2 C. Leterme 2019

Foto © Chantal Leterme (2019)

…page…

Lucas 1, 46-56: Magnificat

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1616-1617)

Toen zei Maria:
‘Ik geef alle eer aan God.
Ik juich voor hem, hij is mijn redder.
Hij koos mij uit, mij, een heel gewoon meisje.
Nu zal iedereen over mij zeggen: ‘Zij is gezegend.’
Want God, die machtig is en heilig,
heeft iets geweldigs met mij gedaan.
Aan mensen die naar hem luisteren,
geeft hij zijn liefde, nu en altijd.
God heeft zijn kracht laten zien:
Trotse mensen jaagt hij weg,
en koningen pakt hij hun macht af.
Maar gewone mensen maakt hij belangrijk.
Arme mensen geeft hij veel,
maar rijke mensen krijgen niets.
God is zijn liefde voor Israël niet vergeten.
Daarom helpt hij zijn volk.
Dat had hij al beloofd aan onze voorouders,
aan Abraham en aan iedereen die na hem kwam.’

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Met heel mijn hart juich ik om God, mijn redder;
want Hij kijkt om naar mij, een eenvoudige vrouw.

Voortaan zegt iedereen dat ik gelukkig ben,
want God heeft grote dingen met mij gedaan.
Heilig is zijn naam, Hij is goed, telkens opnieuw,
voor al wie Hem met eerbied benadert.
Hij heeft zijn kracht getoond.

Wie zich beter vond dan de anderen, heeft Hij verjaagd.
Wie machtig was, heeft Hij van hun troon gestoten.
Wie onbelangrijk was, gaf Hij een hoge plaats.
Wie honger had, gaf Hij het beste.
Wie rijk was, stuurde Hij weg met lege handen.

Hij nam het op voor zijn volk.
Hij was niet vergeten
dat Hij lang geleden aan Abraham had gezegd,
dat Hij voor hem en voor al zijn kinderen
altijd goed wilde zijn.’

Stilstaan bij …

Prijzen
(loven / roemen / juichen)
In de oorspronkelijke tekst staat dit werkwoord als eerste woord in de zin. Omdat men vroeger in het Oosten het eerste woord / de eerste woorden van de eerste zin gebruikte als titel, werd dit lied van Maria bekent onder de naam: ‘Magnificat’.
Men kent dit gebruik nog steeds bij een encycliek, een officiële brief van de paus. Als titel worden altijd de eerste woorden van die brief gebruikt.
Bv.: Rerum novarum; Populorum progressio; Deus caritas est; Caritas in veritate.

Uiteenslaan
Militaire term waarmee men zegt dat een vijandig leger verslagen en uiteengedreven wordt.

Vrezen
‘God vrezen’, betekent: ontzag en respect hebben voor God en wat Hij belangrijk vindt.
‘Vrezen’ heeft in deze context niets met angst te maken.

Heersers
Een betere vertaling zou zijn: potentaten, tirannen, machtsbonzen of ... woorden waarin een grote antipathie te voelen is.

Rijken
Een betere vertaling zou zijn: ‘rijkaards’, een woord met een pejoratieve bijklank.

Barmhartigheid
Het Hebreeuwse woord voor barmhartigheid is verwant aan het Hebreeuwse woord voor baarmoeder. Zoals kinderen in de baarmoeder groeien, zo mogen mensen groeien in de veilige omarming van God.
Barmhartigheid is dus een houding van meeleven, meelijden.

Abraham
Stamvader van het joodse volk. Hij leefde rond 2000 voor Christus.
Met hem begint de eigenlijke geschiedenis van het joodse volk. De verhalen die over Abraham mondeling verteld werden, werden in het boek Genesis verzameld rond 1000 voor Christus.

Bij de tekst

Maria

Maria die dit lied zingt is de vertegenwoordigster van al wie klein en onaanzienlijk is.
In Jezus, haar zoon, is God mens geworden. Voortaan wordt alles op zijn kop gezet. Het Magnificat is dan ook de lofzang op de omgekeerde wereld.

Inhoud

Het lied 'Magnificat' bezingt:
- de grote daden van God tegenover Maria
- hoe God het opneemt voor zijn volk
- het einde van het onrecht
- de taak van de Messias

Het Magnificat dat Maria zingt, keert de gevestigde verhoudingen tussen arm en rijk volledig om.
De maatschappelijke betrokkenheid van Lucas is in zijn evangelie duidelijk zichtbaar.

Wortels in het Oude Testament

Maria doet denken aan Myriam, de zus van Mozes. Na de bevrijding uit Egypte, wanneer het volk door de Rode Zee is getrokken, zingt Myriam een lied dat te vergelijken is met het Magnificat:
"Zing voor Hem, want Hij is hoogverheven,
het paard en zijn berijder stortte Hij in zee. (Exodus 15, 21)
Ook hun namen zijn verwant aan elkaar: MaRIA // MyRIAm

Het lied dat Maria zingt is geïnspireerd aan de psalmen, liederen die in de tempel of op weg naar de tempel gezongen werden om God te loven, te prijzen, te danken en ook om Hem hulp en redding te vragen.

Ook het lied van Hanna, de moeder van Samuel (1 Samuel 2, 1-10) was een belangrijke inspiratiebron. Het bezingt het einde van het onrecht: de vernederde mens wordt in de hoogte gestoken; machtigen en rijken worden op hun plaats gezet.

‘Mijn hart juicht om de Heer;
om de Heer wordt mijn hoorn verheven.
Ik doe mijn mond open tegen mijn vijanden,
want ik verheug mij over uw hulp.
Er is geen Heilige als de Heer; buiten U is er niemand,
er is geen rots als onze God.
Praat toch niet steeds zo verwaand,
zet niet zo’n grote mond op;
want de heer is een alwetende God:
Hij weegt onze daden.
De boog van de sterken is gebroken;
zij die wankelden zijn met kracht omgord.
Zij die overvloed hadden, verhuren zich voor brood;
die honger leden, eten zich dik.
De onvruchtbare baart, tot zevenmaal toe;
de kinderrijke verwelkt.
De Heer brengt dood en laat leven,
Hij brengt naar de onderwereld en Hij haalt er weer uit.
De Heer maakt arm en maakt rijk,
Hij vernedert en Hij verheft.
Hij helpt de zwakke overeind uit het stof,
Hij haalt de arme weg uit het vuil
en geeft hem een plaats bij de machtigen;
een ereplaats wijst Hij hem toe.
Van de Heer zijn de zuilen van de aarde:
daarop heeft Hij de wereld gegrondvest.
Hij bewaakt de stappen van zijn vrome mensen,
maar de slechte mensen komen om in duisternis;
want de mens is niet sterk door eigen kracht.
Zij die het tegen de Heer opnemen, worden gebroken;
uit de hemel laat Hij zijn donder over hen rollen.
De Heer oordeelt over de aarde, tot aan haar grenzen.
Hij geeft kracht aan zijn koning
en verheft de hoorn van zijn gezalfde.’
(1 Samuel 2, 1-10)

(Bijbeltekst ontleend aan de Willibrordvertaling, © Katholieke Bijbelstichting, 's-Hertogenbosch, 1995)

Bijbel en kunst

Schilderkunst

MAULBERTSCH

Magnificat (1771 tot 1777)

Fresco
De Oostenrijkse rococo-schilder Franz Anton Maulbertsch (7 juni 1724 – 8 augustus 1796) schilderde een fresco (de illustratie is er een detail van) voor het hoofdaltaar van de kathedraal van Vác (Hongarije).

Suggestie
Let eens op de houding van Maria. Ze houdt haar handen zoals de eerste christenen dat deden als ze aan het bidden waren (= orante-houding)

- Heb jij zo’n houding al eens ergens gezien?
(eventueel: houding van de priester tijdens een eucharistieviering; houding van gelovigen in Afrika, Amerika; houding van een baby in zijn slaap. Het is een houding van ontvankelijkheid)

- Heb jij een bepaalde houding als je bidt? Welke houding is dat? Weet je ook waarom je dat doet?
- Als je geen bijzondere houding hebt, weet je dan ook waarom dat zo is?

DANKEN, VRAGEN, LOVEN, SMEKEN, PRIJZEN
- Welke van deze woorden passen het meest bij het gebed van Maria?
- Welke woorden zijn het meest van toepassing als je zelf bidt?

- Is jouw gebed te vergelijken met dan van Maria?
- Wat vind je daarvan?

Schrijf een gebed met eigen woorden, dat gelijkt op dat van Maria.

Muziek

J. S. BACH

Meine Seel erhebt den Herren

Muzikale uitwerking van de eerste verzen van het Magnificat (Lucas 1, 46b-48.

Klik hier om deze uitwerking te beluisteren.

Suggesties

Grote kinderen

VERDIEPEN

'Zo moeder, zo zoon'

(A.-D. Derroitte, C. Leterme in Samuel, uitgeverij Averbode, 2010, nr 3, p. 7)

Maria en Jezus hebben dezelfde kijk op God.
Verbind de zinnen die Maria uitspreekt:

1. ‘Mij, een eenvoudige vrouw.’

2. ‘Wie rijk is, stuurde Hij weg met lege handen.’

3. ‘Wie nederig is, gaf Hij een hoge plaats.’

4. ‘Wie honger heeft, gaf Hij het beste in overvloed.’

5. ‘Hij vergeeft Israël, zijn volk.’

met woorden of situaties uit het leven van Jezus die daarmee overeenkomen:

A. ‘Gelukkig die nu honger hebben, jullie zullen volop te eten hebben.’ (Lucas 6, 21)

B. ‘Ik veroordeel u ook niet. Ga nu maar, en zondig voortaan niet meer.’ (Johannes 8, 11)

C. 'Jezus stond van tafel op, legde zijn bovenkleren af en bond een linnen schort om zijn middel. Daarna goot Hij water in een waskom en begon Hij de voeten van zijn leerlingen te wassen.' (Johannes 13, 4-5)

D. ‘Wat is het voor mensen met geld toch moeilijk om het koninkrijk van God binnen te komen!’ (Lucas 18, 24)

E. ‘Ieder die zich verheft zal vernederd worden, maar wie zich vernedert zal verheven worden.’ (Lucas 18, 14)

BELUISTEREN

Magnificat

Klik hier

Jongeren

BELEVEN

Woordcollage

Vooraf
. Zorg voor enkele kranten van de voorbije week en scharen.
. Kopie van de volgende tekst van het Magnificat:

Met heel mijn hart juich ik om God, mijn redder;
want Hij kijkt om naar mij, een eenvoudige vrouw.
Voortaan zegt iedereen dat ik gelukkig ben,
want God heeft grote dingen met mij gedaan.
Heilig is zijn naam, Hij is goed, telkens opnieuw,
voor al wie Hem met eerbied benadert.
Hij heeft zijn kracht getoond.
Wie zich beter vond dan de anderen, heeft Hij verjaagd.
Wie machtig was, heeft Hij van hun troon gestoten.
Wie onbelangrijk was, gaf Hij een hoge plaats.
Wie honger had, gaf Hij het beste.
Wie rijk was, stuurde Hij weg met lege handen.
Hij nam het op voor zijn volk.
Hij was niet vergeten
dat Hij lang geleden aan Abraham had gezegd,
dat Hij voor hem en voor al zijn kinderen
altijd goed wilde zijn.

Activiteit
. Lees het Magnificat voor.

. De jongeren onderlijnen daarna op de kopie met de tekst met rood wat ze in dit gebed als negatief ervaren, en met groen waar ze in dit gebed willen achterstaan.

. Daarna zoeken ze in kranten titels die te maken hebben met wat ze met rood onderlijnd hebben. Ze leggen al die titels bijeen op een tafel.

. Geef de opdracht om al die titels zo te wijzigen / aan te passen / te herschrijven, dat ze in de lijn komen te liggen van wat in het Magnificat gezongen wordt.

TIPS
Mocht er per toeval een titel zijn die illustreert wat het Magnificat wilt zeggen, dan hoeft die titel uiteraard niet verknipt worden.
Misschien krijgt die zelfs een ereplaats.

Het witte blad waarop de woordcollage komt hoeft niet geheel vol gekleefd worden.
De jongeren kunnen ook voor een symbool kiezen dat voor hen weergeeft wat het Magnificat in zich draagt. Bijvoorbeeld:
een berg (want moeilijk te realiseren),
een duif (want eenmaal dit gerealiseerd wordt, is er van echte vrede sprake;
een zon (want zo'n levenshouding brengt licht in het leven van de mensen);
een bloem, een trap, een huis met open deuren ...
Stimuleer de jongeren om hierin creatief te zijn.

Lucas 1, 46-56

Inhoudstabel