Wie was hij?
Vooraf
Hoewel het vierde evangelie in het Nieuwe Testament het 'evangelie volgens Johannes' genoemd wordt, is het niet zeker wie de schrijver ervan was.
Het is zeker niet Johannes de Doper, maar misschien wel één van de twaalf apostelen. Maar zeker is dat niet.
Toch spreekt men traditioneel over de evangelist Johannes als één van de apostelen, de jongere broer van Jakobus de Meerdere.
Zijn leven
Volgens de overlevering was de evangelist Johannes de zoon van Zebedeüs en Salomé, de broer van Jakobus de Meerdere. Hij was visser van beroep. Samen met Simon Petrus en zijn broer Jakobus was hij één van de drie belangrijkste apostelen van Jezus.
Men vermoedt dat hij behoorde tot de christengemeenschap van Efeze, in Klein-Azië. Een gemeenschap van ontwikkelde christenen die onder invloed stond van:
| de Griekse filosofie | |
| die zegt dat God zich laat kennen door het woord. | Johannes schrijft over Jezus als over het woord van God. |
| het gnosticisme | |
| van het Griekse ‘gnosis’, kennis | Johannes stelt Jezus voor als degene die het geheim van God kenbaar maakt. |
| het jodendom | |
| God is Schepper en Bevrijder | Voor Johannes begint met Jezus een nieuwe schepping en een nieuwe uittocht. |
Later zou de Romeinse keizer Domitianus hem naar Patmos verbannen hebben, waar hij het boek Openbaring schreef.
Hij zou op heel hoge leeftijd gestorven zijn als laatste van de twaalf apostelen van Jezus en de enige die een natuurlijke dood stierf.
Boven de plaats in Efeze waar hij begraven werd, werd in de tweede eeuw na Christus een kerk gebouwd.
Situering in de tijd
Johannes schreef zijn evangelie rond 95, wellicht in Efeze. Historici betwijfelen of hij daar wel gewoond heeft, maar de hellenistische invloeden in zijn geschriften sluiten dat niet uit.
Johannes en kunst
Vooraf
Johannes wordt doorgaans afgebeeld als de enige apostel zonder baard, een verwijzing naar zijn jonge leeftijd.
In zijn handen draagt hij meestal een gifbeker.
Hij wordt symbolisch voorgesteld door een adelaar. Een adelaar kan naar de zon kijken zonder met zijn ogen te knipperen. Daarom symboliseert hij: bezinning, beschouwing. Dat verklaart zijn band met Johannes, de meest beschouwende van de evangelisten.
ANONIEM
Let op de arend die opvallend aanwezig is op dit kunstwerk.
D. VELAZQUES
De heilige Johannes in Patmos(ong. 1619)
EL GRECO
Op dit kunstwerk houdt Johannes een kelk vast.
Die herinnert aan de legende waarbij Aristodemus, de heidense oppermeester van Efeze, een gifbeker aan Johannes gegeven zou hebben. Aristodemus zou gezegd hebben dat hij pas in Jezus zou geloven wanneer Johannes die beker zou drinken zonder er aan te sterven. Twee terdoodveroordeelden waren al gestorven door dat gif. Toen Johannes de gifbeker dronk, stierf hij niet en wekte zelfs de terdoodveroordeelden terug tot leven.
Johannes in 'Bijbelin1000seconden.be'
Op deze site wordt dieper ingegaan op de volgende teksten die Johannes zou geschreven hebben: