Spreken over vrede

Woorden voor vrede

Wat is vrede?

Vrede wordt in de media overwegend benaderd vanuit het standpunt: vrede in de wereld en meestal negatief: geen oorlog!
Als christenen het over vrede hebben bedoelen zij ook: vrede met zichzelf, met de medemens en met God. Daarom benadrukken ze de volgende accenten:

. Maken van vrede in de eigen kring
Achterliggende idee: als ieder mens er in slaagt om vrede te brengen in eigen huis en straat, dan komt de wereldvrede vanzelf. Op zo'n kleinschalige wijze aan vrede werken is aanmoedigend.

. Aandacht voor de wereldvrede
Mensen worden er zich van bewust dat ze samen met anderen die dezelfde overtuiging hebben, druk kunnen uitoefenen op het beleid van de regering.

Bij het spreken over vrede bestaat het gevaar van moraliseren.
Bijvoorbeeld: ruzie maken kan/mag niet, want dat verstoort de vrede.
Hierin moet men zich realistisch opstellen: ruzie is een wrijving tussen twee verschillende verwachtingspatronen. De manier waarop ruzie opgevangen wordt, is bepalend voor een opvoeding naar vrede. Hierbij spelen het gesprek (onderhandeling) en de waardering voor de ander een belangrijke rol.

Symbolen voor vrede

(Naar: H. BERGHMANS, Vrede voor alle mensen in Samuel 3 2018, p. 6)

Regenboogvlag

De vele kleuren naast elkaar in de regenboog geven weer dat verscheidenheid harmonieus en vredevol kan zijn.
De regenboogvlag werd voor het eerst als vlag van de vrede gebruikt tijdens een vredesmars in Italië in 1961. De vlag bestaat uit zeven gekleurde vlakken, van boven naar beneden violet, indigoblauw, azuurblauw, groen, geel, oranje en rood, met in het midden in witte letters het woord VREDE in de taal van het land dat die vlag gebruikt. Die vlag is nu internationaal het symbool van de vredesbeweging.

Vredesduif

Herinnert aan het verhaal van de zondvloed. Een duif met een groen takje in de bek, was het teken dat de overstroming voorbij was, de natuur terug opleefde en er vrede was.

Vredesteken

Dit vredesteken werd in 1958 ontworpen door de Britse kunstenaar Gerald Holtom in opdracht van een campagne voor kernontwapening
Het teken zelf is een oud runeteken.

V-teken

Een gelijktijdig opgestoken wijsvinger en middelvinger, die zo een V vormen.
Maar dit teken wordt door het gehele Midden-Oosten, Noord-Amerika en het Verenigd Koninkrijk als teken van overwinning gebruikt, want de letter 'V' is in het Engels de eerste letter van 'Victory' (= overwinning).

Vredesweek

De vredesweek, die op 21 september (internationale dag voor de vrede) begint en duurt tot 2 oktober, werd in 1990 in het leven geroepen om een blijvende aandacht voor de vrede te bewaren: vrede zowel in de wereld als in de eigen omgeving.
Die aandacht was er reeds tijdens de Koude Oorlog tot het eind van de jaren 80 in de voorgaande eeuw. In oktober 1989 kwam er een einde aan die Koude Oorlog, zodat opkomen voor wereldvrede niet meer zo’n direct nut leek te hebben.

Betekenis
Deze week wil oproepen tot wereldvrede. Deze vrede is maar mogelijk als ieder er op kleine schaal positief aan meewerkt. Duurzame vrede komt maar tot stand als men werkt aan een brede verspreiding van een vredescultuur.

Nuttige adressen
. Pax Christi, Italiëlei 98a, 2000 Antwerpen
Telefoon: 03/225 10 00; Fax 03/255 07 99
E-mail: paxchristi aan paxchristi.be
. Vredescentrum Deurne
Lombardenvest 23, 2000 Antwerpen
Telefoon: 03 292 36 55
E-mail: info aan vredescentrum.be

Vrede en kunst

Tekenkunst

Pablo PICASSO

Vredesduif

Suggestie
Materiaal
Kopie van een andere vredesduif van Picasso.
Verf; kleurpotloden, stiften of ...

Verloop
Bezorg een kopie van de vredesduif. Het takje wordt groen gekleurd, de achtergrond krijgt een kleur of een veelheid van kleuren naar keuze. Hierdoor wordt de duif wit.

De vredesduif met een groen takje in de bek herinnert aan het verhaal van Noach, toen alles overstroomde. Noach kon deze overstroming overleven, dankzij de ark die hij gebouwd had. Toen het water begon te zakken liet hij een duif los. Toen ze terugkwam met een groen takje in haar bek, wist Noach dat de wereld terug bewoonbaar was, dat er terug vrede was.

B. VAN INNIS

Herdenkingsmonument metrostation Maalbeek

In het metrostation Maalbeek (ingang langs de Etterbeeksesteenweg) is een kunstwerk te zien van 2,75 meter op 6,5 meter groot. Het is een herdenkingsmonument voor de slachtoffers van de aanslag op 22 maart 2016. De Brugse kunstenaar Benoît van Innis (van wie de anonieme gezichten zijn op de muren van het metrostation) tekende een olijfboom. Links en rechts ervan schreef hij een gedicht van Federico García Lorca in het Nederlands en in het Frans:
‘’Blauwe hemel.’’
‘’Gele akker.’’
‘’Blauwe berg.’’
‘’Gele akker.’’
‘’Over de verschroeide vlakte’’
‘’Stapt een olijfboom.’’
‘’Een eenzame’’
‘’olijfboom’’

De kunstenaar over de olijfboom:
‘De olijfboom is een universeel symbool van de vrede.’
‘Ik hoop dat deze olijfboom een uitdrukking van vrede, liefde en hoop kan zijn.’

Suggestie
Lees heel goed het gedicht van Federico Garcia Lorca.
- Wat wil hij met die olijfboom duidelijk maken?

Schrijf zelf een elfje over een olijfboom.
Klik hier voor meer informatie bij het maken van zo’n gedicht.
Gebruik als eerste woord voor dit gedicht: olijfboom.

Zoek foto’s van olijfbomen op het internet. Laat je erdoor inspireren om zelf een olijfboom te tekenen of te schilderen. Schrijf jouw gedicht op jouw kunstwerk of op een ander blad dat even groot is als jouw kunstwerk.

Beeldhouwwerk

O. ROTSAERT

Pax

Octave-François-Joseph Rotsaert (21 juli 1885 - 26 maart 1964) was een Brugse beeldhouwer en kunstschilder.
In 1924 behaalde hij in Parijs op het Salon des Artistes Français een eervolle vermelding voor het ontwerp in gips van de 'PAX'. Dit beeld stelt twee monniken voor die elkaar de vredeskus geven. Na lang aandringen van zijn vriend, dokter Louis De Winter, goot de kunstenaar in 1947 het beeld in brons.
Dit beeld is nu te zien in het Oud Sint-Janshospitaal te Brugge.

ONBEKEND

De hand van vrede

Beeldhouwwerk op de kust van Kusadasi (Turkije)

Muziek

J. LENNON

Imagine
Klik hier om dit lied te bluisteren en eventueel mee te zingen.

Vragen van kinderen

Waarom zorgt God er zelf niet voor dat er geen ruzies zijn en geen oorlogen?
(Vanessa, 12 jaar)

Dat zou pas gemakkelijk zijn: er barst een oorlog uit, je stuurt een e-mail naar God of je telefoneert Hem even, en God zorgt ervoor dat alles in één , twee, drie opgelost is.
Weg oorlog, weg ruzies…
MAAR
… zo werkt God niet. Hij heeft geen andere handen dan de onze, geen andere ogen dan de onze, geen andere mond dan de onze.
Dat wil zeggen dat mensen zelf op zoek moeten gaan naar de manier waarop ze ruzies en oorlogen kunnen oplossen.
Heeft God er dan niets mee te maken?
Toch wel. Hij is het die in het hart van de mensen het verlangen naar liefde en vrede heeft gelegd. Ieder mens die in God gelooft, zal daarom proberen zo te leven dat ruzies opgelost worden en geschillen bijgelegd, zodat oorlogen zelfs niet hoeven uit te breken.
Een hele opdracht voor ons allemaal.
(Samuel 1999, nr 1, p. 2)

Suggesties

Kleine kinderen

BELEVEN

Pantomime: vrede sluiten

Laat de kinderen proberen om zonder woorden aan elkaar te laten merken dat ze vrienden willen worden.

DOEN

Een Origami-vredesduif

Volg de instructies op: http://www.voorbeginners.net/origami-duif/ om een vredesduif te plooien. Vertrek van een vierkant stuk papier.

Hang de verschillende vredesduiven nadien op met een fijne draad. Maak er een mooi geheel van.

BIDDEN

Vrede, een doewoord

(Naomi 2015 nr 5, p. 16)

Jezus,
Ik ben blij dat ik Jou iets mag vertellen.
Ik vind VREDE een leuk doewoord.
Want het is de V van vrienden maken ...
Het is de R van ronddansen op een feest.
Het is de E van echt mijn best doen om lief te zijn.
Het is de D van doorzetten, volhouden ...
En tot slot is het de E van even stil met Jou te praten.

Grote kinderen

EVEN TESTEN

Ben jij een vredelievend persoon?

Welk antwoord past het beste bij jou?

1. Je beste vriend(in) pest iemand in de klas die een slechte toets deed.
O a. Je lacht mee.
O b. Je wilt geen vriend(in) meer zijn met zo iemand.
O c. Je zegt aan je vriend(in) dat je het niet leuk vindt dat hij/zij iemand uitlacht en je zegt: ‘Ik vind dat jij je moet verontschuldigen bij die persoon.’

2. Twee kinderen vechten op de speelplaats.
O a. Ik ga hen aanmoedigen (Heio, Heio ...)
O b. Ik loop naar de meester of juf om het te zeggen.
O c. Ik zeg tegen de vechtersbazen: ‘Hou toch op, stel je niet zo aan.’

3. Je moet van je moeder helpen bij het afwassen. Je hebt morgen een belangrijke toets van rekenen en je moet nog veel leren.
O a. Je gaat naar je kamer, draait de deur op slot en helpt moeder niet.
O b. Je helpt je moeder bij het afwassen.
O c. Je laat je moeder je rekenlessen zien en maakt haar duidelijk dat je geen tijd hebt.

4. Op de speelplaats merk je dat een andere leerling met jouw bal aan het spelen is.
O a. Je laat hem/haar ermee spelen. Anders komt er weer ruzie.
O b. Je zegt dat het jouw bal is en vertelt dat je er zelf mee wilt spelen.
O c. Je pakt je bal gewoon terug

5. Welke uitspraak past het beste bij jou?
O a. Ik denk aan mezelf, maar zorg ervoor dat anderen niet benadeeld worden.
O b. Ikke en de rest kan stikken.
O c. Het beste doe je alles samen

6. Je moet bij de directeur/directrice komen voor iets wat je niet gedaan hebt.
O a. Je zegt op een beleefde manier dat je het niet gedaan hebt.
O b. Je roept en zegt dat je ouders je naar een andere school zullen sturen
O c. Je begint te huilen, en hoopt dat de directeur/directrice zo medelijden met je krijgt.

7. Je speelt jagersbal. Iemand houdt zich niet aan de afspraken van het spel.
O a. Je speelt niet meer mee. Als de anderen niet eerlijk spelen, dan moeten ze dat maar weten.
O b. Je laat die leerling niet meer meespelen.
O c. Je stapt naar die leerling toe en vraagt: ‘Wil jij je aan de regels houden a.u.b.’

8. Als ze je de hele tijd pesten ...
O a. Dan sla je maar. Dan zal het wel vlug overgaan.
O b. Je probeert er iets aan te doen. Desnoods ga je naar de juf of de meester.
O c. Je laat ze maar doen.

9. Als jij vader of moeder zou zijn...
O a. Dan zou ik goede afspraken maken met mijn kinderen over wat mag en niet mag. Soms luister ik dan naar de kinderen. Soms beslis ik zelf.
O b. Dan mogen mijn kinderen hun zin doen.
O c. Dan zou ik de baas zijn. Zij moeten neer mij luisteren!

VERDIEPEN

Vrede sluiten

(Inspiratiebron: Hemel en aarde, Kerst 2003)

Gesprek
- Hoe laten staatshoofden en belangrijke politici zien dat ze vrede willen?
- Welke gebruiken hebben ze daarvoor?
Handen schudden, plechtig handtekeningen zetten onder afspraken, vredesduiven loslaten, bloemen neerleggen...
- Hoe laten volwassenen en kinderen plechtig zien dat ze na een ruzie of een oorlog weer vrede willen?
Kaarsen aansteken, een vredeslied zingen, ballonnen met een vredesboodschap oplaten...

Laat de kinderen zoeken naar nieuwe manieren om vrede te sluiten.

Voor wie tot 142 kan tellen

Materiaal
Kopieer dit blad voor alle kinderen.

Verloop
- Wat hebben de kinderen uiteindelijk getekend?
- Waarvan is de duif het symbool?
- Waarom zou dat zijn?

Vertel het verhaal van de zondvloed.
(Noach liet op een bepaald moment een duif vliegen. Toen ze met een groen takje in de bek terug kwam, wist Noach dat de overstroming voorbij was. Er was terug leven mogelijk; er was vrede.)

Sta stil bij wat vrede is.
- Is vrede: 'geen oorlog'?
- Heeft vrede iets te maken met te-vrede-nheid?

Nadien kleuren de kinderen de groene tak in de bek van de duif. Ze kleuren ook de achtergrond, zodat de vogel wit ziet.

Extra info
De duif als symbool van de vrede heeft te maken met het verhaal van Noach, en ook met het zachtaardige karakter van de vogel.
In het Bijbelverhaal (Genesis 8, 1-11) liet Noach bij het zakken van het water na de zondvloed een duif uit de ark los. Toen die duif tegen de avond terugkwam met een groen olijftakje in haar bek, wist Noach dat het water gezakt was en dat er weer leven op de aarde mogelijk was. Hij kon met zijn familie een nieuw begin maken.
Zo werd de duif met een olijfblad, het symbool voor het nieuw leven, voor de verzoening / vrede tussen God en zijn mensen.

Vijf stappen naar vrede

(Inspiratiebron: Hemel en aarde, Kerst 2003)

- Ken je voorbeelden van mensen die zo'n stap gezet hebben?
- Welke stappen heb je zelf als eens gezet?
- Welke stap vind je de moeilijkste?
- Welke stap zou je kunnen weglaten?
- Welke stap(pen) zou je er willen aan toevoegen?

Bouwstenen voor vrede

Vooraf
Knip vijftien bladen in de lengte door. Zo bekom je dertig 'bouwstenen'.
Schrijf op de bouwstenen de volgende woorden:

VERGEVEN	REGELS NALEVEN	ALLEEN NOG FOUTEN IN DE ANDER ZIEN
VERGETEN	AFSPRAKEN MAKEN	LUISTEREN NAAR ELKAAR
GOED MET ELKAAR PRATEN	EIGEN GEVOELENS	NAAR EEN OPLOSSING ZOEKEN
VERWOORDEN	SCHOUDERKLOP	STOPPEN EN EVEN NADENKEN
VUIST	ZWIJGEN	MET ALLES AKKOORD GAAN
SCHELDEN	HAND GEVEN	NIET WILLEN LUISTEREN
ZEGGEN WAT ER STOORT	SAMEN SPELEN	FOUT DURVEN TOEGEVEN
DE RUG TOEKEREN	GRENZEN AANGEVEN	DE EERSTE STAP ZETTEN
KALMTE	SORRY	STAMPEN MET VOETEN

Verloop
Verdeel de groep in groepjes van 2, 3 of 4. Elk groepje krijgt een dertigtal 'bouwstenen'. Daarop staan allerlei houdingen ivm ruzie en ruzie oplossen.
Eerst maken ze twee stapeltjes:
. welke 'stenen' helpen om een ruzie op te lossen
. welke 'stenen' lossen een ruzie niet op
Op de blanco 'stenen' noteren ze houdingen die ze op de andere stenen gemist hebben.

Daarna maken ze een muurtje met deze 'bouwstenen'.
Op de onderste 'stenen' staan de woorden die ze het belangrijkste vinden om een ruzie te vermijden. Bovenaan staan de minder belangrijke woorden.

Vergelijk daarna het eigen muurtje met dat van de andere groepen.

Belangrijk
Niet alle 'stenen' / woorden moeten gebruikt worden.

TIPS
Noteer nadien welke woorden totaal niet aan bod kwamen en ook welke woorden te moeilijk bleken voor jouw groep.
Laat je inspireren door wat de deelnemers in de blanco 'stenen' genoteerd hebben bij een volgende gelijkaardige activiteit.

Geweldloos alfabet

(Zonneland i.s.m. Pax Christi Vlaanderen 25 september tot 1 oktober 2000, p. 10)

Als je aan een vredevolle wereld denkt, welke woorden komen dan in je op?
Maak je eigen alfabet van de geweldloosheid!
Schrijf de woorden die met geweld te maken hebben in het zwart,
en de woorden waarmee je de wereld wilt opbouwen in het rood.

A ...............................................................

B ...............................................................

C ...............................................................

D ...............................................................

E ...............................................................

F ...............................................................

G ...............................................................

H ...............................................................

I ...............................................................

J ...............................................................

K ...............................................................

L ...............................................................

M ...............................................................

N ...............................................................

O ...............................................................

P ...............................................................

Q ...............................................................

R ...............................................................

S ...............................................................

T ...............................................................

U ...............................................................

V ...............................................................

W ...............................................................

X ...............................................................

Y ...............................................................

Z ...............................................................

BELEVEN

Geweldloze afspraken

(inspiratiebron: Zonneland i.s.m. Pax Christi Vlaanderen 25 september tot 1 oktober 2000, p. 14-15)

Materiaal
. Dik stuk karton. Snijd hieruit een vorm die over de deurknop van het lokaal kan gehangen worden.
. Dikke stift

Verloop
De kinderen gaan in een kring zitten en maken hun eigen 'geweldloze afspraken'. Afspraken die, als iedereen er zich aan houdt, een wereld van verschil kunnen maken, een heel jaar lang.

Een paar kinderen versieren de deurknophanger en schrijven er in grote letters op:
STOP! GEWELDVRIJE ZONE
WIE HIER KOMT, HOUDT ZICH AAN
DE GEWELDLOZE AFSPRAKEN

De anderen schrijven eronder in veel kleuren de afspraken neer.

TIPS
. Laat de kinderen zich bij de versiering inspireren door bestaande vredessymbolen.

. De afspraken kunnen ook op een apart stuk papier opgehangen worden in de buurt van de deur.

Geef handen aan de vrede

Materiaal
Kopieer het logo van Pax Christi: een vredesduif, waarvan de vleugels handen blijken te zijn.

Eventueel: materiaal om een mobile mee te maken: draad, stokjes (hout / ijzer), een tiental kleine duiven geknipt uit tekenpapier.

Verloop
Laat de kinderen stilstaan bij de volgende tekst:

- Wat treft jou in deze woorden van Jezus?
- Wat vind je haalbaar?
- Wat vind je niet haalbaar?
- Geeft deze tekst volgens jou richtlijnen om tot vrede te komen?
- Wat zou je in deze tekst weglaten?
- Wat zou je aan deze woorden van Jezus willen toevoegen?
- Welke woorden van Jezus inspireren jou als tip om aan vrede te werken?
- Zoek zelf ook enkele tips.

Schrijf in de vleugels van de vredesduif tien tips over hoe men nu aan vrede kan werken
of
Maak een mobile met tien duiven. Op elk van de duiven staat een tip ivm vrede.

DOEN

Vredesvogels

De kinderen tekenen een vredesduif op karton. De vorm en grootte zijn verschillend. Wanneer ze de vredesduif uitgeknipt hebben, beginnen ze die te beschilderen, te beplakken, te bespatten of ....
Wanneer de vogels droog zijn, schrijft elk kind er een vredeswens op.

Maak nadien met de vogels een mobile of een slinger.
Verwijs ernaar wanneer er ergens oorlog is uitgebroken, wanneer er een hevige ruzie onder de kinderen is ...

Vredesduif-mobile

(C. LETERME in Simon +, Uitgeverij Averbode, december 2001, nr 3)

De vredesduif komt uit het verhaal van de zondvloed. Toen het veertig dagen en nachten geregend had, liet Noach een duif los om te zien of de aarde al bewoonbaar was. Maar de duif keerde terug. Ze had land noch tak gevonden om even uit te rusten. De aarde was nog bedekt met het 'dodende' water.
Zeven dagen later liet Noach een tweede duif los. Ze kwam terug met een groen olijfblad in haar bek. Hierdoor wist Noach dat er terug groen was op aarde. Dat er terug leven mogelijk was, dat er vrede was.

Maak met de kinderen een mobile van duifjes en olijftakken. In de nerven van de olijftakjes takjes schrijven de kinderen wat vrede voor hen betekent. Het abstracte woord ‘vrede’ wordt hierdoor concreter. Op de rand van de vleugels schrijven ze wat ze kunnen doen om die vrede te bekomen.

TIP
Wie geen geduld heeft om een mobile te maken kan een ‘vredestak’ in de klas brengen. Aan een dode tak, worden eerst ‘olijftakjes’ gekleefd. Nadien hang je de duifjes met een fijne draad aan de tak op, zodat ze bewegen bij het minste beetje wind.

Vredesvlag

Mogelijkheid 1

Vooraf
Bespreek met de kinderen welke kleuren ze met vrede associëren.

Zorg tegen de volgende bijeenkomst voor repen stof van 10 tot 15 cm breedte in de uitgezochte kleuren.
Zorg ook voor een stok en punaises om de stroken stof eraan vast te maken.

Op elk van de verschillende stroken schrijven kinderen beknopt wat vrede voor hen is / of wat ze willen doen om vrede te bekomen.

Daarna worden de stroken één voor één onder elkaar aan de stok vastgemaakt met punaises.

TIPS
. Test vooraf of het hout niet te hard is voor de punaises.

. Voor wie de verschillende kleuren stof niet zomaar een optie zijn: gebruik de verschillende kleuren om de letters op de stroken te schrijven.

. Het spreekt vanzelf dat je ook de officiële kleuren van de vredesvlag kunt gebruiken. Vraag de kinderen in dat geval hoe die verschillende kleuren aan vrede doen denken.
Merk op dat bij een vredesvlag de verschillende kleuren een andere volgorde hebben dan die van de regenboog : paars bovenaan! dan blauw, groen, geel ...

Mogelijkheid 2

Vooraf
Zorg voor zeven tekenbladen in de kleuren van de regenboog.

Verloop
Knip en schik de tekenbladen zodat je een vlag bekomt.

De vormelingen schrijven op elke kleur van de regenboog / vredesvlag een tip voor meer vrede. Ze kunnen zich hierbij laten inspireren door de volgende tekst:

'Mijn boog heb ik voor jou
in de wolken gezet' zegt God.
'Geef kleur aan je leven!

Rood	vertelt dat hartelijkheid nog bestaat.
Oranje	vraagt inzet, feller dan vuur.
Geel	doet denken aan warmte voor elkaar.
Groen	is de kleur van hoop, van leven.
Blauw	herinnert eraan dat vreugde nodig is als water en lucht.
Purper	vertelt dat woorden vol troost wonderen kunnen doen.

Kom, geef kleur aan je leven' zegt God.

Ze bespreken welke opdracht het best bij elke kleur komt. Nadien schijven ze die opdrachten op de gekleurde papieren. Die vredesvlag krijgt nadien een plaats in het lokaal waar men bijeenkomt of in de parochiekerk.

TIP
Dit zijn mogelijke vredestips:
. Leer ‘sorry’ zeggen
. Verdraag dat een ander anders is
. Vergeet je eigen kleine kantjes niet
. Maak het gezellig voor elkaar
. Gebruik geen geweld
. Denk positief over een ander
. Doe goed voor een ander
. Maak goede afspraken
. Blijf spreken met elkaar
. …

Praatstok

Zoek een mooie rechte stok en omwikkel die met woldraad in verschillende kleuren. Versier eventueel ook met kraaltjes en veren.

Wie in de groep wil praten mag dat alleen doen met de praatstok in handen. Zolang dat niet het geval is, moet men luisteren zonder te onderbreken. Als iemand anders wat zeggen mag hij/zij om de stok vragen. Hij/zij kan die krijgen onder één voorwaarde: hij/zij vat eerst kort samen wat de vorige spreker heeft gezegd. Als die spreker vindt dat hij/zij goed heeft samengevat wat gezegd werd, dan wordt de praatstok doorgegeven. Enzoverder ...

Zo praatten Indianen in Noord Amerika een dorpsruzie uit.

Spandoek

Materiaal
Oud effen laken; verf / stiften

Verloop
Bespreek vooraf met de kinderen wat vrede is of zou kunnen zijn.
Daarna ontwerpen ze spandoeken die ze zouden kunnen gebruiken in een optocht voor de vrede.
- Welke tekst komt op het spandoek?
- Welke tekening past erbij?
- Welke kleuren worden het best gebruikt?

Een kleurrijke vrede

Materiaal
Zorg voor een groot aantal legoblokjes in allerlei kleuren.

Verloop
De kinderen maken het woord 'VREDE' met legoblokjes.

TIP
Spreek voordien af om drukletters te gebruiken. Dat werkt gemakkelijker.

ZINGEN / BELUISTEREN

Sorry zeggen

Een lied om zo mee te zingen.
Klik hier voor tekst en muziek.

Vredeslied

(muziek: Ludwig VAN BEETHOVEN)

Kom, zing een vredeslied
en leer het aan je broeders.
Ja, zing een vredeslied,
zoek in elkaar het goede.
Jaag nijd en grief uit de wereld,
open je hart voor iedereen.
Sluit vriendschap voor het leven,
strooi de liefde om je heen.
Reik nu de hand van elkander,
en wijd een warme vreugdezang
aan al je medemensen
die de vrede wensen.

Sjaloom chaverim

Shalom chaverim,
shalom chaverim
shalom, shalom
lehitraot, lehitraot,
shalom, shalom.

Goodby my friends
be safe my friends
have peace, have peace
till we meet again
till we meet again
have peace, have peace.

Klik hier voor een gezongen versie op youtube. Meteen heb je ook een idee van de uitspraak.

Variant
Hallo allemaal, hallo allemaal,
sjaloom, sjaloom!
De vrede voor jou, de vrede voor jou,
sjaloom, sjaloom!

Vredeswens

Hevenu shalom aleichem
Hevenu shalom aleichem
Hevenu shalom aleichem
Hevenu shalom shalom shalom aleichem

Ik wens je vrede van God,
ik wens je vrede van God,
ik wens je vrede van God,
ik wens je vrede, vrede, vrede van de Heer

Klik hier voor een gezongen versie op youtube.

Dona nobis pacem

Dona nobis pacem, pacem.
Dona nobis pacem.
Dona nobis pacem. Dona nobis pacem.
Dona nobis pacem. Dona nobis pacem.

Klik hier voor een gezongen versie op youtube.

VERTELLEN

De man die om vrede ging

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Uitgeverij Averbode, 2008, p. 277)

De burgemeester maakte zich zorgen:
'Waarom zijn de mensen in mijn stad zo ongelukkig?'
Een rondtrekkende fluitspeler zei: 'Er is hier geen vrede.'
Toen riep de burgemeester iedereen bijeen op het stadsplein en vroeg:
'Wil er iemand vrede gaan zoeken?'
Een oude tuinman stond op. 'Ik zal wel gaan,' zei hij.

Een paar weken later,
was hij nog steeds niet terug.
Zijn tuin stond vol onkruid.
Zijn stokoude buurvrouw kon het niet meer aanzien.
Met een hark en een schoffel ging ze aan de slag
in de tuin van haar buurman.
Een paar moeders zeiden tegen hun grote jongens:
'Dat gaat niet, jullie de hele tijd voor de T.V.
en die oude vrouw maar in de tuin werken.'
'Ach dat wil ze toch zelf,' mopperden ze.
Maar na een tijd gingen ze toch stilletjes naar de tuin.
Het werk viel best wel mee.
Het werd zomer en alles groeide en bloeide.
De jongens hadden meer hulp nodig.
Hun vrienden wilden wel, maar niet als die of een ander erbij was.
'Ho,' riepen de jongens, 'we hebben zoveel handen nodig,
dat het niet uitmaakt van wie ze zijn.'

De tuin werd een juweeltje.
De bloemen werden gebracht naar wie oud of ziek was,
en met de groenten en het fruit werd een groot feest gehouden.

Tijdens dat feest kwam de tuinman terug.
'Ik heb nergens vrede kunnen vinden,' zei hij.
'maar het gekke is:
de laatste tijd stuurden ze me steeds naar hier als ik om vrede vroeg.'

(Naar een verhaal van H. VAN UDEN)

Merk op
In dit verhaal wordt niet gezegd wat vrede is en ook niet hoe je die kunt bereiken, maar wel hoe vrede gedaan wordt.

Overweging bij het verhaal
(C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 22 mei 2019, p. 1)

Op reis in een Arabisch land of in Israël, krijg je te horen:
'Salem! Sjalom!' Het is de tegenhanger van 'Goeiedag'.
'Sjalom / Salem' betekent: 'Vrede'. In de Bijbel wil sjalom zeggen:
het materieel goed hebben en te-vrede-n zijn:
tevreden met zichzelf, met de anderen, met de natuur en met God.

Die vrede komt er wel niet zomaar!
Wie vrede wil, moet daar aan werken.
Daarom wordt in het verhaal hierbij
de vrede pas gevonden, wanneer men zó handelt
dat iedereen in de stad er tevreden bij loopt.

Het begint met: zien, aandacht hebben voor de ander.
Het heeft te maken met spijt hebben, verzoenen, liefhebben.
En met eigen grillen opzij zetten en rekening houden met de ander
op een manier dat je de ander respecteert
en hem niet aandoet wat je zelf ook niet wilt.

Misschien komt die wens van vrede toch wel overeen
met onze wens voor een goede dag.
Een dag die goed wordt omdat jij je goed voelt
in je relatie met jezelf, de andere, de natuur, met God.
Een dag die goed wordt omdat je in harmonie leeft met je omgeving.

Dat is het wat Jezus zijn leerlingen toewenste
toen Hij ze begroette met 'Vrede zij u'.
We wensen dat ook elkaar toe in de eucharistieviering.
Daarbij maken we met een handdruk, een wuivend gebaar of een kus
duidelijk dat we er helemaal achter staan.

Maar bij al die lieve wensen mag je dus niet vergeten
dat, wanneer je iemand vrede toewenst,
je jezelf eigenlijk ook een opdracht geeft:
er alles aan doen om die vrede mogelijk te maken,
om een wereld op te bouwen met te-vrede-n mensen.

De stad van vrede

(C. Leterme, Een parel voor elke dag, uitgeverij Averbode 2007, p. 278)

Een man had twee zonen.
Toen hij stierf, kregen beiden de helft van zijn land.

Nu was de ene zoon rijk,
maar had geen kinderen.
De andere zoon had zeven zonen
maar was arm.

Die nacht kon de rijke zoon niet slapen.
Hij dacht: ‘Mijn vader heeft zich vergist.
Ik ben rijk, maar mijn broer is arm.
Hij heeft niet genoeg land voor zoveel zonen.
Hij stond op en ging op weg
om nog voor de dageraad
de grenspalen te verzetten.

Ook de arme zoon lag wakker die nacht.
Hij dacht: ‘Mijn vader heeft zich vergist.
Ik heb zeven zonen,
maar mijn broer heeft niemand
om voor hem te zorgen.’
Hij stond op en ging op weg
om nog voor de dageraad
de grenspalen te verzetten.

Toen de dag aanbrak,
ontmoetten zij elkaar.

Men zegt dat op die plaats
de stad van de vrede (1) zal verrijzen.

(1)
‘Stad van vrede’ is de vertaling van ‘Jeruzalem’. In ‘zalem’ kun je ‘sjaloom’ (vrede) herkennen.

Overweging bij het verhaal
(C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 30 maart 2016, p. 1)

Als Jezus ergens aankwam, begroette Hij de mensen met ‘vrede’.
Ongewoon was dat niet.
Joden zeggen nog steeds ‘sjalom’ als ze iemand begroeten.
En christenen doen dat tot op vandaag ook tijdens de eucharistieviering.

Maar net zoals bij het elkaar toewensen van een ‘goede dag’,
staat men bij het ‘vrede’ toewensen niet meer stil bij wat men eigenlijk zegt.
Het wordt een nietszeggend woord,
dat net zoals ‘dag’ gewoon aangeeft dat men elkaar gezien heeft.

Toch is elkaar een ‘goede dag’ of ‘vrede’ toewensen rijk aan betekenis.
Die vrede is meer dan alleen ‘geen oorlog’ of ‘geen ruzie’.
Het is de wens dat de ander te-vrede-n mag zijn,
dat het leven voor hem of haar goed mag zijn, omdat men geluk kent.

Elkaar ‘sjalom’ / ‘vrede’ toewensen is niet vrijblijvend.
Want samen met die wens zeg je zonder woorden
dat je alles in het werk wilt stellen
om die te-vrede-nheid mogelijk te maken.

Het verhaal hierbij over twee broers toont hoe men vrede kan realiseren.
Beide zijn erom bezorgd dat de ander het goed heeft.
Ze laten hun eigen te-vrede-nheid bepalen door die van de ander.
Ondanks hun verschillen, hebben ze oog voor de nood van de ander.

Waar mensen zo met elkaar omgaan,
waar men doet wat men wenst,
daar ontstaat vrede,
daar wordt geluk geboren!

Dit verhaal verteld
Albert Guigui, opperrabbijn van Brussel en hoofd van het Centraal Israëlitisch Consistorie van België vertelt deze parabel.
Klik hier

Het land van de vrede

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Averbode 2007, p. 279)

Een koning zond twee dienaars uit met de opdracht:
'Controleer mijn land en zie of er nog vrede is.'

De eerste dienaar kwam terug en zei:
'Majesteit, uw land is een land van vrede.
Nergens heb ik wapens gevonden,
nergens haarden van verzet.
Overal heerst orde en regelmaat.
U kunt rustig gaan slapen.'

De tweede dienaar kwam niet terug.
In het begin van de koning ongerust.
Later werd de dienaar met een standbeeld vergeten.

Enkele jaren jaren
werd de koning midden in de nacht uit zijn bed gehaald.
Tot zijn verbazing stond daar zijn doodgewaande dienaar.
Die zei: 'Sire, uw andere dienaar heeft gekeken
of er nergens oorlog was;
maar ik ben rondgegaan om te zien of er vrede was.
En vrede heb ik nergens gevonden.
Ik heb gesproken met zieken en bedelaars,
met arme boeren, met weduwen en wezen.
Ik moet je zeggen: de vrede moet nog gemaakt worden.
Daarom, Sire, ben ik zo laat.'

Overweging bij het verhaal
(C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 16 september 2015, p. 1)

De vele vluchtelingen die dagelijks in het nieuws komen
weten de 'landen van vrede' wel te vinden.
Alles moesten ze ervoor achterlaten,
om de plaats te vinden waar ze in vrede en veiligheid met elkaar kunnen leven.

Hun tocht naar dat land was geen gezellige vierdaagse,
maar een ware exodus,
die herinneringen oproept aan de grote uittocht uit Egypte
die in de Bijbel beschreven staat.

Onderweg moesten sommigen onder hen hun geliefden loslaten,
hun gezondheid,
het vertrouwen dat ze hadden in hun medemens
of zelfs hun leven.

In het verhaal hierbij
laat een koning twee dienaars onderzoeken
of er vrede is in zijn land.
Een behartigenswaardig initiatief!

De eerste dienaar ging het hele land door.
Nergens zag hij oorlog of wapens.
'Dat was goed,' zei hij en hij besloot:
'Er is vrede in het land!'

Wellicht zullen heel wat vluchtelingen dat nu ook vinden
van het land waar ze naartoe gegaan zijn.
Want waar ze vandaan kwamen
hadden allerlei wapens het voor het zeggen.

De tweede dienaar in het verhaal
zocht jarenlang verder.
'Geen wapens, geen verzet ...'
dat was voor hem maar een eerste stap naar vrede.

'Vrede,' vond hij, 'is uiteindelijk veel meer.
'het is een leven van te-vrede-nheid
met zichzelf, met anderen,
met de omgeving en met God.

Veel mensen zijn erg bezig met hun gezondheid:
gezond eten, voldoende bewegen ...
Als ze nu eens met dezelfde inspanning en gedrevenheid zouden werken
aan een blijvende te-vrede-nheid ...

Vrede moet nog gemaakt worden!

Bespreking
(Naar: www.kuleuven.be/thomas)

- Hoe stel jij het land van vrede voor?
- Is ‘vrede’ hetzelfde als ‘geen oorlog’? Waarom?
- Wat is ‘vrede’ volgens jou?
- Wat kan de tweede dienaar bedoelen met ‘de vrede moet nog gemaakt worden’?
- Hoe kunnen mensen vrede maken?
- Wat wil dit verhaal ons leren volgens jou?

Het bevel van de koning

(C. Leterme – bewerking van een Oosters verhaal)

Er was eens een koning
die zijn veldheer het bevel gaf
zijn vijanden te vernietigen.

De veldheer rustte zijn leger uit
en trok het vijandelijke gebied in.

Weken gingen voorbij zonder dat de koning
ook maar iets te horen kreeg
over het verloop van de oorlog.

Daarom stuurde hij een bode
om te informeren over de stand van zaken.

Toen die het vijandelijke gebied naderde,
hoorde hij al van ver
feestelijke muziek in een kamp.

De veldheer zat er met zijn soldaten aan een grote tafel
samen met de vijanden van de koning.

De bode vroeg om een verklaring:
'Waarom vier jij feest met de vijand
in plaats van hem te vernietigen?'

De veldheer beluisterde hem in alle kalmte,
maar reageerde vastberaden:

‘Ik voerde wel het bevel van de koning uit:
ik vernietigde alle vijanden
en maakte hen tot vrienden.’

't Is van mij

(Leo Lionni)

Midden in Regenboog Meer ligt een klein eiland.
Langs de strandjes vind je glanzende stenen
en het eiland is overdekt met varens en groene kruiden.
Op het eiland wonen drie hele ruziemakerige kikkers.
Ze heten Willem, Eric en Rebecca.
Ze kibbelen en bekvechten van 's morgens vroeg tot 's avonds laat.
'Blijf uit het meer!' schreeuwt Willem. 'Het water is van mij.'
'Ga van het eiland af,' roept Eric, 'de grond is van mij!'
'De lucht is van mij' gilt Rebecca,
terwijl ze op en neer springt om vlinders te vangen.
En zo gaat het maar door.
Op een dag komt er een grote pad naar hen toe.
'Ik woon aan de andere kant van het eiland,' zegt hij,
'maar ik kan jullie horen schreeuwen 'van mij', 'van mij', 'van mij',
de hele dag door.
Er is geen vrede door dat eindeloze gekibbel van jullie.
Zo kan het niet langer.'
En de pad draait zich langzaam om en wipt weg tussen het groen.
Zodra de pad uit het gezicht is rent Willem weg met een grote worm.
De anderen hippen er achter aan.
'Wormen zijn voor iedereen!' roepen ze.
Maar Willem kwaakt pesterig: 'Deze niet, deze is voor mij!'

Opeens komen er donkere wolken
en een ver gerommel van onweer gaat over het eiland.
Er valt veel regen uit de lucht en het water wordt modderig.
Het water stijgt en het eiland wordt kleiner en kleiner
en op het laatst is het verdwenen in de opkomende vloed.
De kikkers zijn bang.
Angstig klemmen ze zich vast aan de paar glibberige stenen
die nog boven het woeste donkere water uitsteken.
Maar al gauw zijn die ook verdwenen.
Er is nog maar één rots over
en daarop kruipen de kikkers, dicht bij elkaar,
rillend van angst en kou.
Maar ze voelen zich al een heel klein beetje beter
nu ze zo dicht bij elkaar zitten,
met dezelfde angst en dezelfde hoop.
Beetje bij beetje zakt de vloed.
De regen valt zachter en stopt dan helemaal.
Maar kijk eens, de grote rots die ze heeft gered,
is helemaal geen rots.
'Jij hebt ons gered,' roepen de kikkers, als ze de pad herkennen.
De volgende dag is het water weer helder.
Zonnestralen schijnen op de zilveren visjes
op de zandbodem van het meer.
Blij duiken de kikkers samen het water in
en naast elkaar zwemmen ze het hele eiland rond.
Samen springen ze naar de fladderende vlinders
die door de lucht vliegen.
En wat later, als ze uitrusten tussen de kruiden,
voelen ze zich zo gelukkig,
zoals ze zich nog nooit gevoeld hebben.
'Is het niet vredig?' zegt Willem.
'En zo mooi,' zegt Eric.
'En weet je wat nog meer?' zegt Rebecca.
'Nee, wat?' vragen de anderen.
''t Is allemaal van ons' zegt ze.

Duizend kraanvogels

6 augustus 1945

In de ochtend om kwart na acht
werd een atoombom gegooid op Hiroshima.
Anderhalve kilometer van deze plek woonde Sadako Sasaki.
Ze was twee jaar oud toen dit gebeurde.
Haar moeder en haar broer vluchtten met haar naar de Otto-rivier,
waar een zwarte regen vol radioactief materiaal
de hele dag neerviel en hen doorweekte.

Het leven ging verder.
Sadako groeide op als een gezond meisje
dat heel veel hield van hardlopen.
Toen ze 11 jaar oud was,
oefende ze dagenlang heel hard
voor een belangrijke estafettewedstrijd.
Op een dag viel ze flauw.
De dokters die haar onderzochten
stelden vast dat ze leukemie had.
Een ziekte die ze kreeg
door de straling van de atoombom.

Chizuko, haar beste vriendin, zei:
‘Sadako, een oude Japanse legende zegt
dat wie 1000 papieren kraanvogels vouwt
een wens mag doen.’
Omdat Sadoko zo graag wilde meedoen aan hardloopwedstrijden.
begon ze ijverig kraanvogels te vouwen
met al het papier dat ze in handen kon krijgen,
ook het papier waarin haar medicijnen ingepakt waren.
Toen ze haar 644e vogel vouwde,
viel ze in slaap en werd nooit meer wakker.

Daarna begonnen haar vriendjes de overige 356 vogels te vouwen.
Ze werden allemaal samen met Sadoko begraven.

Sindsdien werden 'duizend geplooide kraanvogels'
het symbool van de wens voor vrede.

Bij het verhaal
Sadako Sasaki (7 januari 1943 Hiroshima - 25 oktober 1955 Hiroshima) verbleef uiteindelijk veertien maanden in het ziekenhuis. Haar oudere broer, Masahiro Sasaki, schreef in zijn boek ‘The Complete Story of Sadako Sasaki’, dat ze meer dan duizenddriehonderd kraanvogels vouwde tot ze stierf aan de gevolgen van leukemie.

Dat Sadako slechts 644 kraanvogels had gevouwd voor haar dood en dat haar vrienden de overige vogels vouwden tot ze er 1.000 hadden, komt uit de romanversie van haar leven: ‘Sadako en de duizend papieren kraanvogels.’

In het Vredespark van Hiroshima staat een beeldje van Sadako met een kraanvogel. Daaronder staat op een plaatje: ‘Dit is onze schreeuw. Dit is ons gebed. Vrede op aarde’.
Japanse kinderen die op schoolreis gaan naar Hiroshima vouwen daarom steeds eerst 1000 kraanvogels die ze dan neerleggen bij dat beeldje. Hun manier om te zeggen hoe belangrijk ze vrede vinden, en hoezeer ze wensen dat die bewaard blijft.

Een ander beeldje van Sadako staat in het vredespark van Seattle (Verenigde Staten).

TIP
Klik hier om te zien hoe je zelf een kraanvogel kunt vouwen. De eerste van duizend?
Voor wie liever met een stappenplan werkt: klik hier

MEDITEREN

Een gedicht over vrede

(Dichter bij de vrede, Zonneland, vredesweek 2004)

- Welke woorden zou jij bij 'oorlog' plaatsen en welke bij vrede?
ruzie - paard - schieten - leger - school - helpen - praten - tranen - huis - werk - vrienden - wapens - mijn - geboorte - kapot - pijn - film - soldaat - tank - kerk - steun - kist - conflict - vakantie - relatie - vliegtuig - vluchten - schreeuwen

- Over welke woorden twijfel je? Waarom?

Maak met de woorden van 'vrede' een gedicht over vrede.

BIDDEN

Onze droom

(Simon 2007, nr 5)

Lieve God,
Net als Jij, droom ik
van een wereld waar er VREDE is
voor iedereen!
Maar als ik de tv aanzet,
dan merk ik
dat er nog hard moet gewerkt worden.
En niet alleen ver weg,
ook dicht bij mij:
in mijn gemeente, in mijn straat.
Zelfs thuis
kan het vaak beter.
Geef mij lieve God, elke dag,
de moed om door te gaan …
en te blijven werken
aan een wereld zonder ruzie,
jaloezie en pijn …
Zo wordt Jouw en mijn droom
ooit werkelijkheid.

Jongeren

BELEVEN

Woordcollage: Geweld begint of stopt bij jou

Materiaal
kranten, flap, lijm, scharen, eventueel: fluostiften

Verloop
Jongeren zoeken in kranten naar alle mogelijke vormen van geweld. Dit materiaal wordt besproken.
Er zijn verschillende manieren om tegen geweld aan te kijken.
- wie is het slachtoffer?
- hoe ernstig is het?
- waar speelt het zich af?

Stel de jongeren voor om het materiaal te selecteren naar de plaats waar zich dit geweld afspeelt:
Veraf: het geweld in Iran, in Afghanistan, in Soedan...
Dichtbij: vormen van vandalisme, een chauffeur brengt een fietser in gevaar, iemand wordt telkens opnieuw uitgelachen, iemand slaat zijn hond...

Zoek met de jongeren wat de oorsprong kan zijn van al dat geweld.

GEWELD BEGINT OF STOPT BIJ JOU
(Bond zonder naam, november 2008)

- Wat vind je van die spreuk van de Bond zonder naam?

- Kun je zelf die keuze maken? Die keuze kan voor een verschil zorgen en het leven van onszelf, van anderen en van de wereld écht kan beïnvloeden.
- Wat kan jou bij die keuze helpen?
- Wat maakt die keuze maken zo moeilijk?

Met de krantenkoppen en de spreuk van de Bond zonder naam, maken de jongeren een woordcollage. De fluostiften gebruiken ze om extra accenten te leggen.
(Eventueel hebben ze ook aandacht voor de mogelijke symbolische betekenis van die kleuren)

Meer info bij: Collage

De Nobelprijs voor de vrede

Jongeren maken in de grote groep een lijst op met namen van personen die volgens hen in aanmerking komen voor de Nobelprijs van de vrede.
Om deze mensen te kunnen opsporen moeten ze eerst omschrijven wat vrede eigenlijk is.
Ze maken daarvoor een tekst / een gedicht waarbij ze eerst onder woorden brengen wat vrede niet is. Bv. Geen oorlog, geen ruzie ... . Daarna verwoorden ze wat vrede wel is.
Dan zoeken ze zowel in hun eigen omgeving als in de wereld, wie volgens hen die vrede helpt te realiseren, realiseert of belichaamt.

Verdeel de grote groep jongeren in groepjes van minstens twee, maximum vier.
Uit de lijst van aangedragen personen kiest elk groepje één persoon die ze nadien zullen voordragen voor de prijs. Daarvoor zoeken ze eventueel ook documentatie (bv. Internet). Daarna worden de verschillende personen uitgebreid aan de groep voorgesteld.
In die presentatie wordt het antwoord verwerkt op vragen als:
. Wie is die persoon? Waar woont hij? Wat doet hij?
. Waarom mag die persoon de vredesprijs ontvangen?
. Hoe kan die persoon ons de weg wijzen naar vrede?
Daarna overlegt de hele groep wie de vredesprijs mag krijgen.

Belangrijk
Hou heel de activiteit goed voor ogen dat jongeren een zicht krijgen op wat vrede is, of kan zijn, en hoe daar aan kan gewerkt worden.

REFLECTEREN

De vredesvlag

- Hoe ziet de vredesvlag eruit?
- Wat valt hierbij op? (kleuren van de regenboog)

- Als je een regenboog wilt tekenen, welke kleur staat dan bovenaan?

- Staat die kleur ook bovenaan bij de vredesvlag?
- Welke betekenis zou jij daaraan kunnen geven?
- Welke betekenis zou jij geven aan de verschillende kleuren?

- Aan welke tekst uit de Bijbel doet de regenboog denken?
- Welke betekenis kreeg de regenboog in deze tekst?
- Wat kan die betekenis over vrede zeggen?

Extra info
. Een vlag die bestaat uit de kleuren van de regenboog, wordt een regenboogvlag genoemd. Zo’n vlag wordt al eeuwenlang door verschillende groepen mensen en landen gebruikt. (Bijvoorbeeld: homobeweging, Indianen uit Zuid-Amerika, vredesbeweging …)

. De regenboog in de Bijbel:
Klik hier

. Mogelijke betekenissen die men aan de kleuren van de regenboog kan geven:
ROOD: hartelijkheid, liefde, warmte voor elkaar ...
ORANJE: vurige inzet ...
GEEL: licht, uitzicht ...
GROEN: hoop, leven, natuur ...
BLAUW: sereniteit, water en lucht ...
PAARS: troost, nadenken ...

De klaagmuur

(Bron: onbekend; Bewerking: C. Leterme)

Een jonge journaliste had horen praten over een oude jood
die sinds jaren tweemaal per dag ging bidden
aan de Klaagmuur in Jeruzalem.
Ze dacht: dit wordt een mooi onderwerp voor een interview.
Ze nam het vliegtuig en ging naar Jeruzalem.
Daar zag ze de oude man langzaam gaan naar de Klaagmuur.

Toen hij na een uurtje later terug kwam, ging ze naar hem toe.
Ze stelde zich voor en vroeg: ‘Meneer, hoelang kom je hier al bidden?’
‘Ongeveer 50 jaar’ zei de man.
‘En mag ik weten waarvoor je bidt?’
‘Ik bid voor vrede tussen Joden en Palestijnen.
Ik bid dat alle oorlogen en ruzies zouden stoppen
en dat onze kinderen mogen opgroeien in veiligheid en vriendschap.’
‘En wat voel je na vijftig jaar bidden?’ vroeg de journaliste.
‘Ik heb de indruk dat ik tegen een muur praat’ zei de man.

VERTELLEN

Water en vuur

(C. LETERME, Parels van verhalen, uitgeverij Averbode 2019, p. 45)

Op een dag riep de hertog van Moravië
rabbi Modechaï bij hem.
‘Die heilige boeken van jullie
begrijp ik niet,’ zei hij.
‘Ik zal ze verbieden
want ze staan vol vreemde verhalen
en zinloze uitspraken.
Neem nu de spreuk:
wie in zijn droom een pan ziet,
verlangt naar vrede.’

Toen zei rabbi Mordechaï tegen de hertog:
‘De spreuk die u noemt
heeft een diepe betekenis.
Ze verwijst naar water en vuur.
Van nature bestrijden die elkaar.
Maar in een pan sluiten ze vrede.
Het vuur geeft warmte,
terwijl het water het vuur niet dooft.’
De hertog was hiervan zo onder de indruk,
dat de heilige joodse boeken mochten blijven.

Naar een joods verhaal

Overweging bij het verhaal
(C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 20 september 2017, p. 1)

‘Ze zijn als water en vuur …’
Een manier om te zeggen dat het tussen mensen niet botert,
dat mensen in ruzie met elkaar leven.

Vrede sluiten is dan helemaal niet eenvoudig.
Het moeizame afsluiten van vredesverdragen
is er een duidelijk voorbeeld van.

In het verhaal hierbij wordt duidelijk
dat hoewel water en vuur elkaar ‘doden’
ze toch tot een delicaat samenspel kunnen komen.

Mensen die elkaar voordien wilden uitsluiten
komen tot een dynamisch evenwicht
dat mogelijkheden creëert.

Als men maar de eigenschappen van de ander
ontdekt, apprecieert
en ten goede laat functioneren.

Dat zal misschien niet de grote vrede realiseren,
maar wel zeker een vorm van samenleven:
een kleine haalbare vrede.

Dromen

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, uitgeverij Averbode 2007, p. 314)

Een jongen had een droom:
hij ging een winkel binnen.
Achter de toonbank zag hij een engel
en vroeg:
‘Wat verkoopt U, mijnheer?’

De engel antwoordde:
‘Alles wat je maar wilt.’

‘Wel,’ zei de jongen:
‘Ik zou graag willen:
het einde van de oorlog in heel de wereld
meer bereidwilligheid
om met elkaar te overleggen,
aandacht voor kleine en zwakke mensen ...’

De engel onderbrak hem en zei:
‘Sorry, jonge man,
we verkopen geen vruchten,
we verkopen hier alleen zaadjes.’

Naar een Chassidisch verhaal

Suggestie: om over na te denken
(Samuel, november december 2014, p. 15)

Kleur de bolletjes voor de juiste antwoorden.
O De winkel verkoopt geen kant-en-klare oplossingen.
O De engel wil de jongen niet vooruithelpen.
O De jongen moet zelf nog de handen uit de mouwen steken.
O De jongen moet veel geld betalen.
O Wat de jongen vraagt, krijgt hij niet vanzelf.
O De jongen vraagt het onmogelijke.
O De engel vint het een domme vraag.

TIP
Doorstreep eerst de antwoorden die zeker niet juist zijn.

Overweging bij het verhaal
(C. LETERME in Kerk en leven, Federatie Rotselaar, 4 oktober 2017, p. 1)

‘Dromen zijn bedrog’ wordt al eens gezegd,
en in het verhaal hierbij klopt dat.
Want dromen over een betere wereld
wil nog niet zeggen dat die wereld er komt,
een wereld vol vrede en dialoog,
een wereld met aandacht voor kleine en zwakke mensen.

Het verhaal maakt ook duidelijk
waarom deze droom ‘bedrog’ is,
waarom een betere wereld niet zomaar te koop is.
Eigenlijk moet men over de wens en de droom heen
zelf de handen uit de mouwen steken,
elk op de plaats die hem of haar het beste past.

’t Is dus helemaal niet fout
om over een betere wereld te dromen,
Maar dromen alleen houdt geen garantie in
dat die wereld er ook werkelijk komt tenzij
die droom functioneert als het startmoment,
als de grote motor voor verandering en verbetering.

De vredesduif

(C. LETERME, 99 verhalen met een knipoog, uitgeverij Averbode, 2014, p. 145)

Vier koningen hadden veel met elkaar gevochten.
Maar ze werden daar niet beter van,
en hun onderdanen ook niet:
in de steden leden de mensen honger
en er waren bedelaars in elke straat.
Toen dachten de koningen:
- We kunnen beter voor vrede zorgen.

Ze kwamen bijeen rond een grote ronde tafel.
Omdat niemand van hen nog wist
waarom ze met elkaar in oorlog waren,
vonden ze dat een goede reden
om vrede te sluiten met elkaar.

Op een avond zochten ze
naar een symbool voor die vrede.
Een roos? Een ster? Een lammetje? Een duif?
Het werd een duif!

De mensen van de vier rijken hoorden ervan.
Ze begonnen te feesten:
eindelijk was er vrede!
En de duif...
die zou hen daaraan herinneren!

De volgende morgen
kwamen de koningen bijeen
rond de grote ronde tafel.
- Welke kleur moet die vredesduif hebben?
- Blauw, zei de ene koning.
- Rood, zei een andere.
- Groen, bedacht de derde koning.
- Geel zou veel beter zijn, zei de vierde.
En toen begonnen die vier koningen
met elkaar ruzie te maken
over de kleur van de duif.

__Bespreek
(Bron: https://www.kuleuven.be/thomas/page/duif)

- Waarom besluiten de koningen om vrede te sluiten?
- Waarom zouden ze op zoek gaan naar een symbool voor die vrede?
- Waarom zouden ze kiezen voor een duif? Wat vind jij daarvan?
- Waarom leidt de duif uiteindelijk toch weer tot ruzie? Wat vind je daarvan?
- Is de duif dan toch geen goed symbool voor vrede? Waarom wel/ niet?
- Stel dat je de koningen iets zou kunnen zeggen. Zou je dat doen? Waarom wel/ niet? Zo ja, wat zou je hen vertellen?

ZINGEN / BELUISTEREN

Hemel

Klik hier om dit lied van Bart Peeters te beluisteren.

MEDITEREN

Vrede is ...?

MdJ (www.geloventhuis.nl)

Vrede begint tussen jou en mij
en daar is Jezus een beetje bij.
Hij maakte vrede, waar hij maar kwam,
telkens als hij iets op zich nam.

Op de bruiloft in Kana maakte hij wijn
zodat het nog heel lang feest kon zijn.
Al zou je het niet zo bedenken:
VREDE is ook … een wijntje schenken.

Hij stilde de storm op het woeste meer,
want zijn vrienden riepen: ‘Help ons, heer!’
Al valt het niet zomaar te verklaren:
VREDE is ook … de rust bewaren.

Er zat eens een duivel in een man
en Jezus bevrijdde hem daarvan.
Al vind je het niet in woordenboeken
VREDE is ook … een mens opzoeken.

Een vrouw had iets heel verkeerds gedaan
Jezus zei zacht: ‘Niet meer doen voortaan.’
Al zou je het zelf niet zo verzinnen:
VREDE is ook … opnieuw beginnen.

Er kwamen steeds kinderen naar Jezus toe,
Hij bleef geduldig, ook al was hij moe.
Al hou je een ander liever buiten,
VREDE is ook … niemand buitensluiten

Vrede is doen, meer nog dan laten,
Vrede is drinken, zingen, praten,
Vrede is sorry zeggen en vergeven,
Vrede is samen met anderen leven.

VREDE is … vriendschap met God erbij.
En het begint tussen jou en mij.

De kleurdoos

(Uit "samenspel of tegenspel", uitgave Scouting Nederland)

Ik had een kleurdoos met schitterende, felle en heldere kleuren.
Ik had een kleurdoos sommige kleuren warm, andere heel kil.

Ik had geen rood voor het bloed van de gewonden.
Ik had geen zwart voor de tranen van de weesjes.
Ik had geen wit voor de handen en de gezichten van de doden.
Ik had geen geel voor het hete zand.

maar ik had oranje voor het plezier in het leven.
En groen voor de bloemknoppen en de vogelnestjes.
En blauw voor het stralen van de heldere hemel.
En rose voor dromen en rust.
Toen ben ik gaan zitten en heb ik geschilderd:
De VREDE

Waar ik van hou

(jongen van 9 jaar)

Ik haat het strijden
ook als het elders ter wereld is.
Maar ik hou van de lente
die bloemen doet groeien.

Ik haat de oorlog
als men de bloemen legt op de graven.
Maar ik hou van de vrede
die eens komen zal.

Notendop

(Luk Depondt)

Ik eerst
Ik alles voor mij

Ik anders dan jij
Ik beter dan jij

Geen oor voor jou bij mij
Muren tussen jou en mij

Hart van steen

Oorlog in een notendop?

Samen spelen
Samen delen

Ik anders dan jij
Jij anders dan mij

Ik dicht bij jou
Jij dicht bij mij

Samen blij

Vrede in een notendop?

VIEREN

11 november

Vooraf
Documentatie over 11 november – wapenstilstand 1914-1918
Bloemen (bij voorkeur klaprozen) die je op een blad kopieerde. Voor elk kind is er zo’n bloem. Bij elke bloem of in elke bloem schrijf je: ‘Ik heb jou graag hier in de groep, want ik vind dat jij heel goed bent in … .’

Activiteit
Gesprek
Vertel over 11 november, de dag waarop een einde kwam aan de eerste wereldoorlog. Maar waar geen oorlog meer is, is er daarom nog geen vrede. Daarvoor moeten vriend en vijand met elkaar praten, overleggen. Belangrijk bij zo’n gesprek is dat de deelnemers eraan een minimum aan waardering kunnen opbrengen voor elkaar en zich met elkaar op een aantal terreinen verbonden weten.

Leg in het midden van de kring net zoveel papieren bloemen als er kinderen in de kring zitten. Neem zelf een eerste bloem, vervolledig de zin en geef de bloem aan een kind en zeg: ‘Ik heb jou graag hier in de groep, want ik vind dat jij heel goed kunt … .’
Het kind dat dit compliment kreeg staat op, neemt een andere bloem uit het midden om die te geven aan wie links van hem of haar zit. Eerst neemt het wat tijd om na te denken wat zijn of haar talent is, schrijft dat bondig op de getekende bloem en geeft dan die bloem aan dat kind. Dit gaat door tot alle kinderen een bloem hebben.

Belangrijk: in deze activiteit gaan kinderen bewust op zoek naar de mogelijkheden en de capaciteiten van de anderen in de groep. Zo’n positieve verbondenheid met elkaar helpt om vredevol met elkaar om te gaan.

De kinderen gaan in een kring staan en houden elkaar vast bij de handen. Een voor een zeggen ze nog eens het goede dat iemand in de klas bij hem of haar vindt.

Gebed
God onze Vader,
om in vrede te leven met elkaar
is het goed dat wij het goede in elkaar zien.
Zo kunnen we gemakkelijker met elkaar overleggen
hoe we een betere wereld kunnen maken.
Een wereld waarin mensen gelukkig zijn.

Vrede in 'bijbelin1000seconden'

Genesis 9, 8-15	Noach
Jesaja 9, 1-3.5-6	Koning van de vrede
Jesaja 11, 1-10	De vrede van de Messias
Baruch 5, 1-9	Vrede door gerechtigheid
Johannes 14, 23-29	Mijn vrede geef Ik u
Filippenzen 4, 6-9	De vrede van God

Overweging

Kolet Janssen

Wanneer komt er ooit vrede?

(K. JANSSEN in de blog van de auteur, 12 november 2023)

Elk jaar opnieuw vieren we Wapenstilstand. Niet dat er ooit een jaar geweest is, dat de wapens echt overal op de wereld zwegen. En dit jaar is het allemaal weer bijzonder heftig en verwoestend.

Ik zie luchtbeelden van kapotte stadsdelen en ik zie voor me hoe mensen een huis hebben gebouwd of gekocht, hoe ze het hebben geschilderd of behangen, hoe ze er meubels in hebben geplaatst, hoe ze het huis telkens opnieuw hebben schoongemaakt, de vloer geveegd en de ramen gepoetst, hoe ze het hebben versierd met foto’s van hun kleine kinderen en overleden grootouders, met planten en souvenirs. En dan wordt alles in één klap platgebombardeerd.

Ik zie hoe ouders hun baby hebben gekoesterd, hem hebben gevoed op alle uren van de dag en de nacht, zijn eerste stapjes hebben begeleid, hoe ze gelachen hebben om zijn eerste woordjes, hoe ze hem leerden van alles een beetje te proeven, hoe ze hem leerden fietsen, hoe ze hem zagen lezen en schrijven en rekenen. En dan wordt hij getroffen door een kogel of een bom.

Elke dader is iemand die nog meer slachtoffers maakt. Elk slachtoffer is er een te veel. Daar zijn geen excuses voor. Geweld is altijd waanzin en de enige hoop op vrede is als het geweld stopt.

In onze kerk steken we bij het begin van elke viering een kaars aan voor de slachtoffers van geweld overal ter wereld. En om het geweld in ons eigen hart uit te bannen. Dat is allebei hard nodig, elke week opnieuw.