Inhoudstabel
...page... Wiki page pagination has not been enabled.
Psalm 23: De Heer is mijn herder
De tekst
Dichter bij de tijd
Een psalm van koning David
(Bewerking: C. Leterme)
De HEER is mijn herder.
Er ontbreekt mij niets.
Hij laat mij rusten in groene weiden
en zorgt ervoor dat ik water kan drinken.
Hij geeft mij kracht
en leidt mij langs veilige paden
want God is zijn naam.
Al gaat mijn weg
door een donker dal,
ik ben niet bang,
want Jij God, bent bij mij.
Jouw bescherming
geeft mij moed.
Jij nodigt mij uit aan tafel
Je zalft mijn hoofd met olie,
en vult mijn beker tot de rand.
En dat allemaal voor het oog
van wie tegen mij is.
Geluk en genade volgen mij
alle dagen van mijn leven,
En altijd kom ik terug
in het huis van de HEER
daar wil ik voor altijd wonen.
Psalm van het verloren schaap
(K. Eykman, Met open ogen, NZV/Fontein, 2007)
Was ik een schaap
was hij mijn herder
was ik een schaap
hij bracht me verder
Hij wist waar groen grasland was
en fris, helder water
Wilde ik weglopen
gaf hij me een tik met zijn stok
en was ik zoek
ging hij me zoeken
Was ik stom
ging ik verdwalen
hij keerde om
om mij te halen
Ik was niet bang
want hij was bij me
Al moesten we langs
smalle enge paden
ik durfde best
want leeuwen of wolven
jaagt hij de stuipen op het lijf
Wie kwaad wil doen
die lacht hij vierkant uit
ik voelde mij goed
kon op hem bouwen
Ik kreeg weer moed
had weer vertrouwen
Hij moedigde mij aan
maakte mij dapper
Met hem erbij
lukt het mij
mijn hele leven
Was ik een schaap
dan wist ik het wel.
De Heer is mijn herder
(Erwin Roosen - naar psalm 23)
De Heer is mijn herder.
Als ik Hem volg,
zal het mij nooit
aan iets ontbreken.
Hij geeft mij kracht
en leidt mij langs
veilige, vriendelijke wegen.
Want dat heeft Hij beloofd.
Zelfs als ik door het dal
van de dood moet gaan,
wijst Hij mij de weg.
Nooit laat Hij mij alleen.
Zijn liefde en vriendschap
blijven mij volgen,
alle dagen van mijn leven.
Want God is zijn naam!
Stilstaan bij ...
David
David was de meest geliefde koning van Israël. Zijn heerschappij viel samen met een relatieve vrede in Israël.
David wordt in de Bijbel ook vernoemd als psalmenschrijver. Daarom wordt hij in de kunst heel vaak voorgesteld met een citer in zijn hand.
Het is niet meer te achterhalen welke psalmen David zelf precies heeft geschreven of gezongen. Zo is het helemaal niet zeker of David wel zelf psalm 23 heeft geschreven.
Herder
In het Oude Oosten was 'herder' een populaire beeldspraak om de koning en andere leiders van het volk herder te noemen.
De Bijbel schrijft over Jahwe als de eigenlijke herder van Israël: Hij zorgt voor zijn volk zoals een goede herder op zijn schapen past.
Stok / Knots en staf
. De stok / knots was dik en kort en met ijzer beslagen. Die werd gebruikt als verdedigingswapen om er vijandige dieren en rovers mee op afstand te houden. Deze knots is terug te vinden in de scepter, één van de attributen van een koning(in).
. De staf was een lange stok om de kudde mee bijeen te houden.
In deze psalm zijn de knots en de staf beelden van geruststelling en veiligheid voor de kudde.
Hoofd zalven
Een gebruik bij feestmaaltijden. Dit drukte uit hoe belangrijk de gast was voor de gastheer.
Geluk
Hiermee wordt het Hebreeuwse woord 'Tov' vertaald.
'Geluk' mag je dus heel ruim interpreteren: het betekent ook goed, mooi, kostbaar, cool, tof ...
Bij de tekst
Spreken met beelden
David stelt zich in deze psalm God voor als een herder. Geen ingehuurde herder, die al eens voor een andere kudde zorgt, maar een herder die ook de eigenaar is van de schapen en er alles voor over heeft om goed voor zijn schapen te zorgen.
Opbouw van deze psalm
In deze psalm zijn er twee delen:
1 - 4: beschrijft Jahwe als Herder (semi-nomadische oorsprong).
5 - 6: beschrijft Jahwe als Gastheer (sedentair-agrarische oorsprong).
Merk op
. de psalmist spreekt over Jahwe in de 3e persoon, behalve in de verzen 4 - 5 waarbij hij Jahwe rechtstreeks aanspreekt. Hierdoor klinkt deze psalm veel vertrouwelijker. Deze verzen maken ook de kern van deze psalm uit.
. in de Bijbel staat 'herder' voor 'leider'. Deze psalm maakt duidelijk dat er maar één leider is: God zelf.
. de geschiedenis van het joodse volk wordt in beelden weergegeven:
de doortocht door de woestijn, de ballingschap, het Beloofde Land.
Relatie met het Nieuwe Testament
. God als Herder
In het Nieuwe Testament wordt dit beeld ook voor Jezus gebruikt.
. God als Gastheer
Ook dit beeld werd later toegepast op Jezus: het verwijst naar zijn betekenis in de eucharistie.
Suggesties
Kleine kinderen
KENNISMAKEN MET DE PSALM
Een goede herder
Vertel deze psalm als een verhaal.
Zoals een herder met veel toewijding voor zijn schapen zorgt, zo zorgt God voor de mensen.
DOEN
De herder en zijn schapen
De kinderen tekenen schaapjes, die ze nadien uitknippen.
Daarna worden ze gekleefd rond de tekening van een herder.
Grote kinderen
MEDITEREN
Een psalm als inspiratie
Goede God
Jij bent als een goede Herder voor mij.
Jij houdt van mij en zorgt voor mij.
Jij laat mij nooit in de steek.
Als ik 's avonds in bed lig,
en bang ben in het donker,
weet ik dat Jij bij mij bent.
Als ik soms alleen ben en verdrietig,
weet ik dat Jij mij komt troosten.
Soms doe ik ook iets fout en heb ik er spijt van.
Dan weet ik dat Jij mij steeds opnieuw vergeeft.
Dank je goede God, voor alle lieve mensen om me heen:
mijn mama en mijn papa, broers en zussen,
mijn familie en zoveel vrienden van wie ik heel veel hou.
Dank je goede God, voor de prachtige natuur:
de bomen en de bloemen, de schapen en de honden,
de vogels in de lucht, de vissen in zee.
A.-D. Deroitte, vertaling H. BERGHMANS in Zonnekind 2002, nr 41
De bovenstaande 'psalm' werd geïnspireerd door psalm 23.
Een idee om dat zelf ook eens te doen?
De Heer is mijn herder
Hij wijst me waar groene weiden zijn.
Hij brengt me bij water.
Ik moet geen schrik hebben
van het kwade,
want mijn Heer is altijd nabij.
Naar psalm 23
Probeer deze psalm met eigen woorden opnieuw te schrijven:
God is mijn....
...............
...............
...............
...
ONDERZOEKEN
Spreken met beelden
(TOV6, uitgeverij Patmos / Pelckmans, 2004, p. 56)
- Hoe wordt de mens voorgesteld in deze psalm?
Uit welke woorden kun je dat opmaken?
- Hoe wordt God voorgesteld in deze psalm?
Uit welke woorden kun je dat opmaken?
- Welke gevoelens worden in deze psalm uitgedrukt?
- Kun je in je eigen even aanwijzen dat God jouw Herder is en dat Hij je leidt en hoedt?
VERTELLEN
Het geheim
(C. LETERME, Parels van verhalen, Averbode 2019, p. 105)
Er was eens een acteur die heel bekend was
om het spelen van rollen van Shakespeare.
Hij besloot zijn show altijd
met het voordragen van psalm 23:
‘De Heer is mijn herder. Het ontbreekt mij aan niets …’
Telkens kon je dan een muis horen lopen. Zo stil was het.
Daarna gaf het publiek een oorverdovend applaus.
Maar op een avond,
net voor de acteur psalm 23 wilde voordragen,
kwam een jonge vrouw uit het publiek naar voren.
Zij vroeg aan de acteur:
‘Mag ik vanavond psalm 23 voordragen?’
Verbaasd over dit ongewone verzoek,
liet de acteur de vrouw op het podium.
Ze begon de woorden van psalm 23 uit te spreken.
Toen zij gedaan had,
kwam er geen applaus.
En er was ook geen staande ovatie,
zoals op andere avonden.
De mensen waren zo ontroerd
dat sommigen tranen kregen in de ogen.
De acteur was verbaasd en zei:
‘Ik versta de kunst van het voordragen,
maar ik heb nog nooit een publiek
zo kunnen raken als jij vanavond.
Wat is jouw geheim?’
‘Wel,’ zei de jonge vrouw, ‘u kent de psalm,
maar ik ken de Herder.’
(Naar een Angelsaksisch verhaal)