Psalm 137: Heimwee naar Jeruzalem

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1032-1033)

We woonden bij de rivieren van Babel
en we huilden,
want we dachten aan Jeruzalem.
We maakten geen muziek meer,
we hingen onze harpen aan een boom.

Maar van onze vijanden moesten we vrolijk zijn.
Ze zeiden: ‘Zing voor ons over Jeruzalem,
zing een vrolijk lied.’
Maar dat konden we niet,
zingen over de Heer in het land van de vijand.

Jeruzalem, nooit zal ik jou vergeten.
Liever maak ik nooit meer muziek,
liever zwijg ik voor altijd
dan dat ik jou vergeet.
Jij bent het liefste wat ik heb.

Heer, straf de vijanden uit Edom.
Want toen Jeruzalem werd verwoest,
riepen ze: ‘Weg met die stad, breek alles maar af!’

Babel, ook jij zult verwoest worden.
Gelukkig zijn de mensen die jou straffen,
die met jou doen wat jij met ons hebt gedaan.
Gelukkig zijn de mensen die jouw inwoners grijpen
en ze allemaal vernietigen.

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

We woonden aan de rivieren van Babel
en we treurden omdat we aan Jeruzalem dachten.
We maakten geen muziek meer
en hingen onze harpen aan de wilgen.

Onze vijanden vonden dat we vrolijk moesten zijn.
‘Zing voor ons over Jeruzalem, zeiden ze. Zing een blij lied.’
Maar over God zingen in het land van de vijand
konden we niet.

Jeruzalem, ik zal je nooit vergeten.
Ik maak liever nooit nog muziek en zwijg voor altijd
dan dat ik je vergeet.
Jij bent het liefste wat ik heb.

Heer, straf de vijanden uit Edom.
Toen Jeruzalem werd verwoest,
riepen ze: ‘Weg met die stad, breek alles maar af!’
Babel, ook jij zult verwoest worden.

Gelukkig zijn de mensen die je straffen,
die met jou doen wat jij met ons hebt gedaan.
Gelukkig zijn de mensen die je inwoners gevangen nemen
en ze allemaal vernietigen.’

Stilstaan bij ...

Babel
Babel / Babylon lag aan de Eufraat en was de hoofdstad van Babylonië.

Wilg
In de Latijnse naam van de treurwilg (Salix babylonica) is het woord ‘Babylon’ te herkennen, een rechtstreekse verwijzing naar deze psalm waarin wilgen worden vermeld.

Bij de tekst

Ken je taal

‘De lier aan de wilgen hangen’
Deze uitspraak betekent nu: 'opgeven'.
Ze herinnert aan deze psalm waarin gezongen wordt dat de Israëlieten in ballingschap geen zin hadden om te musiceren ver van hun moederland, bij de vijand, dat ze hun instrument aan de wilgen hingen.

Bijbel en kunst

Schilderkunst

E. DE MORGAN

Aan de stromen van Babylon

Evelyn De Morgan (Londen, 1855 - 1919) was een Engels kunstschilderes die wordt geassocieerd met de beweging van de prerafaëlieten.

Haar werk stelt de joodse ballingen voor in Babylon, die het verlies van hun vaderland beklagen en de verwoesting van Jeruzalem.

Muziek

G. VERDI

Va pensiero (Nabucco)
Dit lied dat G. Verdi schreef voor het zogenoemde slavenkoor is geïnspireerd op psalm 137.
Klik hier om dit lied te beluisteren.

Italiaans
Va, pensiero, sull'ali dorate;
va, ti posa sui clivi, sui colli,
ove olezzano tepide e molli
l'aure dolci del suolo natal!

Del Giordano le rive saluta,
di Sionne le torri atterrate ...
Oh mia patria sì bella e perduta!
Oh membranza sì cara e fatal!

Arpa d'or dei fatidici vati,
perché muta dal salice pendi?
Le memorie nel petto raccendi,
ci favella del tempo che fu!

O simile di Sòlima ai fati
traggi un suono di crudo lamento,
o t'ispiri il Signore un concento
che ne infonda al patire virtù.

Nederlandse vertaling
(Bron: wikipedia)

Vlieg, gedachte, op gouden vleugels;
strijk neer op glooiingen en heuvels,
waar de zoete luchten van onze
geboortegrond zacht en mild geuren!

Begroet de oevers van de rivier de Jor-daan
en Sions gevallen torens...
O mijn land, zo liefelijk en verloren!
O herinnering zo zoet maar triest!

Waarom hangt de Gouden harp
van wijze profeten zo stil aan de wilgen?
Koester de herinnering in onze harten,
vertel ons over het vervlogen tijden!

Herinner aan Jeruzalems lot,
speel voor ons een treurlied,
of laat anders 's Heren geest
ons sterken 't lijden te doorstaan!

Suggesties

Grote kinderen

KENNISMAKEN MET DE TEKST

Een psalm vol heimwee

Lees Psalm 137 voor.
De kinderen noteren wat ze vreemd of opvallend vinden aan de tekst.
Bespreek dit met hen.

Vertel dat deze psalm tijdens de ballingschap is ontstaan.
Een vreemd volk, de Babyloniërs, viel Israël binnen en deporteerde veel mensen naar Babylonië. Daar voelden zich niet goed. Ze verlangden naar huis.

Lees psalm 137 opnieuw voor.
- Welke vragen werden nu al beantwoord?

VERDIEPEN

God en psalm 137

Ga met de kinderen dieper in op de volgende vragen:
- Een psalm is een gezongen gebed. Wat zou God antwoorden op deze psalm?

- Komt God in deze psalm aan het woord? Wat denk je? Zo ja, waar? Zo nee, waarom niet?
- Wie is God voor de schrijvers van deze psalm?
- Welk beeld van God onthoud jij uit deze psalm?
- Hoe ervaar jij God in dit verhaal? Wat vind je van die God? Stel jij je God ook zo voor? Hoe is God voor jou?

De kinderen beantwoorden deze vragen eerst individueel, in stilte. Daarna wisselen ze uit in groepjes van vier. Kom dan tot een uitwisseling met de hele groep.

DOEN

Vrije expressie

Vooraf
Zorg voor allerlei schildersmateriaal en rustige muziek.

Verloop
Zet rustige muziek op en vraag de kinderen om rustig in en uit te ademen.
Lees de psalm voor.

De kinderen denken na hoe zij psalm 137 zouden kunnen uitbeelden:
Stel dat jullie een kunstwerk mogen maken bij psalm 137 …
- Hoe zouden jullie dat dan doen?

Als jullie vooral met lijnen en kleuren willen werken:
- Welke lijnen zouden jullie dan tekenen?
- Welke kleuren zouden jullie gebruiken?

Of zouden jullie kleurige woorden willen stempelen of schrijven?
- Wat zouden dan de belangrijkste woorden zijn?

Daarna ontwerpen ze een kunstwerk rond deze psalm.

Jongeren

ZINGEN /BELUISTEREN

’De rivieren van Babylonië'

Op basis van deze psalm werd het lied 'The rivers of Babylon’ van Boney M. geschreven. Klik hier om het te beluisteren.
De jongeren volgen de liedtekst:

By the rivers of Babylon,
there we sat down
Ye-eah we wept,
when we remembered Zion. (2x)

When the wicked
Carried us away in captivity
Required from us a song
Now how shall we sing the lord's song in a strange land (2x)

Let the words of our mouth
and the meditations of our heart
Be acceptable in thy sight here tonight (2x)

Vertaling
Bij de rivieren van Babylon,
daar zaten we.
Ye-eah we huilden,
toen we aan Zion dachten (2x)

Toen de goddelozen
Ons wegvoerden in gevangenschap
Verlangden ze een lied van ons
Hoe kunnen we Gods lied nu zingen in een vreemd land? (2x)

Neem de woorden uit onze monden
en de gedachten uit ons hart
hier vanavond aan (2x)

- Welke verschillen zijn er tussen de liedtekst en de psalm?

De kinderen beluisteren opnieuw ‘The rivers of Babylon’ en onderzoeken welke gevoel dit lied bij hen oproept. Waarom is dat?

blij	gelukkig	vrolijk	verrast	speels
nieuwsgierig	trots	bang	onzeker	verlegen
ongeïnteresseerd	boos	razend	teleurgesteld	liefdevol
hoopvol	verliefd	ontroerd	ontspannen	gekwetst
ongelukkig	verward	wanhopig	ongeduldig	bedrukt
geïrriteerd	gefrustreerd	nerveus	zenuwachtig	futloos
somber	bedroefd	verdrietig	eenzaam	enthousiast
geboeid	tevreden	moe	uitbundig	dankbaar
opgelucht	onverschillig	aarzelend	gespannen	doodsbang

Info
Het lied ‘The Rivers of Babylon’ ontstond als een protestlied tegen de onderdrukking van de zwarten door de blanken in Noord-Amerika. De zwarten kregen er minder kansen: ze mochten niet studeren, kregen geen goede jobs, moesten werken voor veel minder geld …
Zo schreven ze het nummer ‘The Rivers of Babylon’: ze droomden ervan terug te keren naar Afrika (Zion) omdat ze onderdrukt werden door de Amerikaanse bevolking (Babylon).

Bespreek
- Welke gelijkenissen zie je tussen de joden in ballingschap en de Amerikaanse zwarten?
- Waarom zouden de Afro-Amerikanen psalm 137 gebruiken om over hun eigen situatie te vertellen?
- Wie zou vandaag psalm 137 kunnen bidden/ zingen?