...page... Wiki page pagination has not been enabled.

Ezechiël 37, 1-14: Het visioen van de beenderen

De tekst

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Lang geleden leefde de profeet Ezechiël.
Op een nacht droomde hij, had hij een visioen.

De volgende dag zei hij:
‘Beste mensen. Ik heb een droom gehad.
Een bijzondere droom, een visioen.
Ik droomde dat God
me met een sterke wind naar een dal bracht.
Het lag vol beenderen.
God vroeg me: 'Mensenkind,
zouden deze beenderen nog kunnen leven?'
Ik zei: 'God, alleen U kunt dit weten.'
Toen zei God: ‘Mensenkind, zeg tegen deze beenderen:
“Luister naar het woord van God.
Ik zal de Geest van leven in jullie brengen.
Zo zullen jullie tot leven komen.”
Ik deed wat God hem vroeg.
Er ontstond een groot gedruis:
de beenderen voegden zich aaneen.
Er kwamen pezen op en vlees
en ze werden met een huid overtrokken.
Maar de levensgeest was er nog niet in.
Toen zei God: ‘Roep de geest van het leven
en blaas op deze beenderen zodat ze weer leven.''
En ik deed wat God hem vroeg.
De levensgeest kwam in de beenderen.
Ze werden weer levend en gingen overeind staan.
Toen zei God tegen mij:
'Mensenkind, deze beenderen zijn mijn volk.
Het denkt: het is met ons gedaan.
Maar Ik schenk het mijn geest, zodat het weer leeft.'

Stilstaan bij...

Ezechiël
(= 'JHWH is mijn sterkte')
Ezechiël was een priester, een tijdgenoot van Jeremia. Hij leefde in het koninkrijk Judea. Toen Jeruzalem in 597 voor Christus door de koning van Babylonië, Nebukadnesar belegerd werd, maakte hij deel uit van het eerste transport ballingen naar Babylonië, waarbij zich ook koning Jojakin bevond.
Tien jaar sprak hij in Babylon woorden van gelijke strekking als Jeremia.
Vanaf 587, toen het volk alle hoop had laten varen, verkondigde hij een boodschap van hoop: God zal zijn volk en nieuw bestaan geven. Hij was hiervan zo zeker dat hij op futuristische wijze het door God herschapen Jeruzalem van de toekomst beschreef.

Profeteren
Spreken als een profeet.

Profeet
Het Nederlandse woord 'profeet' komt van het Griekse woord 'pro-phètès', iemand die 'voor (iemand) spreekt', ‘in naam van iemand spreekt’. Een profeet is een woordvoerder van God.
Het oorspronkelijke Hebreeuwse woord betekent '(door God) geroepene'.

Merk op

Leven doe je als je ademt en speelt en eet en loopt.
In de bijbel wil het woord ‘leven’ nog veel meer zeggen.
Echt leven doen mensen als ze het woord van God beluisteren en ernaar handelen, wanneer ze van hun medemens houden, wanneer ze anderen kansen bieden, wanneer ze eerlijk zijn, wanneer...

Bij het vertellen aan kinderen

Hou er dan rekening mee dat deze tekst vol beeldspraak zit. Het gaat dus helemaal niet om een lichamelijke verrijzenis of om een reanimatie van lijken.

Bij de tekst

Historische context

In 597 veroverde Nebucadnesar Jeruzalem, legde het een zware belasting op, deporteerde een deel van de inwoners (onder wie Ezechiël) en vertrok na de installatie van een vazalkoning.
Het volk liet zich leiden door profeten die zegden dat dit maar een voorbijgaand slecht moment was.

In Jeruzalem pleitte de profeet Jeremia voor onderwerping aan de Babyloniërs. Voor hem was de belangrijkste vraag niet of het volk vrij en politiek afhankelijk was, maar of het rechtvaardig was en geestelijk vrij doordat het zijn God dient en het rechtvaardig is. Maar Jeremia werd 'verrader van het vaderland' genoemd.

In Babylon zei Ezechiël hetzelfde tegen zijn volksgenoten waarmee hij samen werd weggevoerd. Dat haalde niets uit. In het geheim bereidden ze zich voor om hun broeders te verwelkomen als hun bevrijders. In 587 zagen ze hen komen, maar met een touw om hun nek, uitgeput na een mars van 1500 kilometer, in het gevolg van een koning met uitgestoken ogen, die als laatste beeld op zijn netvlies dat van zijn vermoorde zoons bewaarde.

Het boek Ezechiël

Dit boek bevat drie delen:
. de aankondiging van de val van Jeruzalem en de ballingschap (Ezechiël 1-24)
. de profetieën tegen de vijanden van Juda (Ezechiël 25-32)
. de woorden van troost vanuit de hoop op het herstel en de terugkeer van zijn volk naar Jeruzalem (Ezechiël 33-48).

Het visioen van Ezechiël 37,1-14 behoort tot dit laatste deel.

Een visioen

Een visioen is als een droom. Een droom die iets zegt over wat God wil voor de mensen.
In een visioen komen vaak woorden voor die meer zeggen dan je eerst zou denken.
Zo zeggen de beenderen in het visioen van Ezechiël iets over de mensen. Ze zijn meer dood dan levend. De fut is er uit. En het einde van zijn visioen zegt iets over het effect van de Geest van God bij mensen die in de put zitten.

Spreken met beelden

De profeet ziet een dal vol dode beenderen. Dit is het beeld voor het volk in ballingschap: het voelt zich hopeloos en dood. Het is alles kwijt wat zijn bestaan de moeite waard maakte:
. het land, het zichtbare teken van Gods zegen voor zijn volk
. de koning, door wie God deze zegen doorgeeft, die borg staat voor de eenheid van het volk en het vertegenwoordigt bij God
. de tempel, de plaats van de aanwezigheid van God.
De profeet krijgt de opdracht om tweemaal tot de beenderen te spreken, zodat ze tot nieuw leven komen.

Tegenover de klacht van het volk (‘Onze botten zijn verdord, onze hoop is vervlogen, onze levensdraad is afgesneden’ (Ezechiël 37, 11) plaatst de profeet de belofte van God van een nieuwe adem voor het volk, van nieuw leven en hoop op terugkeer naar het eigen land.

Waarover het gaat

Het verbannen volk is wanhopig. Het is te vergelijken met een hoop verdorde beenderen. Eigenlijk heeft Israël zelfs zijn God verloren. Niet vreemd in een tijd waarin men dacht dat elk land werd beschermd door zijn eigen nationale god, die de legers kracht verleende. De God van Israël leek verslagen door de god Mardoek van Babylon. Een verslagen god blijft men niet dienen...

Merkwaardig genoeg betekende deze catastrofe voor het geloof van Israël niet de ondergang, maar een opleving en een uitzuivering ervan. Dit is te danken aan profeten (o.m. Ezechiël) en ook aan priesters: zij brachten het volk ertoe zich opnieuw te verdiepen in hun tradities, om daarin een basis te vinden voor hun verwachtingen. Zo kwamen ze tot een nieuwe meer vergeestelijkte manier om het geloof te beleven.

Later zagen joden en christenen in de tekst een verwijzing naar de opstanding van de doden, een profetie over het leven na de dood, naar de verrijzenis.

Bijbel en kunst

F. COLLANTES

Ezechiëls visioen van de doodsbeenderen

olieverf op doek (177 × 205 cm) — 1630

Prado museum, Madrid

De Spaanse kunstschilder Francisco Collantes (Madrid 1599 – Madrid 1656) was een toonaangevende landschapschilder in zijn tijd. Zijn stijl was barok.

Suggesties

Grote kinderen

EVEN TESTEN

Spreken met beelden

Wat betekenen de beenderen in dit visioen van Ezechiël?
O Gewoon beenderen van mensen of dieren
O Mensen die geen levenskracht meer hebben
O Mensen die verbrand zijn

Wat betekent het dat de beenderen terug leven?
O Ze zijn terug aan elkaar gelijmd.
O Mensen mogen terug hoop hebben.
O De beenderen kunnen rechtop gaan staan

SPREKEN MET BEELDEN

Leven als balling

(Naar C. LETERME in Zonnestraal, uitgeverij Averbode, 2001 nr 39)

De kinderen groeperen de volgende uitdrukkingen in twee kolommen: Dood (D) en Leven (L).

In de put zitten (D)
Het zwarte schaap zijn (D)
De morgenstond geeft goud in de mond (L)
In de schaduw van anderen leven (D)
Dat brengt leven in de brouwerij (L)
Zolang er leven is, is er hoop (L)
Er het bijltje bij neerleggen (D)
Leven als God in Frankrijk (L)

Vertel over de joden die in ballingschap leefden in Babylonië en hoe ze hierdoor erg gedeprimeerd waren. Ze voelden zich toen meer dood dan levend.
Verwerk hierbij eventueel enkele uitdrukkingen rond dood en leven of zoek met de kinderen welke uitdrukkingen het best de situatie van de joden in ballingschap weergeven.

BELEVEN

Een profeet over de kracht van Gods adem

(Dit is mijn veertigdagenboekje 2008 p. 36. 38)

De profeet Ezechiël krijgt een droom van God.
Hij ziet allemaal beenderen op de grond naast elkaar. Ze liggen daar doodstil. Maar dan komt Gods levensadem in deze beenderen en ze bewegen, ze leven. Ze staan op als levende mensen.

Ga eens doodstil op de grond liggen. Beeld je in dat je benen en je armen van elkaar los zijn, dat niets meer kan bewegen.

Kom dan stilaan weer tot leven. Beweeg eerst je pinken, je vingers, je tenen, je oren.
Dan je handen, de hielen van je voet, je knieën, je ellebogen, je armen, je benen, je nek, je schouders. Voel je hoe je in beweging komt? Beweeg je achterwerk, ga recht zitten, beweeg je rug. Zet je voeten plat op de grond en sta op. Steek nu je armen in de lucht!

Jongeren

ZINGEN / BELUISTEREN

By the rivers of Babylon

Nederlandse vertaling

Video met optreden van boney-m.

Opdracht
Dit lied is gebaseerd op psalm 137, een psalm die het gemoed weergeeft van de joodse bannelingen in Babylon.
Schrijf een tekst die die bannelingen moed inspreekt zoals Ezechiël dat deed met zijn visioen over de doodsbeenderen.

Om op te starten …
De Jordaan is dé rivier van Israël. Met het oversteken van de Jordaan kwamen de joden terug in het Beloofde Land …
Hoe zou hun lied nu klinken?

‘By the rivers of the Jordan ...’