Het woord ‘verrijzen’

Betekenis

In het woord ‘verrijzen’ herken je het woord ‘rijzen’. Bakkers kennen er alles van! Water vermengd met bloem is een plompe massa. Maar wanneer ze aan die bloem gist toevoegen, komt die tot leven.

Verrijzenis heeft dus te maken met leven. Zo geloven christenen in leven over de dood heen, zoals Jezus verrezen is. Die ‘verrijzenis’ willen ze realiseren in de vele situaties van ‘dood’ die in het leven voorkomen.
Leven na dit leven is één ding, voluit leven in dit leven is voor hen een opdracht!

In een niet-gelovige context wordt het woord 'verrijzenis' gebruikt om het herstel, de heropstanding of de vernieuwing van iets weer te geven. Bijvoorbeeld: een idee, een project, een gemeenschap …

Twee woorden, één betekenis

‘Verrijzenis’ en ‘opstanding’ zijn synoniemen van elkaar.
Katholieke christenen gebruiken eerder het woord ‘verrijzenis’, protestantse christenen het woord ‘opstanding’. In dat woord herkent men het woord ‘opstaan’.
Wie slaapt, wie gevallen is, ligt neer; wie ‘opstaat’, komt in actie, komt tot leven.
In de Bijbel vind je deze beweging terug in heel wat wonderverhalen:
Een lamme ligt op zijn bed ... Jezus doet hem opstaan.
Het dochtertje van Jaïrus is dood ... Jezus doet het opstaan.
Jezus slaapt wanneer het levensbedreigend stormt ... wanneer Hij opstaat, bedwingt Hij de storm.

Beide woorden willen met een beeld het belangrijkste geloofspunt van christenen uitdrukken.
De betekenis van die woorden is de sleutel voor wat christenen in beweging brengt. Daarom is het belangrijk ze niet alleen te gebruiken rond Pasen, maar het hele jaar door. Dit kan men door bewust om te gaan met woorden als ‘opstaan’, ‘leven’. Want christenen worden opgeroepen om leven te brengen waar 'dood' is, om genezing te brengen waar ziekte is, om liefde te brengen waar haat is, om vriendschap te brengen waar onverschilligheid is, om vrede te brengen waar ruzie is, om hoop het brengen waar wanhoop is, om geloof te brengen waar wantrouwen heerst ...

Het woord ‘opstanding’ heeft als voordeel dat de ervaring neerliggen/opstaan voor de meeste kinderen meer herkenbaar is dan het rijzen van deeg.

Natuur

Spreken over de verrijzenis van Jezus met Pasen, wordt in het noordelijk halfrond van de wereld ondersteund door wat de lente met zich meebrengt in de natuur. Wat dor, koud, doods was, komt tot leven: bloesems, bloemen, blaadjes, lammetjes ...
Dit heropleven van de natuur wordt het beeld van: het leven haalt het op de dood. Want christenen geloven dat doodgaan geen punt, geen eindpunt van het leven is, maar een komma, want daarna gaat het leven verder. Wel op een andere manier dan men vertrouwd is.

Symbool

Eieren / paaseieren
In alle culturen zijn eieren symbool van vruchtbaarheid en oneindigheid. Christenen namen dit symbool van leven over als symbool voor de verrijzenis.
Omdat het tot in de late middeleeuwen verboden was om tijdens de vasten (nu: veertigdagentijd) vlees, melk, kaas en ook eieren te eten, was er tegen de paastijd een teveel aan eieren. Daarom zijn ze talrijk aanwezig in allerlei folkloristische gebruiken rond Pasen.

Toen men rond Pasen eieren begon cadeau te doen, beschilderde men ze in vrolijke kleuren en legde ze in een mooi mandje. Ook edelen en koningen deden dat. Maar de eieren die ze gaven waren van porselein, versierd met edelstenen, goud en zilver.

Waarom brengen klokken die paaseieren?
Op Goede Vrijdag en Stille Zaterdag wordt de dood van Jezus herdacht en zwijgen de klokken als teken van rouw. Met Pasen luiden ze opnieuw om de verrijzenis van Christus te vieren.
Aan kleine kinderen wordt verteld dat de klokken intussen naar Rome gingen en dat ze chocolade-eieren meenemen als ze terugkomen.
Nu zegt men evengoed dat de paashaas de eieren brengt. Ook de haas is een symbool van nieuw leven, omdat ze heel vroeg op het jaar jongen krijgt.

De Bijbel over verrijzen

Oude Testament

De ideeën over verrijzenis / leven over de dood heen, zijn in het Oude Testament niet zo uitgesproken als in het Nieuwe Testament. Toch hebben enkele teksten het wellicht over verrijzenis, omdat ze ‘leven’ suggereren na de dood. Bijvoorbeeld:

Daniël 12, 2
"Velen van hen die slapen in de aarde, in het stof, zullen ontwaken, sommigen om eeuwig te leven, anderen om voor eeuwig te worden veracht en verafschuwd."
Lees meer

Job 19, 25-27
"Ik weet: mijn redder leeft, hij zal ten slotte hier op aarde ingrijpen. Zelfs al ben ik door mijn huidige ellende getroffen, toch zal ik God aanschouwen."
Lees meer

Psalm 16, 9-11
"Daarom ben ik vrolijk en verheug ik mij, ja, mijn lichaam zal veilig wonen. Want u zult mijn ziel in het dodenrijk niet verlaten, u geeft mij het pad ten leven."
Lees meer

Nieuwe Testament

Evangelies

Matteüs, Marcus en Lucas (synoptici) beschrijven het ontdekken van het lege graf en de verschijningen van de verrezen Jezus aan zijn leerlingen.

Johannes beschrijft de ontmoeting de verrezen Jezus met zijn leerlingen en met Maria Magdalena.

Lees meer over verrijzenisverhalen in de Bijbel.

Brieven van Paulus

Paulus wijdt heel hoofdstuk 15 in zijn eerste brief aan de christenen van Korinte aan de verrijzenis / opstanding van de doden. Hij heeft het over de verrijzenis / opstanding van Jezus en de hoop op een toekomstige verrijzenis / opstanding voor gelovigen.

Vragen van kinderen

Wat betekent het verhaal van de verrijzenis voor ons?
P. KEVERS in Samuel, uitgeverij Averbode, 2004 nr. 7, p. 12.

De dood betekende voor Jezus niet het einde. Jezus leeft, op een onvoorstelbaar nieuwe manier, bij God. Daarom vragen de mannen in het wit: 'Waarom zoeken jullie de levende bij de doden? Je moet niet blijven treuren bij het graf van Jezus.'
Bovendien vragen ze: 'Blijf denken aan al wat Jezus gezegd en gedaan heeft. Een 'sluitend bewijs' van Jezus' verrijzenis is er niet. Maar je zult misschien toch wel ervaren dat Jezus leeft, dat Hij je aanspreekt en kracht geeft om te leven zoals Hij het ons heeft voorgedaan.'

Verrijzenis en kunst

Schilderkunst

Paasicoon

De paasicoon wordt 'Opstanding' genoemd, of 'Anastasis' in het Grieks, en ook 'de nederdaling ter helle'. Ze wil de overwinning op de dood en de redding van de mensen uitdrukken, eerder dan een opstanding uit een graf.

('Die nedergedaald is ter helle': deze geloofsbelijdenis drukt uit dat Jezus het dodenrijk is binnengegaan. Hij verbrijzelde er de poorten van het dodenrijk, zodat iedereen kon deelhebben aan de verrijzenis, ook wie voor Hem had geleefd)

	Een engel draagt het overwinningskruis (Jezus overwon de dood), een ander een wierookvat (verering)
Achter Adam staan David en Salomo (beide met kroon. Koning David met baard). Achter hen staat een profeet (rode pompon). Rechts van hen staat Johannes de doper. Ze wijzen allen naar de verrezen Christus, de verwachte Messias.	Jezus is stralend wit gekleed. (Gebruikelijk op iconen bij het voorstellen van de verrezen Heer). Zijn lichtend kleed herinnert de woorden: 'Ik ben het licht in de wereld'. Achter Hem: een blauwgroene mandorla (vertegenwoordigt God)	Achter Eva staan: Mozes die de 'stenen tafels' draagt, Jona die drie dagen in de buik van een vis zat en Elia die de weduwe van Sarefat tot leven bracht.
Adam vertegenwoordigt alle mensen. Jezus trekt hem bij zijn pols uit zijn graf, zodat hij niet hij kan loslaten. Hun blikken kruisen elkaar.	Jezus heeft in zijn linkerhand een boekrol, verwijzing naar zijn Blijde Boodschap (evangelie) voor alle mensen en het woord dat Hij kwam vervullen.	Eva houdt haar handen onder een doek, een teken van respect, waarmee ze ook toont dat ze bidt.
De doodskist beeldt de dood uit.	Jezus staat op de kapotte deuren van het dodenrijk, waar de zielen van de overledenen de komst van de Messias verwachten. De manier waarop ze liggen doet denken aan een kruis. Dat Hij er op stapt maakt duidelijk dat Hij de dood overwon. Overal rond slingeren schroeven, grendels, sloten en kettingen. (Psalm 107, 16)	De doodskist beeldt de dood uit.

Suggestie
Vertel eerst over deze icoon: deze icoon hoort bij Pasen. Een icoon is een schilderij dat uitbeeldt wat christenen geloven. Deze icoon werd in Moskou geschilderd in de 16e eeuw.
Geef uitleg bij wat afgebeeld staat.
Geef de deelnemers nadien kaarten waarop de volgende teksten staan. Die leggen ze op de icoon, op de plaats waar het om gaat.

Zo maakt Jezus duidelijk dat Hij de dood overwon.
Dit zijn de koningen David en Salomo.
Dit is Johannes de doper. Hij wijst naar Jezus.
Dit is een doodskist. Die beeldt de dood uit.
Dit is Eva. De doek om haar handen wil zeggen dat ze bidt.
Herinnert aan de woorden van Jezus: 'Ik ben het licht in de wereld'.
Dit kruis is een teken van overwinning.
Dit zijn Mozes, Jona en Elia.
Dit is de vertegenwoordiger van de mensen.
Dit is het symbool van de Blijde Boodschap (evangelie).

Merk op
Er bestaan veel versies van de paasicoon. De grote lijnen ervan zijn herkenbaar: centraal staat steeds de verrezen Christus in stralend wit. Ook Adam en Eva staan erop, maar niet altijd op dezelfde plaats en in dezelfde houding. De groep personen achter Adam en Eva kan uitgebreider zijn.

A. DE HAAS

De Verrijzenis van Jezus uit de dood (1946-47)

Adrianus Johannes (Aad) de Haas (Rotterdam 30 december 1920 – 21 maart 1972) studeerde aan de Academie voor Beeldende Kunsten te Rotterdam. Zijn kunstwerk ‘De Verrijzenis van Jezus uit de dood’ maakt deel uit van de kruisweg die hij schilderde voor de Sint Cunibertuskerk. Omdat de stijl toen niet beantwoordde aan de verwachtingen, moest hij die kruisweg verwijderen uit de kerk. In 1980 had men er geen bezwaar meer tegen en mochten de werken teruggeplaatst worden.

Suggestie
Bezorg de deelnemers een kopie van de volgende afbeelding van dit schilderij:

Nodig de deelnemers uit om die in te kleuren met de kleuren van hun voorkeur.
Bespreek daarna wat ze met die kleuren wilden weergeven.
Toon het schilderij in zijn oorspronkelijke kleuren pas na de bespreking.

Beeldhouwkunst

P. FAZZINI

De verrijzenis (1971)

Klik hier om dit kunstwerk te bekijken.

Deze bronzen sculptuur (20 meter breed, 7 meter hoog, 3 meter diep) staat sinds 1977 in de Paulus VI-zaal van het Vaticaan. Het is het bekendste werk van Pericle Fazzini (1913 - 1987), een Italiaans schilder en beeldhouwer, die hoogleraar beeldhouwkunst was aan de academie van Firenze en aan de Accademia di Belle Arti di Roma.
In 1954 vertegenwoordigde hij Italië op de Biënnale van Venetië en won er de eerste prijs in de afdeling beeldhouwkunst. Hij stelde ook tentoon op documenta II in Kassel.

Suggesties

Kleine kinderen

KENNISMAKEN MET ‘VERRIJZENIS’

Spreken over verrijzenis / opstanding

Spreken over verrijzenis /opstanding bij kinderen is niet vanzelfsprekend. Een aantal ‘beelden’ kunnen hierbij helpen:

Rups / vlinder
Zoals de rups een prachtige vlinder wordt, zo geloven sommige mensen dat er na de dood een nieuw leven is.

Zonsondergang / zonsopgang
‘s Avonds lijkt het alsof de zon 's avonds verdwijnt, tot ze de volgende ochtend weer tevoorschijn komt. Een beeld voor: na de dood komt een nieuw begin.

Winter / lente
Zoals de natuur een soort 'verrijzenis' kent wanneer de lente komt en alles weer begint te bloeien, zo geloven christenen dat er na de dood een nieuwe start komt.

VERDIEPEN

Pasen, nieuw leven

Zoek samen met de kinderen het antwoord op de vragen die op dit blad te vinden zijn. Rond die vragen zijn er allemaal aspecten van 'opstaan' 'verrijzen' 'nieuw leven'.
Kleine kinderen mogen dit nog heel letterlijk bekijken.
Dit mag je wel niet beletten om het over andere vormen van nieuw leven te hebben: wanneer men nieuwe kansen krijgt na een ruzie, wanneer een zieke zich veel beter voelt na bezoek, wanneer mensen in nood opgevangen worden ...

VERTELLEN

Rupsje Nooitgenoeg

(Eric CARLE, Rupsje Nooitgenoeg, ISBN 9789025722166 )

Rupsje Nooitgenoeg heeft honger. Hij eet maar door. Als alle blaadjes op zijn, begint hij aan taart, worst, snoep, fruit en chocolade. Elke dag van de week wordt hij wat dikker, tot hij verschrikkelijke buikpijn krijgt. Hij bouwt een huisje om zich heen en aan het eind van de week komt hij er uit als een prachtige vlinder!

Te zien op youtube
Of verteld door Pjotr: klik hier

Het egeltje en de paardenbloem

(C. LETERME, 99 verhalen met een knipoog, uitgeverij Averbode 2014, p.70-71)

Een egeltje rekte zich uit na een lange winterslaap.
In de tuin wat verderop
zag het een mooie paardenbloem.
- Wat een prachtige bloem!
Zo stralend geel, net een kleine zon!
Het egeltje ging ernaartoe
en het werd goede vrienden met de bloem.
Ze vertelden elkaar alles wat ze zagen en hoorden.
En de bloem,
die werd elke dag groter en mooier.

Tot op een dag ...
De prachtige bloem was er niet meer.
Op haar plaats
stond er een grote witte bol met pluisjes.
Die riep het egeltje bij zich.
- Wil je iets voor mij doen?
- Natuurlijk wil ik dat.
- Wil je dan eens heel hard blazen?
Het egeltje deed dat.
Alle pluisjes van de witte bol
vlogen in het rond.
Toen kreeg het egeltje heel veel spijt:
zijn mooie bloem was nu helemaal kapot.
Een paar dagen later
lag de stengel slap op de grond.
En nog later was er niets meer
dat nog aan zijn vriendin herinnerde.

Het werd zomer, herfst en winter.
Die hele tijd lang
miste het egeltje de paardenbloem.
Het werd opnieuw lente.
Het egeltje kroop langzaam
uit zijn winterschuilplaats
en keek naar buiten.
Daar bloeiden nu wel
twintig mooie gele paardenbloemen.

Overweging bij het verhaal
(C. Leterme)

Elk jaar opnieuw lijkt de winter eindeloos lang,
tot ineens, bij de eerste warme lentezon,
alle groen in de tuinen uitbot,
en de hele natuur in vuur en vlam staat.
Al wat kan bloeien bloeit: bomen, voorjaarsbloemen,
ook het gras wil niet onderdoen.

Het verhaal hierbij staat stil bij wat hieraan voorafgaat:
de paardenbloem waar het egeltje beste vriendjes mee was,
was er op een dag niet meer.
Zijn mooie bloem was dood, kapot, weg!
Maar met de lente kwamen twintig nieuwe mooie paardenbloemen.
Waar dood was, is nu volop leven.

Dit is het wat Pasen te zeggen heeft!
Niet ‘dood’ heeft het laatste woord,
maar ‘leven’!
Die boodschap behoort tot de kern van het christendom.
Als we met ‘dood’ alleen ‘overlijden’ bedoelen,
wordt dat een heel moeilijke boodschap.

Maar als we onder ‘dood’ verstaan:
al wat leven onmogelijk maakt, al wat leven verhindert …
En als we ons niet vastpinnen op de letterlijke betekenis ervan
dan herkennen we die boodschap
in al wat Jezus gezegd en gedaan heeft:
nieuwe kansen geven, mensen rechtop helpen, nood lenigen ...

Daarom bereiden christenen Pasen voor door ‘Broederlijk te Delen’,
want dit kan voor mensen het verschil maken tussen leven en dood.
En er zijn ook de chocoladen paaseieren,
die met Pasen gretig gesmuld worden door jong en ook oud.
Ze roepen eieren op die de kiem van leven dragen
en zo symbool zijn van nieuw leven.

DOEN

Kleuren: twee kruisen

Vooraf
Zorg voor verschillende kleurpotloden (o.m. blauw, geel).
Zorg voor een wit blad waarop twee kruisen getekend staan (Bijvoorbeeld: vijf vierkanten in de vorm van een kruis. Bij het ene kruis staat: 'Goede Vrijdag; bij het andere: 'Pasen'.

Verloop
Gesprek:
- Bij welke kleuren denk je aan 'dood' / Goede Vrijdag?
- Bij welke kleuren denk je aan 'leven' / Pasen?

Activiteit
De kinderen kleuren beide kruisen in en houden rekening met wat ze in het gesprek zegden: welke kleuren herinneren aan dood / Goede Vrijdag en welke kleuren herinneren aanleven / Pasen?

Placemats voor Pasen

Materiaal
Papier: A3-formaat
Stiften / kleurpotloden / verf: groen en geel

Verloop
Laat de kinderen vertellen over de natuur op dit ogenblik.
Alles ontwaakt uit een diepe winterslaap. De ene na de andere boom krijgt groene blaadjes. Er zijn ook bloemen: narcissen, forsythia, sleutelbloemen...
Met Pasen zijn er tussen al dat frisse groen paaseieren te vinden.
Alles verwijst naar LEVEN: de groene kleur, de eieren (echte eieren dragen in zich een kiem van leven).

Daarna tekenen de kinderen met het geel en het groen narcissen, sleutelbloemen en paaseieren op hun blad, dat kan nadien geplastificeerd wordt en kan gebruikt worden als placemat.

Werden er verschillende placemats gemaakt, dan worden ze gebruikt onder elk bord op de tafel. Werd er maar één placemat gemaakt, dan wordt die in het midden van de tafel gelegd.
Enkele kaarsen in de vorm van paaseieren ondersteunen dit geheel.

Grote kinderen

DOEN

Paaseieren

Hardgekookte eieren

Hardgekookte eieren kunnen heel natuurlijk gekleurd worden.
Zorg voor witte eieren en maak ze goed proper.
Laat het water voor de eieren een 20-tal minuten koken samen met een natuurlijk ingrediënt:
droge uienschillen maken de eieren geelbruin / oranje (schillen van 6 uien / 500 ml water)
rode uienschillen maken ze rood (schillen van 6 uien / 500 ml water)
met rode biet worden ze rood
met rode kool paars / blauw
met spinazie groen
met koffiedik (pads!) bruin
met lindenbloesem roze
met blauwe bessen blauwgrijs (handvol blauwe bessen /500 ml water)
met kurkuma (3 tot 4 eetlepels kurkuma + schil va 1 citroen/ 500ml water).

Leg de eieren in dit water gedurende 7 minuten. Zet het vuur af en laat ze een hele nacht rusten in dit kleurbad.
Haal ze de volgende dag voorzichtig uit het kleurwater en laat ze drogen (zolang ze vochtig zijn kunnen ze kleur afgeven!).
Nadien kun je ze glimmend wrijven met spekzwoerd of wat olijfolie.

Uitgeblazen eieren

Maak hiervoor zowel in de boven- als in de onderkant van een rauw ei een gaatje met een naald of een speld. Blaas dan in het ene gaatje de inhoud door het andere gaatje naar buiten. Dit verloopt vlotter wanneer je eerst met een breinaald door de dooier heen hebt geprikt.
Spoel daarna het ei en laat het drogen.
(TIP: verwerk het vloeibare deel van de eieren in pannenkoeken)

Deze eieren kun je niet alleen kleuren zoals de hardgekookte eieren, je kunt er ook op schilderen: paaswensen, paasspreuken, het halleluja (met muzieknoten ?), het jaartal, een paaskaars, een kruis, een Christusteken...
Als je de eieren met plakkaatverf, kleurstiften, kleurpotloden, kleurkrijt, acrylverf, waterverf ... bewerkt, fixeer je ze nadien best met haarlak of met vernis).
(TIP: om een uitgeblazen ei gemakkelijk te beschilderen, steek je een lange houten prikker door het ei. Laat de uiteinden van de prikker rusten op de randen van een kommetje. Zo kun je het ei draaien tijdens het beschilderen.

Je kunt ook het ei instrijken met lijm en ...
. verschillende kleuren van wollen draad er omheen plakken
. het ei wentelen in fijn gekleurde kraaltjes of zaadjes, of gekleurd papier.

Met deze uitgeblazen beschilderde eieren kun je samen met de kinderen een paasboom versieren. Dit is een grote tak van een krulwilg of een forsythia.
(De krulwilg omwille van de prachtig gekrulde takken die nadien in bloei komen te staan; de forsythia omwille van de prachte gele bloemen.)

Om de eieren te kunnen ophangen: breek een lucifer doormidden.
Bind een draadje aan één van de helften van die lucifer en duw die in het bovenste gaatje dat je hebt gemaakt om het ei leeg te maken.

Pasen, meer dan haas en ei

(idee: Een wereld van verschil, zingevingsmomenten voor -12-jarigen, netwerk voor pastoraal met jongeren, 2004, p. 64)

Vooraf
Schrijf met stift op een aantal paaseieren allerlei letters die verschillende woorden vormen. Bv. Jezus, leven, verrijzen, graf, kruis, ei... Met de letters die dezelfde kleur hebben, kun je één woord vormen.
(eventueel kun je die letters ook op de paaseieren kleven)
Verstop deze eieren.

Verloop
De kinderen zoeken de eieren. Met de letters die erop staan vormen ze verschillende woorden.
Daarna volgt een gesprekje: wat hebben deze woorden met Pasen te maken?

VERTELLEN

Het probleem van de aarde

(C. LETERME, 99 verhalen met een knipoog, uitgeverij Averbode 2014, p. 56-57)

De aarde wilde Pasen vieren.
Maar ze had een probleem:
hoe kon ze tonen dat ze blij was?
Daarom ging de aarde naar het water.
- Water, hoe toon jij dat je blij bent?
- Ik ga dan zacht op en neer.
De aarde probeerde dat,
maar de mensen riepen al vlug:
- Aarde, hou daarmee op,
we worden zeeziek!

Toen ging de aarde naar de wind.
- Wind, hoe toon jij dat je blij bent?
- Dan fluit ik zachtjes mijn lied.
De aarde probeerde ook te fluiten.
Maar de mensen riepen al vlug:
- Aarde, hou daarmee op,
we horen elkaar niet meer door jouw gebrom.

Dan ging de aarde naar het vuur.
- Vuur, hoe toon jij dat je blij bent?
- Dan dans ik met mijn vlammetjes.
De aarde probeerde ook te dansen.
Maar de mensen riepen al vlug:
- Aarde, hou daarmee op,
we worden er ziek van!

Toen werd de aarde erg verdrietig.
De hemel zag dat
en gooide allerlei zaadjes naar beneden.
De wind moest ze verspreiden,
het water moest ze doen groeien
en het vuur van de zon
moest ze warmte en licht geven.
De zaadjes die in de aarde gevallen waren,
begonnen te groeien en te bloeien.
- Hé, dacht de aarde,
zo kan ik laten zien dat ik blij ben!

Overweging bij het verhaal
(C. Leterme)

Al bijna tweeduizend jaar zeggen christenen
dat ze geloven in de verrijzenis van Jezus.
Maar na zoveel jaren is het nog steeds erg moeilijk
om te zeggen wat verrijzenis nu juist ís.

In ‘verrijzenis’ is het woord ‘rijzen’ te horen,
een woord dat gebruikt wordt als men aan het bakken slaat.
Wat een klomp bloem en water was,
wordt met gist een luchtig deeg vol leven.

In het woord ‘opstanding’ hoor je de woorden ‘opstand’ en ‘opstaan’.
Woorden die zeggen dat men zich niet neerlegt
bij een situatie die vernietigend of dodend is.
‘Verrijzenis’ en ‘opstanding’ hebben dus alletwee te maken met leven.

Het vieren van de verrijzenis van Jezus wordt ondersteund
door wat in onze streken te zien is in de natuur.
Wat dor, koud, doods was, komt tot leven:
bloesems, bloemen, blaadjes, lammetjes ...

Het verhaal hierbij laat uitschijnen dat de natuur op die manier toont
hoe blij ze is bij het feest van Pasen. Dat is poëtische taal,
want hoe moet het dan met mensen die op de evenaar wonen
of met mensen die wonen waar het met Pasen herfst is?

Toch onderstreept het heropleven van de natuur in de lente
wat met Pasen gevierd wordt: het leven haalt het op de dood.
Want christenen geloven dat dood geen punt is, maar een komma.
Daarna gaat het leven verder, maar wel niet meer zoals vroeger.

De mier en de graankorrel

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, uitgeverij Averbode, 2007, p. 107)

Er was eens een graankorrel,
die na de oogst op het veld was blijven liggen.
Een mier kwam voorbij,
zag de korrel,
bond die op haar rug
en begon moeizaam de weg naar haar nest.

‘Waarom sjouw je zo?
Waarom leg je me niet neer?’
vroeg de graankorrel.
De mier hijgde:
‘Als ik je neerleg,
heb ik deze winter geen eten.’

‘Maar ik ben niet gemaakt
om zomaar opgegeten te worden,’ zei de graankorrel,
‘Ik ben een zaadje, vol leven.
Ik wil uitgroeien tot een plant!
Mag ik je een voorstel doen?
Als je me hier laat liggen,
in plaats van me mee te slepen naar je nest,
zal ik je honderd graankorrels geven.’

‘Honderd korrels in ruil voor één enkele?
Dat is de moeite!
Hoe gebeurt zo’n wonder?’ vroeg de mier.
‘Maak een kuiltje in de grond,
begraaf me erin,
en kom over een jaar terug,’ zei de graankorrel.

Na een jaar keerde de mier terug.
De graankorrel had woord gehouden.

(Naar een verhaal van L. DA VINCI)

Overweging bij het verhaal
(C. Leterme)

Spreken over verrijzenis is altijd al moeilijk geweest,
want niemand heeft ooit zijn dierbare overledenen terug gezien!
Toch geloven christenen dat de dood geen eindpunt is,
maar een komma. Daar komt nog een heel leven achter.

Toen Jezus leefde was dat niet anders!
Sommigen geloofden dat men over de dood heen verder leefde,
anderen waren ervan overtuigd: dood is dood!
Terugkomen uit de dood is onmogelijk!

Zolang mensen geloven dat ‘dood’ geen definitief einde is,
vonden ze beelden in de natuur
om hun gelijk aan te tonen
en hun visie kracht bij te zetten.

Zo schreef Da Vinci een verhaal
waarbij hij stilstond bij het wonder
van het graantje in de grond
dat aan de basis lag van veel nieuwe graantjes.

Zou dat ook niet zo zijn met overledenen?
Ze zijn dan wel begraven …
… maar wat hun bewogen heeft en geïnspireerd
leeft in duizend dingen verder.

Het kruisbeeld

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Uitgeverij Averbode, 2007, p. 108)

Een man wandelde in een winkelstraat.
Even later stopte hij voor een antiekzaak.
Daar keek hij aandachtig in de etalage
naar een prachtig kruisbeeld.

Een kind kwam naast hem staan.
En keek ook naar het beeld.
‘Dag jonge heer,’
zei de man,
‘weet jij wie dat is op dat kruis?’
‘Natuurlijk,’ zei de jongen,
‘dat is Jezus.
Lang geleden hebben ze Hem gedood.’
‘Heel goed,’ zei de man
en hij liep verder door.
Ineens hoorde hij iemand achter hem lopen.
Hij draaide zich om
en zag de jongen van bij de winkel.
‘Meneer, meneer,’ riep hij,
‘ik ben het belangrijkste vergeten:
Nadien is Hij verrezen!’

(Naar P. Teilhard de Chardin)

Overweging bij het verhaal
(C. Leterme)

Christenen staan er niet vaak bij stil. Maar een ‘kruis’ is een marteltuig.
Romeinen deden hiervoor inspiratie op in het Midden-Oosten
en gebruikten die marteling om misdadigers af te schrikken.

Elk jaar wordt de kruisdood van Jezus herdacht op Goede Vrijdag.
Een dag die men ‘goed’ noemt omdat daarop zijn verrijzenis volgde:
zijn dood blijkt een doortocht te zijn naar eeuwig leven.

In het woord 'verrijzenis' zit het woord 'rijzen'.
Wie brood bakt voegt gist toe aan bloem en water
en kneedt dat tot het luchtig lauwwarm wordt en vol leven steekt.

Soms gebruikt men het woord 'opstanding' voor 'verrijzenis'.
Ook dat woord is rijk aan betekenis:
men ligt niet meer als verlamd neer, maar staat op, pakt het leven aan.

Geloven in de verrijzenis van Jezus betekent dan ook:
dag in dag uit meewerken aan de verrijzenis in het leven van mensen.
Hoop brengen in wanhoop, licht in duisternis, leven waar dood is ...'

Handelingen die te koppelen zijn aan wondere verhalen over Jezus:
Hij liet een verlamde man 'opstaan', Hij liet blinden 'licht' zien,
Hij liet een aantal mensen uit de dood 'opstaan'.

Want de evangelisten die schreven na de verrijzenis van Jezus
herkenden die 'verrijzenis' al in het leven van Jezus.
Hun teksten zijn 'evangelie', 'blijde boodschap' omdat ze blij maken.

Geloven in Jezus betekent: de verrijzenis beleven in het eigen leven
en in dat van de medemens, veraf én dichtbij.
Verrijzenis draagt en inspireert het doen en laten van christenen.

Jongeren

VERDIEPEN

Verrijzenis-gedichten-poster

De jongeren schrijven enkele gedichten rond verrijzenis.

. Schrijf als voorbereiding op een flap alle woorden op waar de jongeren aan denken bij het woord 'verrijzenis / opstanding'. Nadien kiezen ze daaruit de woorden om zelf een gedicht te maken.
(bv.: lente, leven, verrijzenis, Jezus, dood, geel ...)

. Maak een gedicht waarvan de startzin, de vierde en de zevende regel telkens dezelfde zijn. Bv. Als leven het haalt op de dood.

Wie klaar is met zijn gedicht krijgt een blad (grootte van een poster) en stiften, kleurpotloden, verf, tijdschriften (collage), scharen, lijm ... om een tekening, illustratie of kleurimpressie te maken die bij het gedicht past.

Maak van deze posters een kleine tentoonstelling.

BELUISTEREN / ZINGEN

You raise me up (Secret garden)

Klik hier om dit lied te beluisteren. (Engelse tekst)

Taizé: In resurrectione tua Christe

Met Pasen 2020 zong - omwille van de corona-crisis - een virtueel koor: 'In resurrectione tua Christe coeli et terra laetentur!' (Laat hemel en aarde zich in je verrijzenis verheugen, Christus!)
Klik hier om te beluisteren en mee te zingen.

MEDITEREN

Verrijzen is ...

VERRIJZEN IS:
na een donkere nacht,
het daglicht als nooit tevoren ervaren,
vanuit de uitzichtloosheid
nieuwe krachten in zich voelen opborrelen
en met een brede blik
het leven weer aanpakken.

VERRIJZEN IS:
niet onverschillig blijven
maar vechten tegen alles
wat klein maakt,
iets van jezelf prijsgeven
een stukje sterven voor de anderen
en samen nieuwe ruimte beleven.

VERRIJZEN IS:
Bevrijding en ontplooiing brengen
anderen doen opstaan
uit ellende en onmacht,
levenwekkend zijn
voor wie tenonder dreigt te gaan.

VERRIJZEN IS:
zelf wakker worden
en andere mensen wakker maken
uit verlammende onverschilligheid
en een dodelijke slaap.

Verrijzen

(bron onbekend)

Verrijzen is de grote steen wegrollen
tussen nacht en dag, duisternis en licht,
tussen wanhoop en hoop, angst en durf.

Verrijzen is bevrijden en ontplooien,
doen opstaan uit ellende en onmacht.
Leven brengen aan wie ten onder dreigt te gaan.

Verrijzen is vechten tegen al wat mensen klein maakt.
Iets van jezelf prijsgeven, een stukje leven voor de anderen
en samen kleine wonderen voor mensen doen.

Verder leven

(Ruth, in Leeftocht, jaargang 39, nr 8, april 2024)

Kijk, mama!
Voorzichtig opent ze haar handen:
een kleine, witte eierschaal,
bovenaan een flink gat, kapot.

Ik zoek in mijn hoofd
naar troostende woorden,
verhalen over eten en gegeten worden,
slik ze net op tijd in
wanneer ik haar stralende lach zie.

Hij heeft leren vliegen, mama,
kijk dan,
helemaal leeg!
Ze huppelt verder,
wijst naar de top van een boom
- er zitten wel twintig mezen in.

Volgens mij zit 'ie daarbij, mama,
wat fijn dat hij nu eindelijk
mee kan doen met de rest!

Ik knipper met mijn ogen,
de lucht is blauw en koud,
ze heeft een bosje gras geplukt,
het ruikt al naar de lente.