Grotwoningen

Wat?

In bijbelse tijden waren grotwoningen wijdverspreid. Men gebruikte ze als duurzame woningen of als schuilplaatsen in tijden van conflict.
Men gebruikte daarvoor bestaande ruimtes in rotsen. Die ruimtes breidde men soms uit door de rots verder uit te houwen.

Bewoners

Grotten werden vaak tijdelijk gebruikt door herders en nomaden die bescherming zochten voor zichzelf en hun vee tegen hitte en kou.
In sommige streken woonden boeren en arbeiders permanent in grotten uit economische noodzaak: men kon met weinig middelen een grot bewoonbaar maken.
Kluizenaars gebruikten grotten als plekken voor afzondering en gebed.
In tijden van oorlog , onderdrukking of gevaar dienden grotten als schuilplaatsen, maar … ook rovers verstopten zich graag in grotten.

Indeling

Buitenkant van een grotwoning

. Buitenruimte
Er was voor de grot een klein erf voor dieren en / of landbouwgerei.
Vooral in droge streken vond men er waterreservoirs of regenopvangsystemen.
Soms was er een oven of vuurplaats net buiten de ingang.

. Ingang
Soms was een grotwoning onopvallend verstopt in rotswanden of heuvels, wat die woning ideaal maakte als schuilplaats.
De toegang tot de grotwoning was vaak laag en smal om hitte, de kou en wilde dieren buiten te houden. Soms was er een houten deur of werd die woning uitgebreid met een aangebouwd muurtje of een voorportaal, doorgaans van onbewerkte stenen.

Binnenkant van een grotwoning

. Leefruimte
Dit was een natuurlijke grot of een rots die was uitgehakt.
Verhogingen langs de randen of nissen in de wand dienden als slaapplaatsen of als opslagplaats.
Afhankelijk van het seizoen gebruikte men die ruimte om te wonen, te slapen, te eten of te schuilen.
Kleine openingen of schachten zorgden voor luchtcirculatie.
Het licht in de ruimte kwam van olielampen.

. Keuken
Die bestond uit een primitieve haard (aarden kuil in de vloer) of een draagbare kleioven.
In de nissen, die in de muur werden uitgehouwen, werd meel, olie of gedroogd voedsel bewaard en huisgerei als: aarden potten, maalstenen, kruiken en werktuigen.

. Ruimte voor dieren
Dieren zoals geiten of schapen werden ’s nachts binnengehaald om ze te beschermen. Men bracht ze onder in een kleine zijruimte of in een afgeschermd deel van de hoofdruimte.
In de winter zorgden de dieren voor extra warmte in de grotwoning.

Geboortegrot?

Traditioneel wordt aangenomen dat Jezus in een grot is geboren (niet in een stal zoals vaak gezegd wordt). Onder de Geboortekerk in Betlehem zijn grotwoningen te vinden. Ze dateren uit de eerste eeuw na Christus. Enkele van die ruimtes werd gebruikt door Hiëronymus bij het vertalen van de Bijbel in een voor die tijd toegankelijk Latijn.

Grotwoningen in de Bijbel

Oude Testament

Genesis 19, 30
“Lot verliet echter Soar en vestigde zich met zijn beide dochters in de bergen, omdat hij niet in Soar durfde blijven. Hij ging wonen in een grot, samen met zijn beide dochters.”

Lot en zijn dochters wonen in een grot na de verwoesting van Sodom.

Rechters 6, 1-2
“De Israëlieten deden opnieuw wat de heer mishaagt, en hij leverde hen zeven jaar lang over aan de Midjanieten, zodat die Israël in hun macht kregen. Uit vrees voor de Midjanieten richtten de Israëlieten in het gebergte schuilplaatsen in, in holen en vestingen.”

Israëlieten vluchten naar holen en spelonken voor de Midianieten.

1 Samuël 13, 6
“Toen de Israëlieten zagen dat ze in het nauw raakten en de bevolking gevaar liep, verborgen zij zich in spelonken en spleten, in grotten, graven en putten.”

1 Samuël 22, 1
“David ging daar weg en vond een veilige schuilplaats in de grot van Adullam. Toen zijn broers en andere familieleden dit hoorden, kwamen zij naar hem toe.”

Obadja 1, 3
“De trots van uw hart heeft u misleid, u die in de rotskloven woont. U die uw woonplaats in de hoogte vestigt en in uw hart zegt: ‘Wie haalt mij omlaag naar de aarde?’”

Vermelding van de bewoners van rotswoningen in Edom.

Nieuwe Testament

Marcus 5, 1-2
“Ze kwamen nu aan de overkant van het meer in het land van de Gerasenen. Nauwelijks was Hij uit de boot gestapt, of daar liep Hem uit de grotspelonken een man tegemoet die in de macht was van een onreine geest.”
Lees meer