Paleis

Wat?

Een paleis was een indrukwekkende woning van een koning. Het diende niet alleen als privéverblijf voor de koning, zijn gezin en zijn hofhouding, Het was ook de plaats van waaruit het land bestuurd werd (politiek en militair).
Soms is er sprake van een zomerpaleis en een winterpaleis. Naargelang de temperatuur buiten namen de koning en zijn gevolg een ander paleis in gebruik.

Bouwmateriaal

Anders dan bij de bouw van een doorsnee huis, kwamen bij de bouw en de inrichting van paleizen luxueuze materialen aan bod : fijn bewerkte natuursteen, kalkpleister, marmer, cederhout, ingelegd hout, ivoren versiering, mozaïeken, goud, brons …
De bouw en de inrichting van een paleis werden in heet oude Israël en in Palestina beïnvloed door de heersende mode in de omliggende rijken zoals Egypte, Fenicië en Babylonië of in de overheersende landen zoals Griekenland en het Romeinse rijk.

Functies

. Een paleis deed allereerst dienst als de woonplaats van de koning en zijn hofhouding.
. Omdat het rijk vanuit het paleis bestuurd werd, was het ook de plaats waar men de koning kon ontmoeten en waar er recht gesproken werd.

Die functies zijn terug te vinden in de verschillende ruimtes van een paleis: privévertrekken, badhuizen, vrouwenvertrekken, dienstvertrekken, voorraadkamers, troonzaal, ontvangstzalen, zalen voor rechtspraak, binnenhoven, tuinen …

Symboliek

. Wanneer een koning van Israël rekening hield met de woorden van God, dan zag de Bijbel zijn paleis als een zegen (bijv. David, Salomo).
. Hield een koning geen rekening meet de woorden van God, dan zagen profeten in een paleis een symbool van hoogmoed, arrogantie en ondergang (Daniël 4, 30-31). Jesaja 13, 22).

Bekende paleizen in de Bijbel

Paleis in Susa

Ester 1, 5-6
“Toen die dagen verstreken waren, gaf de koning voor al het volk dat in de vesting van Susa woonde, van groot tot klein, een feest van zeven dagen, in de binnentuin van het koninklijk paleis. Linnen, wit en violet van kleur, hing met koorden van byssus en van purperen stof aan zilveren ringen, die vastzaten aan albasten zuilen. Op een plaveisel van purpersteen en wit marmer, parelmoer en kostbaar gesteente, stonden aanligbedden van goud en zilver.”
Lees meer

Deze tekst geeft een inkijk in de luxueuze aankleding van het paleis van Ahasveros in Susa.

Paleis van David (Jeruzalem)

2 Samuël 5, 11
“Chiram, de koning van Tyrus, zond gezanten naar David, met cederhout en met timmerlieden en steenhouwers, die voor hem een paleis bouwden.”

Koning David liet dit paleis bouwen na zijn verovering van Jeruzalem. Volgens de Bijbel werd het gebouwd aan de oostkant van de Stad van David.
Tot vandaag werd er niets gevonden dat de ruïnes op die plaats aan koning David toewijst.

Paleis van Salomo (Jeruzalem)

1 Koningen 7, 1-12
“Aan zijn paleis liet Salomo dertien jaar bouwen voordat het helemaal voltooid was. Hij liet hij het huis ‘Woud van de Libanon' bouwen. Dit was honderd el lang, vijftig el breed en dertig el hoog, met vier rijen zuilen van cederhout, waarop cederhouten balken rusten. Het had een plafond van cederhout, dat rustte op vijfenveertig dwarsbalken, die op zuilen lagen, vijftien op een rij. In het gebouw waren drie rijen vensters aangebracht en deze vensters lagen recht boven elkaar. Alle ingangen hadden rechthoekige kozijnen; er lagen telkens drie vensters recht boven elkaar. Ook bouwde hij een zuilenhal. Die was vijftig el lang en dertig el breed, met daarvoor een portiek, bestaande uit zuilen en een dak. Verder liet hij een troonzaal bouwen waar hij recht sprak, de rechtszaal. Die was van de vloer tot het plafond met cederhout betimmerd. Het paleis waar hij zelf woonde had een eigen binnenhof en lag achter de rechtszaal; het vertoonde dezelfde bouwtrant. Tenslotte liet Salomo een paleis bouwen voor de dochter van Farao, met wie hij gehuwd was; het had dezelfde bouwtrant als de rechtszaal. Al die gebouwen, van het fundament tot de kroonlijst en van de straat tot de grote binnenhof, waren opgetrokken uit kostbare, op maat gehouwen stenen, die zowel aan de voor - als aan de achterzijde gezaagd waren. De gebouwen stonden op een fundering van kostbare, grote stenen, van tien el en van acht el. Daarop stonden muren van kostbare, op maat gehouwen stenen en cederhout. De muur rondom de grote binnenhof bestond uit drie lagen gehouwen steen en een laag balken van cederhout, net als die van de binnenhof van de tempel van Jahwe en die van de zaal van het paleis.”

Tot vandaag werd niets gevonden dat de ruïnes op die plaats aan koning Salomo kan toewijzen.

’Ivoren paleis’ van de koningen van het Noordrijk Israël

1 Koningen 22, 39
“Meer bijzonderheden over Achab en over zijn daden, over het ivoren paleis dat hij liet bouwen en al de steden die hij versterkt heeft, staan opgetekend in de annalen van de koningen van Israël.”

Het ‘ivoren paleis’ was rijk versierd met ingelegd ivoor. Het werd gebouwd door Omri en verder uitgebouwd door Achab en Jerobeam, koningen van het Noordrijk Israël.
Dit paleis lag hoogstwaarschijnlijk in Samaria, de hoofdstad van het Noordrijk Israël.
Het gebruik van ivoor wijst op rijkdom, internationale connecties en politieke macht.
De profeten Elia en Amos hadden daar veel kritiek op.

2 Koningen 9, 30
“Nu begaf Jehu zich naar Jizreel. Zodra Izebel dit vernam, zette zij haar ogen aan, maakte haar kapsel op en ging aan het venster staan kijken.”

Izebel die in haar paleis woonde, ging aan het venster zitten. Dit venster was dus groter dan die van de eenvoudige huizen en was op ooghoogte.

Paleizen van koning Herodes

Koning Herodes de Grote bouwde drie paleizen in de buurt van Jericho, waar hij verbleef tijdens de winters. Tijdens de zomer verbleef hij in zijn paleis in Caesarea, aan de kust van de Middellandse Zee.