Inhoudstabel
...page... Wiki page pagination has not been enabled.
Jeremia 17, 5-8: Levengevend water
De tekst
Dichter bij de tijd
(Bewerking: C. Leterme)
Dit zegt God:
‘Vervloekt is de mens
die alleen maar op andere mensen vertrouwt
en zijn rug keert naar God.
Zo iemand is te vergelijken
met een kale struik
die in de dorre woestijn staat:
een plaats waar het nooit regent
en waar de zon altijd schijnt.
Een onvruchtbaar, verlaten gebied.
Zo'n struik kan dan ook nooit vruchten dragen.
Maar iemand die op God vertrouwt
en zich veilig weet bij Hem,
die is gelukkig.
Hij is als een boom, die aan een rivier staat
en wortels heeft tot in het water.
Zo'n boom heeft geen last van hitte,
zijn bladeren blijven groen.
En als de zomer heel warm is
en er niet veel regen valt,
dan droogt die boom niet uit,
altijd blijft hij vrucht dragen.’
Niets is zo onbetrouwbaar als het hart,
onverbeterlijk is het, wie kan het kennen?
Ik, God, doorgrondt hart en nieren,
Ik beloon iedereen naar zijn gedrag,
naar het resultaat van zijn werk.
Stilstaan bij ...
Heer
Gewoonlijk is ‘Heer‘ een respectvolle manier om iemand aan te spreken.
De joden gebruiken het woord ‘Heer’ wanneer ze over God spreken. Want uit eerbied voor God willen ze zijn eigen naam niet uitspreken.
In het nieuwe testament wordt ‘Heer’ gebruikt bij het spreken over de verrezen Christus.
Steppe
Grote grasvlakte, die niet voor de landbouw geschikt is omwille van de droogte.
Onvruchtbaar
Iets wat geen vruchten voortbrengt.
Groen
Waar water zeldzaam is, is er slechts groen in de buurt van een bron of een beek. Een boom die aan het water geplant is, heeft het hele jaar door bladeren, zelfs in een jaar van droogte.
Voor Jeremia het beeld van de mens die zijn vertrouwen stelt op God.
Water
Niet vanzelfsprekend in het oude Israël, dat veel woestijngebieden kent.
Spreken met beelden
Waar water zeldzaam is, is er alleen groen in de buurt van een bron of een beek.
Zo’n boom aan het water, heeft het hele jaar door bladeren, zelfs in jaren van droogte.
Dit beeld van een bloeiende boom aan de rivier gebruikt de profeet om het te hebben over ‘geestelijk’ welzijn: de gelovige drinkt van het levende water waarvan God zelf de bron is.
Iemand die zijn vertrouwen op God stelt, bewaart ook in moeilijke tijden innerlijke vrede.
De struik en de boom
staan voor ‘de mens’
De rivier en het water
zijn noodzakelijk om te kunnen leven. Zonder water redt een mens het niet.
Het water, de kracht die leven geeft, is voor Jeremia het beeld van wie God is.
De droogte
staat voor ‘moeilijke momenten’.
Met deze tekst plaatst Jeremia zijn toehoorders voor de keuze: willen ze een kale struik zijn of willen ze een boom zijn die vruchten draagt. Uit de manier van spreken blijkt wel waar Jeremia voor kiest.
Bij de tekst
De profeet Jeremia
Jeremia was de zoon van priester Chilkia. Hij werd geboren omstreeks 650 in het dorp Anatot. Als kind zag hij de godsdienstvervolging onder de koningen Manasse en Amon. Hij vestigde zich later als een onafhankelijk man, die rijk genoeg was om te leven zonder zorg voor zijn inkomen: hij bezat grond en kon er zelfs bij kopen. Hij bleef ongehuwd, wat erg ongewoon was in die tijd.
Hij trad op als profeet onder de regering van de koningen Josia, Jojakim en Sedekia.
Het boek Jeremia werd gedeeltelijk door Jeremia zelf geschreven, gedeeltelijk gedicteerd aan zijn secretaris Baruch en gedeeltelijk zelf door Baruch opgesteld.
De kernboodschap ervan is:
. God laat stad, land, tempel, vorst en volk lijden omdat de mensen Hem ontrouw zijn.
. God is altijd trouw, Hij laat zijn volk nooit in de steek
Lees meer over de profeet Jeremia.
Suggesties
Kleine kinderen
DOEN
Kleuren
De kinderen nemen een wit A4-blad, en leggen het horizontaal. Dit blad verdelen ze in twee.
Ze kleuren de linker helft in kleuren die naar hun gevoel een woestijn oproepen.
Bespreek nadien welke kleuren ze kozen en waarom.
Vergelijk eventueel hun kunstwerk met een foto van een woestijnlandschap.
Daarna kleuren ze de rechterhelft van het blad met kleuren die naar hun aanvoelen passen bij: ‘oever van een rivier’.
Bespreek nadien welke kleuren ze kozen en waarom.
Vergelijk eventueel hun kunstwerken met een foto van de oever van een rivier. (bv. de foto van een groen begroeide oever van de Jordaan)
TIP
Indien de kinderen zich geen voorstelling kunnen maken van een woestijn en een oever van een rivier, dan ga je omgekeerd te werk. Laat eerst de foto’s zien. De kinderen beschrijven wat ze op de foto’s zien. Daarna kleuren ze hun blad vanuit de herinnering aan de foto’s.
Grote kinderen
VERDIEPEN
Over Jeremia
Vertel over Jeremia:
In een klein dorp op ongeveer 10 km van Jeruzalem woonde een man van ongeveer twintig jaar. Hij heette Jeremia. Hij zag dat de mensen van zijn volk God vergeten waren en zich niets aantrokken van de arme mensen. Rond die periode werd hij door God geroepen om profeet te zijn.
- Weet je wat een profeet is?
(Iemand die zegt wat God aan de mensen wil zeggen, een woordvoerder van God.)
Jeremia spreekt in naam van God aan de ingang van de tempelpoort. Hij smeekt de mensen om op een andere manier te leven. Maar niemand luistert naar hem. Men maakt hem belachelijk. Hij wordt erdoor ontmoedigd
Maar zijn vertrouwen op God is sterker. Jeremia maakt dit duidelijk met het volgende:
....... (Lees de tekst 'Dichter bij de tijd' - zie hoger)
Zowel de boom als de struik maken droogte mee. Maar voor beiden is het resultaat anders: de boom blijft vrucht dragen, de struik verdort.
- Wat zou de tekst bedoelen met droogte?
- Wat gebeurt met de struik in de droogte?
- Wat gebeurt met de boom in de droogte?
- Waar zit het verschil tussen de twee?
De struik en de boom staan voor ‘de mens’
De rivier en het water zijn noodzakelijk om te kunnen leven. Zonder water redden mensen het niet. Het water staat voor het leven, de kracht die leven geeft. Voor Jeremia het beeld van wie God is.
De droogte staat voor ‘moeilijke momenten’.
"Dit zegt de Heer: vervloekt is hij die op mensen vertrouwt, die bouwt op een schepsel en zich afkeert van de Heer. Hij is een kale struik in de steppe, nooit ziet hij regen; hij staat in dorre woestijngrond, in een onvruchtbaar gebied, waar niemand woont.
Gezegend is hij die op de heer vertrouwt, en zich veilig weet bij Hem. Hij is als een boom die aan de rivier staat en wortels heeft tot in het water. Hij heeft geen last van de hitte, zijn blad blijft groen. Komt er een tijd van droogte, het deert hem niet; altijd blijft hij vrucht dragen."
Jeremia 17, 5-8
SPREKEN MET BEELDEN
De taal van landschappen
Teken twee kaders op een bord of op twee flappen: één met geel en één met groen.
Noteer met staakwoorden wat beide landschappen bij de kinderen oproepen. In het begin kunnen dat woorden zijn die dicht bij het landschap zijn, nadien kunnen het ook woorden zijn die gevoelens daarbij oproepen.
Voorbeelden van woorden in het gele kader:
Zon / zand / droog / ...
verlaten / alleen / ...
Voorbeelden van woorden in het groene kader:
groen / water / bomen / nat / ...
gezellig / leven / ...
Lees de tekst 'Dichter bij de tijd' (zie hoger)
Laat de kinderen de tekst navertellen.
Bespreek
- Wat heeft de tekst met onze tekeningen te maken? (dezelfde landschappen komen er in terug)
Deze tekst van de profeet Jeremia roept een tegenstelling op. Men kan leven vanuit een ervaring van zegening of van vervloeking. Een mens heeft diepe wortels volgens Jeremia. Het vertrouwen en het geloof zijn de voedingsstoffen voor deze wortels.
- Vind jij de tegenstellingen uit de tekst terug? Verbind ze met pijlen.
| Op de mens vertrouwen | Zich veilig weten bij God |
| Zich afkeren van God | Wortels tot in het water |
| Kale struik | Vrucht dragen |
| Dorre woestijngrond | Op God vertrouwen |
| Nooit regen krijgen | Groene boom aan de oever van een rivier |
Correctiesleutel
| Op de mens vertrouwen | Op God vertrouwen |
| Zich afkeren van God | Zich veilig weten bij God |
| Kale struik | Groene boom aan de oever van een rivier |
| Dorre woestijngrond | Vrucht dragen |
| Nooit regen krijgen | Wortels tot in het water |
De kinderen kiezen welke twee zinnen uit de bovenstaande opdracht het best passen bij hun tekening. Met zwarte stift (of met potlood) schrijven ze die zin op hun tekening (onderaan of geïntegreerd in de tekening)
Water dat leven schenkt
(Naar: J. DE MEYERE in Simon, uitgeverij Averbode, 2005 nr 9, p. 11)
Water is noodzakelijk om te kunnen leven. Zonder water redden mensen het niet.
Water staat voor het leven, de kracht die leven geeft.
Neem een lege fles water.
Neem ook een strook dik papier van ongeveer 10 cm hoog en 20 cm lang.
Dit papier wordt het nieuwe etiket van de fles.
Vul de fles met een glas tot die helemaal vol is.
Denk bij ieder glas dat je erin giet, aan wat belangrijk is in jouw leven (bv. vrienden, vertrouwen, geloof...).
Schrijf dan het etiket van de fles.
Merk: water vol leven
Soort: bruisend
Gebotteld door ………………………. (Schrijf hier je naam.)
Ingrediënten: ……………………………………………
(Schrijf hier jouw ideeën tijdens het ‘vullen’ van de fles.)
Plak dan het etiket op de fles.
Vergelijk met de etiketten van de anderen in je groep.
- Wat valt op?
Jongeren
SPREKEN MET BEELDEN
De boom bij de rivier
Lees eerst de tekst van Jeremia (Jeremia 17, 5-8)
Bekijk dan goed deze tekening: ze stelt een groene boom voor vol vruchten.
Vanuit de tekst van Jeremia weet je dat deze boom symbolisch kan bedoeld zijn.
Denk bij jezelf na of bespreek met anderen:
- Waar zouden de wortels van deze boom hun kracht kunnen halen?
- Welke vruchten zouden ze dan kunnen geven?
Teken een boom.
In de vruchten van de boom schrijf je wat je daarover ontdekt hebt
In de wortels van de boom schrijf je waar die boom daarvoor kracht vindt.
Overweging
V. Kabergs
Kwetsbaar vertrouwen
(V. KABERGS in Kerk en Leven, 13 februari 2019, p. 18)
De schrijver van Jeremia ziet het slecht aflopen met Jeruzalem. Zijn bewoners vertrouwen meer op de schijnbare standvastigheid van hun corrupte leiders en machtswellustige koningen dan op de HEER. Dat brengt hen echter in onvruchtbaar gebied - zowel spiritueel te begrijpen, als verwijzend naar het concrete landverlies dat dreigt. De auteur van Jeremia roept op de weerbaarheid niet te zoeken bij schijnbaar sterke mensen, maar bij God, ook al vraagt dat om een veel grotere geloofssprong en bijgevolg een meer kwetsbaar vertrouwen. Dat vertrouwen zal de hitte of droogte niet kunnen tegengaan, maar wel de nodige draagkracht schenken om het ondanks tegenslagen uit te houden en zelfs meer dan ooit leven te vinden in de volle betekenis van het