüs

Klik hier voor een overzicht van de teksten van Matteüs, die opgenomen werden op deze site.

De vier evangelisten

Matteüs
Marcus
Lucas
Johannes