Smid

Wie?

Dit was een ambachtsman die metaal (ijzer, brons, goud, zilver…) met hamers, tangen en vijlen bewerkte om er gebruiksvoorwerpen of decoratieve voorwerpen mee te maken.
Bij het uitoefenen van dit beroep moest de smid niet alleen technisch onderlegd zijn, maar ook fysiek krachtig en creatief.

Technieken bij het smeden

. Metaal verhitten in vuur en het met een hamer vormen op een aambeeld.

. Metaal smelten en gieten in een vorm.

. Metalen onderdelen verbinden door middel van warmte en het toevoegen van een ander metaal. (solderen en lassen)

. Metalen oppervlakken glad maken door ze te slijpen en te polijsten.

Gebruikte metalen

Brons
In de oudheid gebruikte men brons vooral om wapens, gereedschappen, en rituele voorwerpen te maken. Brons is eenvoudiger om te bewerken dan ijzer, maar is moeilijker te verkrijgen en duurder. Het is ook beter bestand tegen roest.

IJzer
Dit metaal werd gebruikt om gereedschappen, gebruiksvoorwerpen en wapens te maken. Het is sterk en duurzaam. Hoewel het voor de smid moeilijker te bewerken was, was het gemakkelijker te vinden en dus goedkoper. IJzer is minder bestand tegen roest dan brons.

Goud en zilver
Deze edele metalen werden bewerkt om er sieraden, voorwerpen binnen een religieuze context en waardevolle producten mee te maken.

Gemaakte voorwerpen

Wapenrusting	zwaarden, speren, pijlen, bogen, helmen, scheenplaten, schilden, harnassen …
Landbouwgereedschap	ploegen, houwelen, sikkels, bijlen, ijzeren sleden om het koren te dorsen …
Huidshoudgereedschap	messen, scharen, ketels, pannen, koperen vaatwerk, spiegels …
Onderdelen in de bouw	spijkers, scharnieren, bronzen deuren, ijzeren sluitbomen ...
Decoratieve elementen voor de bouw	beelden, onderdelen van kapitelen …
Rituele en religieuze voorwerpen	brandofferaltaar, kandelaar (menora), wierookschalen ....
Sieraden	halskettingen, armbanden, broches …

Waardering

Smeden werden in de oudheid erg gewaardeerd omdat ze belangrijk waren voor de maatschappij:

. Ze maakten welvaart mogelijk door de productie en de reparatie van landbouwgereedschap en van materiaal in het huishouden. (economisch)

. Ze maakten en herstelden wapens die gebruikt werden bij de verdediging van het volk. (militair)

. Ze maakten voorwerpen voor de tabernakel en later voor de tempel (religieus).

VIP’s bij de smeden

Tubal-Kaïn

“Ook Silla kreeg kinderen; zij baarde Tubal-Kain, de stamvader van de smeden, van allen die het brons en het ijzer bewerken.” (Genesis 4, 22)

De Bijbel noemt Tubal-Kaïn als de smid die de voorvader was van al wie koper en ijzer bewerkt.

Besalel en Oholiab

“Ik liet mijn keuze vallen op Besalel, zoon van Uri, de zoon van Chur, uit de stam Juda. Ik gaf hem een uitzonderlijke begaafdheid, vaardigheid, kennis en veelzijdige bekwaamheid. Hij kan ontwerpen maken, goud, zilver en brons smeden, stenen snijden en zetten en hout bewerken: in alle technieken is hij bedreven. Hem stel Ik Oholiab, zoon van Achisamak, uit de stam Dan, ter beschikking. Alle vaklieden heb Ik toegerust met een bijzondere vaardigheid, zodat zij alles kunnen uitvoeren waartoe Ik opdracht gaf.” (Exodus 31, 2-6)

In de Bijbel staat dat God Besalel en Oholiab als vakmannen uitkoos om de tabernakel en de voorwerpen die erbij horen, te maken. Besalel kon goed werken met goud, zilver, koper, en andere materialen.

Chiram van Tyrus

“Koning Salomo ontbood een zekere Chiram, uit Tyrus. Die was de zoon van een weduwe uit de stam Naftali. Zijn vader kwam uit Tyrus. Hij was bronswerker, rijk begiftigd met vaardigheid, kennis en bekwaamheid in het maken van allerlei bronzen voorwerpen. Hij kwam bij koning Salomo en voerde alle opdrachten uit die de koning hem gaf.” (1 Koningen 7, 13-14)
Lees meer

Demetrius

“Demetrius, een zilversmid die zilveren Artemistempeltjes maakte, verschafte daarmee aan de vaklui ruime verdiensten.” (Handelingen 19, 24)
Lees meer

Omdat Demetrius schrik had dat hij minder inkomsten zou hebben door de prediking van Paulus, vroeg hij zijn personeel om te betogen ten voordele van de godin Artemis.

Bijbel

Oude Testament

Belang van smeden

1 Samuel 13, 19-21
“Nu was er in heel Israël geen smid te vinden, want de Filistijnen hadden verordend dat de Hebreeën geen zwaarden of lansen mochten smeden. De Israëlieten moesten zich ook tot de Filistijnen wenden om hun ploegschaar, hun zeis, hun bijl of hun sikkel te laten slijpen. Dit kostte twee derde sikkel voor een ploegschaar of zes en een derde sikkel voor een hak, een bijl of voor het herstellen van een ossenprikkel.”

Het belang van smeden in de maatschappij werd pijnlijk duidelijk wanneer de Israëlieten afhankelijk werden van de Filistijnen voor het slijpen van hun gereedschappen,

Inbreng van smeden in de tempel

1 Koningen 6, 32
“De twee deurvleugels waren van olijfhout; hij liet ze versieren met snijwerk van kerubs, palmbomen en bloemreliefs en met goud bekleden; ook de kerubs en de palmbomen bedekte hij met goud.”
Lees meer

1 Koningen 7, 15-22
“Hij goot twee bronzen zuilen; elke zuil was achttien el hoog en men kon ze met een draad van twaalf el omspannen. Ook maakte hij twee kapitelen, uit brons gegoten, die bovenop de zuilen moesten rusten; beide kapitelen waren vijf el hoog. Verder maakte hij vlechtwerk voor beide kapitelen boven op de zuilen; dit vlechtwerk was gemaakt van snoeren in kettingvorm, zeven voor elk kapiteel. En hij bracht twee rijen granaatappels aan rond het vlechtwerk om beide kapitelen boven op de zuilen. De kapitelen boven op de zuilen bij de voorhal hadden de vorm van een lelie, vier el hoog. De twee kapitelen kwamen uit boven het vlechtwerk rond de verdikking. Tweehonderd granaatappels hingen in rijen om de kapitelen. Hij plaatste de zuilen bij de voorhal van het schip; de zuil aan de rechterkant gaf hij de naam Jakin en de zuil aan de linkerkant de naam Boaz. Op de zuilen stonden dus kapitelen in de vorm van een lelie. Daarmee was het werk aan de zuilen voltooid.’’
Lees meer

1 Koningen 7, 23-28
Voor de achterzaal liet hij van olijfhout twee kerubs maken van tien el hoogte. Elk van de beide vleugels van een kerub was vijf el lang: gerekend van de ene vleugeltip tot de andere was de spanwijdte tien el. Elke kerub was tien el hoog; beiden hadden dezelfde afmetingen en dezelfde vorm. De hoogte van de ene kerub was tien el en die van de andere eveneens. De kerubs liet hij plaatsen achter in de tempel. De vleugels van de kerubs stonden uitgespreid; een vleugel van de ene kerub raakte de ene muur en een vleugel van de andere kerub raakte de andere muur; hun andere vleugels raakten elkaar in het midden van de tempel. Ook de kerubs liet hij met goud bekleden.”
Lees meer

2 Kronieken 24, 12
“De koning en Jojada stelden het geld ter hand aan de opzichters, die het werk aan de tempel hadden te leiden. Die namen dan steenhouwers en timmerlieden in dienst om de tempel te herstellen, evenals smeden en koperslagers om de tempel nog sterker te maken.”

Nieuwe Testament

Spreken met beelden

1 Petrus 1, 6-7
“Dan zult gij juichen, ook al hebt gij nu, als het zo moet zijn, voor een korte tijd te lijden onder allerlei beproevingen. Die dienen om de deugdelijkheid van uw geloof te bewijzen, dat zoveel kostbaarder is dan vergankelijk goud, dat toch ook door het vuur gelouterd wordt. Dan zal, wanneer Jezus Christus zich openbaart, lof, heerlijkheid en eer uw deel zijn.”
Lees meer

Goud dat door vuur wordt gelouterd, wordt het beeld van de waarde van geloof dat getest wordt beproevingen.

Efeziërs 6, 11-17
“Leg de wapenrusting van God aan om te kunnen standhouden tegen de listen van de duivel. Want onze strijd gaat niet tegen vlees en bloed maar tegen de heerschappijen, tegen de machten, tegen de wereldbeheersers van deze duisternis, tegen de boze geesten in de hemelen. Grijp daarom naar de wapenrusting van God, dan kun je weerstand bieden op de dag van de verschrikking en staande blijven, strijdend tot het einde. Sta dan, je lendenen omgord met de waarheid, bekleed met het harnas der gerechtigheid, de voeten geschoeid met ijver voor het evangelie van de vrede. Hanteer daarbij het grote schild van het geloof, waarmee je alle brandende pijlen van de boze kunt doven. Neem ook de helm van het heil en het zwaard van de Geest, dat is, het woord van God.”
Lees meer

Suggesties

Grote kinderen

ONDERZOEKEN

Smid / Efeze

De groep kinderen wordt verdeeld in een paar aantal groepen.
De kinderen bestuderen in die kleine groepen de informatie over smeden of die over Efeze.
Daarna formuleren ze vragen die ze als interviewer zouden stellen op basis van die informatie.
Die vragen noteren ze op een papier (= vragenlijst).

Die vragenlijsten worden daarna voorgelegd aan de groep(en) die het ander onderwerp bestudeerde. Die andere groepen formuleren de antwoorden op die vragen op basis van het materiaal dat op de website te vinden is.

Om af te sluiten worden de vragen gesteld door leden van de ene groep en beantwoord door de leden van de andere groep.

TIPS
.
De meest interessante vragen en de antwoorden erop, worden opgenomen in de krant: 'De RONDE van de BIJBEL'.

.
Mogelijke vragenlijst:
- Wat doet een smid?
- Welke metalen gebruikt een smid?
- Welke voorwerpen maakt hij?
- Waarderen de mensen zijn werk?

- Ken je Demetrius? Wie was hij?
- Waar woonde hij? Wat weet je van die plaats?
- Wat was zijn beroep?
- Waarom betoogde Demetrius tegen Paulus?

Jongeren

De drie ringen

(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Uitgeverij Averbode 2007, p. 102)

Er was eens een man
die een prachtige ring bezat.
Wie die ring zou dragen werd een goed en wijs man.
In de familie van die man
werd deze ring doorgegeven van vader op zoon.
Als de vader verschillende zonen had,
dan moest hij die ring doorgeven aan de zoon
waar hij het meest van hield.
Maar deze man had drie zonen.
En hij hield er allemaal evenveel van.
Hij wist echt niet aan wie hij de ring wilde geven.

Toen hij zijn dood voelde naderen,
ging hij met zijn ring naar een goudsmid en vroeg:
‘Wil jij twee ringen maken
die precies op deze ring lijken?’
De goudsmid was een meester in zijn vak.
Hij slaagde er in om die ring zo goed na te maken
dat zelfs de vader niet meer zag
welke van de drie ringen de echte was.

’s Avonds liet hij zijn drie zonen bij zich komen.
Eén voor één gaf hij ze zijn zegen
en schoof ze een ring om de vinger.
Hij zei: ‘Wie de echte ring heeft weet niemand,
maar dit is mijn opdracht voor jullie:
leef zo, alsof je de echte ring draagt.
Heb elkaar lief,
wees verdraagzaam en barmhartig.’

Dankbaarheid

(C. LETERME, Parels van verhalen, Uitgeverij Averbode 2019, p. 200)

Er was eens een brahmaan die erg arm was.
Elke dag zei zijn vrouw: 'Zie jij niet hoe onze kinderen honger lijden?
Zoek iets om je brood mee te verdienen.'
De brahmaan ging op weg.
Wat later stond hij voor een diepe put met een tijger, een slang en een mens in.

'Trek mij hieruit’, riep de tijger, ‘zodat ik weer naar mijn geliefden kan.'
'Iedereen is bang als ze nog maar je naam horen', zei de brahmaan.
Maar toen de tijger beloofde geen gevaar te zijn, bevrijdde hij het dier.
'Red mij ook, brahmaan!’, zei de slang, 'je moet niet bang voor me zijn.’
De brahmaan redde toen ook de slang.

'Kom me zeker bezoeken, dan kan ik jou belonen’, zei de tijger.
En de slang zei: 'Als je in nood zit, denk dan aan mij! Ik help je zeker!'
'Red mij toch ook, brahmaan!' riep de man die nog in de put zat.
De brahmaan kreeg medelijden en bevrijdde hem.
De man zei: ‘Ik ben een goudsmid. Kom gerust als ik iets voor jou kan doen.'

Toen de brahmaan de tijger bezocht, gaf die hem gouden sieraden.
Hij zei: ‘Die waren van een prins, die ik gedood heb. Ze zijn nu voor jou.’
De brahmaan ging ermee naar de goudsmid om ze te verkopen.
Toen die de sieraden zag, dacht hij: die heb ik nog gemaakt voor de prins!
Hij liet die zien aan de koning, die de brahmaan onmiddellijk liet arresteren.

'Kun je mij bevrijden?' vroeg de brahmaan aan de slang. Die zei:
'Ik heb een plan! Vergeet niet dat je iemand kunt genezen als je die aanraakt.'
De slang beet de koningin. Niemand kon haar helpen.
Toen de brahmaan zei dat hij de koningin kon redden, werd hij bevrijd.
Hij ging naar de koningin en raakte haar hand aan. Meteen was ze genezen.

Toen vroeg de koning:
'Hoe kwam je eigenlijk aan de sieraden van mijn zoon?"
De brahmaan vertelde de koning het hele verhaal.
Wanneer de koning dat hoorde, bestrafte hij de goudsmid
en beloonde hij de brahmaan, zodat die niet meer in armoede moest leven.

(Naar een verhaal uit India)