Lucas 7, 24-30: Jezus over Johannes de Doper

Matteüs 11, 7-11.16-19 // Lucas 7, 24-30

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1630-1631)

De leerlingen van Johannes de Doper gingen weer weg. Toen begon Jezus de mensen te vertellen over Johannes. Hij zei: ‘Een tijd geleden gingen jullie naar de woestijn. Waarom gingen jullie daarheen? Toch niet om het riet bij de rivier de Jordaan te bekijken, dat beweegt in de wind? En toch ook niet om een man met mooie kleren te zoeken? Nee, dan had je naar een paleis moeten gaan. Daar vind je rijke mensen met prachtige kleren. Waarom gingen jullie dan wel naar de woestijn? Jullie gingen erheen om een profeet te zien. En luister goed: Johannes is geen gewone profeet. God zegt over hem in de heilige boeken: «Ik stuur iemand vooruit. Hij moet de weg vrijmaken.»
Luister naar mijn woorden: Er is geen mens op aarde zo belangrijk als Johannes de Doper. Maar in Gods nieuwe wereld zijn zelfs de gewoonste mensen nog belangrijker dan hij.’
Jezus zei: ‘Het volk en de tollenaars luisterden naar Johannes. Ze geloofden dat hij door God gestuurd was. Daarom lieten zij zich door Johannes dopen. Maar de farizeeën en de wetsleraren wilden niet gehoorzaam zijn aan Gods plan. Zij lieten zich niet door Johannes dopen.’

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Toen de leerlingen van Johannes vertrokken waren,
begon Jezus tegen de mensen over Johannes te spreken:
'Waar zijn jullie in de woestijn naar gaan zien?
Naar een riethalm die door wind werd bewogen?
Waar zijn jullie dan wel naar gaan zien?
Naar iemand in verfijnde kleren?
Wie prachtig gekleed gaan en in weelde leven
zijn te vinden in paleizen.
Wat zijn jullie dan gaan zien? Een profeet?
Inderdaad, Ik zeg jullie, zelfs meer dan een profeet!
Hij is het over wie geschreven staat:
Zie, Ik zend mijn bode voor je uit,
die de weg voor je komst zal bereiden.
Ik zeg jullie: onder wie uit vrouwen geboren zijn,
is niemand groter dan Johannes.
Toch is de kleinste in het Rijk van God groter dan hij.
Het waren gewone mensen die naar hem luisterden.
Zelfs de tollenaars erkenden de wil van God
door zich te laten dopen met het doopsel van Johannes.
Maar de farizeeën en wetgeleerden verijdelden het plan van God
door zich niet door hem te laten dopen.

Stilstaan bij …

Leerlingen
Johannes de Doper had leerlingen om zich zoals de meeste rabbi’s uit die tijd. Men vermoedt dat een aantal van hen, leerling van Jezus werden.
De manier waarover de Bijbel daarover schrijft, doet vermoeden dat er spanningen waren tussen de leerlingen van Jezus en die van Johannes.

Johannes
(= ‘God is genadig’)
Zoon van de priester Zacharias en zijn vrouw Elisabet, volgens de evangelist Lucas een nicht van Maria.
Johannes was een leeftijdsgenoot van Jezus.
Hij droeg een kameelharen kleed zoals de profeet Elia. Een ‘beeldende’ manier om hem als Elia te typeren. Hij was een prediker die leerlingen om zich heen verzamelde en mensen doopte die zijn volgeling werden.
Volgens de Bijbel werd hij gevangen genomen en gedood, omdat hij kritiek had op de levenswijze van koning Herodes Antipas, een zoon van koning Herodes de Grote die leefde tijdens de geboorte van Jezus.

Profeet
Het Griekse woord voor ‘profeet’ betekent: ‘spreken voor of namens een ander’. Een profeet is iemand die spreekt in naam van God. Als hij goed nieuws brengt, verwoordt hij Gods beloften van zegen en geluk. Maar hij kan ook een concrete situatie aanklagen en oproepen om ze te veranderen, om ze om te keren vanuit Gods droom over de wereld. Heel wat profeten werden niet graag gezien omdat ze dingen zegden die de mensen niet graag hoorden.

Weg bereiden
Als een Oosters koning vroeger een deel van zijn land wilde bezoeken, werd hij voorafgegaan door een heraut, zodat zijn onderdanen tijdig de vaak onbegaanbare weg konden effenen.

Rijk van God
In dit Rijk is iedereen welkom: armen, gebrekkigen, kreupelen, blinden, zondaars, wie ‘verdwaald’ is ...
Dit Rijk heeft te maken met een levensstijl waarbij men ruimte geeft aan het woord van God. Dit Rijk heeft niets te maken met het materiële noch met succes, of met werelds machtsvertoon. Op dit punt botste Jezus op onbegrip en verzet bij zijn leerlingen en bij de mensen. Want die dachten dat bij de komst van het Rijk van God de Romeinse bezetter verdreven zou worden.

Bij de tekst

Spreken met beelden

Een riethalm door de wind bewogen	= iemand die met alle winden meewaait
Iemand in verfijnde kleding	= iemand die in grote luxe leeft.

Overweging

Marc Gallant, trappist (Orval)

Jezus en Johannes (2016)

Jezus richtte zich tot de menigte om zijn relatie met Johannes klaar te stellen, en duidelijk zijn zending te bepalen tegenover die van Johannes.
En vooreerst, wie is Johannes? Door naar hem te gaan, zegt Jezus, zijn jullie niet gaan zien naar een onstandvastig rietje aan de Jordaanoever dat buigt naar alle wind. Jullie zijn ook geen verfijnde mondaine figuur gaan zoeken. Jullie dachten een profeet te vinden, en dat was terecht.
Jullie zijn zelfs gaan zien naar iemand die meer is dan een profeet. De profetie over de laatste man die “door God gezonden” wordt (Maleachi 3, 1) slaat immers op Johannes, die deze zending combineert met die van de Engel die de weg opent naar het Beloofde Land (Exodus 23, 20). Bovendien identificeert Maleachi die zendeling met Elia die zal terugkomen (Maleachi 3,23-24).

Waar moeten we dan Johannes situeren? In de menselijke geschiedenis is er geen grotere persoon opgestaan dan Johannes. Maar de kleinste van de christenen stijgt boven hem uit voor zover hij deelgenoot is van een Koninkrijk dat de menselijk criteria eronderuit haalt door de geringen naar voren te schuiven. Wat Maleachi voorspelde over de komst van Jahwe wordt zo door de christenen overgedragen op de komst van Jezus op aarde. In Johannes de voorloper herkennen, waar Maleachi het over heeft, komt erop neer in Jezus de Heer te zien bekleed met de heerlijkheid en de macht van God zelf.