…page…

Genesis 14, 18-20: Abram en Melchisedek

De tekst

’Bijbel in gewone taal’

(Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 28)

Ook Melchisedek was daar. Hij was koning van Salem, en priester van de allerhoogste God. Hij bracht brood en wijn mee voor Abram. En hij zegende Abram. Hij zei: ‘Ik dank de allerhoogste God, die de hemel en de aarde gemaakt heeft. Want hij heeft ervoor gezorgd dat u de strijd gewonnen hebt. God zal u gelukkig maken, Abram.’
Abram gaf aan Melchisedek een tiende deel van alles wat hij meegenomen had van de overwonnen koningen.

Dichter bij de tijd

(Bewerking: C. Leterme)

Melchisedek, de koning van Salem, gaf brood en wijn aan Abraham.
Omdat hij priester was van de allerhoogste God,
zegende hij hem met de woorden:
`Gezegend zij Abram door de allerhoogste God,
die de hemel en de aarde gemaakt heeft,
en gezegend zij de Allerhoogste God,
die je vijand aan jou heeft overgeleverd!'
En Abram gaf hem van alles een tiende deel.

Stilstaan bij …

Melchisedek
(= ‘mijn koning is de rechtvaardige’, of ‘mijn koning is Sedek’. Sedek was een Fenicische godheid)
Melchisedek was koning van Salem (de oude naam voor Jeruzalem), een Kanaänitische stad. Deze koning wordt ook voorgesteld als priester, een samengaan dat in het oude Midden Oosten wel vaker voorkwam. Hij was dus niet alleen het hoogste burgerlijke gezag, maar ook de belangrijkste religieuze autoriteit.

Brood en wijn
Omdat Mechisedek niet alleen koning, maar ook priester was, ziet men brood en wijn in deze tekst gemakkelijk als offergaven, terwijl het misschien gewoon ging om tekens van gastvrijheid.
Wel kan het dat het brood en de wijn kwamen uit het heiligdom van El-Eljon, de god van Melchisedek. Net zoals de priester Achimelech (= mijn broer is koning) de toonbroden uit het heiligdom aan David en zijn mannen gaf omdat er geen ander brood was (1 Samuël 21, 7).

God, de Allerhoogste
= El-Eljon
El
titel die betekent: ‘de eerste in macht’. Deze titel werd gegeven aan de voornaamste god in de Kananees-Fenicische godsdienst.
Eljon
typering van die god: de ‘allerhoogste’.
Later werd het woord ‘El’ niet meer gebruikt als eigennaam maar gewoon als woord om over God te spreken.

Tienden / tiende deel
Dat Abram een tiende deel van de oorlogsbuit gaf aan Melchisedek was iets wat pas veel later in de Israëlitische wetgeving werd vastgelegd.
'De tienden van wat het land aan koren of boomvruchten opbrengt, behoren aan Jahwe; ze zijn Hem gewijd.' (Leviticus 27, 30).

Bijbel en kunst

Mozaïek

ANONIEM

Schilderkunst

D. BOUTS

Abraham en Melchisedek (1464 - 1467)

Dirk Bouts, geboren te Haarlem in Holland, vestigde zich in het midden van de vijftiende eeuw te Leuven. In 1464 vroeg de Sacramentsbroederschap hem om een drieluik te schilderen, dat als retabel op het altaar van de kapel van de broederschap in de Sint-Pieterskerk te Leuven kon geplaatst worden.

Het middenpaneel moest het laatste avondmaal uitbeelden, op de zijluiken kwamen vier taferelen uit het Oude Testament die men kan zien als voorafbeeldingen van de eucharistie:
Zijluik - links:
- Melchisedech verwelkomt Abraham met brood en wijn
- het eerste paasmaal
Zijluik - rechts:
- het verzamelen van manna in de woestijn
- de profeet Elia die van een engel eten krijgt in de woestijn

Dit retabel is nog steeds te zien in de kerk waarvoor het geschilderd werd.

A. BOUTS

De ontmoeting van Abraham en Melchisedek (ca.1520)

Olie op paneel - Museum M, Leuven

P.P. RUBENS

Abraham en Melchisedek (1626)