Kinderen in het 5e en 6e leerjaar
WERKBLAD 1: De eerste paus
Jezus gebruikt beelden om iets duidelijk te maken
Materiaal
- Werkblad + correctiesleutel: De eerste paus
Jezus vergelijkt zichzelf met een herder. Niet zomaar met de eerste de beste herder, maar een goede herder, een herder die alles over heeft voor zijn schapen.
Hij spreekt over God als over een vader. Zoals een vader zijn kind door en door kent, zo kent God de mensen door en door. Ook de relatie tussen God en de mensen vergelijkt hij met de relatie tussen een vader en zijn kinderen.
En heel gekende parabel die met dezelfde beelden 'speelt' is de parabel van het verloren schaap. De herder in die parabel is het beeld van God. God die de mensen niet in de steek laat.
Datzelfde beeld komt terug op het einde van het evangelie volgens Johannes.
Drie keer vraagt de verrezen Jezus aan Petrus: 'Heb je me lief?'. (Wellicht omdat Petrus drie keer zei dat hij Jezus niet kende, toen Jezus gearresteerd bij de hogepriester was.)
In deze tekst krijgt 'herder' een nieuwe inhoud. En ook de 'schapen' zijn een welbepaalde groep geworden. Deze tekst geeft aan dat Petrus dé apostel is geweest die in opdracht van Jezus, zorg moest dragen voor de vele volgelingen van Jezus. op die manier is hij de eerste paus.
Bespreek met de kinderen op welke manier Petrus voor de leerlingen van Jezus zorg kan dragen.
- De zorg dat de woorden van Jezus worden doorverteld
- De zorg dat de aandacht van Jezus voor mensen in de marge van de maatschappij verder gebeurt.
Daarna zoeken de kinderen op welke manier die woorden en handelingen van Jezus tot bij hen gekomen zijn. (via school, via ouders / grootouders, via eucharistieviering, via actie als Welzijnszorg, Broederlijk Delen, via catechese...)
WERKBLAD 2: Verkiezing van een paus
Plaats in de goede volgorde
Materiaal
- Werkblad + correctiesleutel: Verkiezing van een paus
- Informatie over het kiezen van een paus
- foto’s: De sint-Pietersbasiliek, de Sixtijnse kapel, de rook uit de schouw van de Sixtijnse kapel, de paus op het balkon van de sint-Pietersbasiliek.
Vertel over de verkiezing van een paus. Maak hierbij gebruik van deze informatie
Nadien plaatsen de kinderen de nota’s van de journalist op het werkblad in de goede volgorde.
Muurkrant
Materiaal
- 'Tekst van de journalist' in een groter lettertype
- Fotomateriaal dat rond de verkiezing van een paus in de pers verschijnt
- Flap
Maak met dit materiaal samen met de kinderen een muurkrant.
Zoek met de kinderen naar een geschikte titel voor de krant.
Hang deze krant op een plaats waar veel mensen voorbij komen.
WERKBLAD 3: De paus, hoofd van de kerkgemeenschap
Verhaal
Staking
(C. LETERME, Een parel voor elke dag, Averbode, 2012, p. 183)
De jongen hoorde zijn hart kloppen.
‘Eigenlijk slaap jij nooit,’ dacht hij, ‘jij tikt maar. En overal voel ik je.’
Hij kwam met zijn handen dicht bij zijn voeten.
‘Wie ben jij?’ zei voet.
‘Ik ben de hand,’ zei de hand, ‘Wat ben jij lekker warm.
Wat heb je vandaag al gedaan?’
‘Gehold, naar school en weer terug, en gevoetbald. En jij?
‘Geschreven, allerlei dingen aangepakt,’ antwoordde de hand,
‘water gevoeld en zand, zachte en harde dingen.
Maar ik moet altijd alles weer afgeven.
Soms aan een andere hand, soms aan de mond.
Die krijgt heel wat van mij, maar houdt alles voor zichzelf.’
‘Eigenlijk doen wij alles en krijgen niks terug,’ zei de voet,
‘we moeten staken!’ De hand vond het een goed idee.
Na een tijd begon de buik te knorren.
De mond werd droog en de benen werden stijf.
‘Vreemd,’ zei de hand, ‘ik voel me niet meer zo best.’
Het hoofd riep iedereen bij elkaar: de keel, de tong, de ogen,
de oren en de neus, de pink en de duim,
de tanden en ook de longen, de nieren, de maag...
‘Vrienden,’ zei het hoofd, ‘stel u zich even aan elkaar voor.’
De hand begon: ‘De hele dag neem ik van alles en geef het weer af.’
‘Ik loop de hele dag, breng jullie overal naar toe,’ zei de voet.
‘Ik zorg dat je niet struikelt,’ zei het oog.
En iedereen vertelde wie hij was en wat hij deed.
Toen zei het hoofd:
‘Stel je voor dat we allemaal hand waren, dan konden we niet lopen en zien.’
‘Dat klopt’, zei het hart, Ik zorg ervoor dat jullie bij elkaar blijven.’
Toen zeiden ze: ‘ O.K.!
We werken met elkaar samen, want we zijn één lichaam.
Het hoofd is ons hoofd en het hart houdt ons bij elkaar. Zo is het goed.’
De jongen werd wakker. ‘Heerlijk,’ dacht hij,
‘ik kan springen, zien, horen, voelen, ademen, zingen en lopen!’
En hij voelde zijn hart overal kloppen.
Bespreek
- Wat vinden jullie heel goed in dit verhaal?
- Wat vinden jullie niet goed in dit verhaal?
- Wat wil dit verhaal duidelijk maken?
Samenwerken in de kerkgemeenschap
Materiaal
- Werkblad: 'De paus, het hoofd van de kerkgemeenschap'
- Parochieblad
In een gezonde samenleving vullen mensen elkaar aan. Ook in de Kerk worden taken verdeeld en doen mensen wat hen het beste ligt. Kinderen worden doorgaans voor het eerst geconfronteerd met de kerk als instelling bij het voorbereiden van hun vormsel.
. De pastoor heeft hen een brief geschreven.
. Ze volgen catechese bij een catechist.
. Tijdens catechese-activiteiten worden ze geconfronteerd met de andere activiteiten in een parochie. Bijvoorbeeld: ziekenzorg, verenigingen...
Weten de kinderen ook wat een pastoor nog zoal doet? (huwelijken inzegenen, mensen dopen, begraven, zieken bezoeken, parochiale verenigingen begeleiden)
Een en ander kunnen kinderen terugvinden in de bladzijden van het parochieblad die info geven over de eigen parochie.
In een parochie zijn ook een parochieteam, een parochieraad en aan aantal werkgroepen. Er is ook een ‘kerkfabriek’, die zorgt voor de materiële kant van een parochie: wat kost het allemaal, wat gebeurt met het geld dat de parochie krijgt.
Als de kinderen in een klas uit verschillende parochies komen is het boeiend om de punten van overeenkomst te herkennen.
Een parochie behoort tot een federatie. Aan het hoofd van die federatie staat een deken.
Verschillende federaties samen vormen een bisdom. Een bisdom wordt genoemd naar de naam van de stad waar de bisschop woont. Er wordt dus niet gesproken over het bisdom Oost-Vlaanderen, maar over het bisdom Gent. De grenzen van een bisdom komen niet noodzakelijk overeen met de grenzen van een provincie. Zo ligt het bisdom Mechelen-Brussel gedeeltelijk in de provincies Antwerpen, Vlaams-Brabant en Waals-Brabant.
Een bisschop wordt geholpen door een aantal priesters, een soort ministers die ‘vicaris’ genoemd worden. b.v. de vicaris van onderwijs. Eén bisschop is de voorzitter van de bisschoppenconferentie in België. Dat is de aartsbisschop. Wie is de aartsbisschop van België?
Sommige bisschoppen worden door de paus tot kardinaal benoemd. In ons land is dit de aartsbisschop van Mechelen-Brussel: Jozef De Kesel. De belangrijkste kardinaal is de paus. Die staat aan het hoofd van de katholieke kerk. Als een paus sterft, komen de kardinalen in het Vaticaan bijeen om onder hen een nieuwe paus te kiezen.
Verlevendig dit gesprek met foto’s van de verschillende personen en van de kerkgebouwen waar ze het meest mee te maken hebben. Veel informatie kun je hiervoor vinden op de site: kerknet.be
Kardinaal Jozef De Kesel, aartsbisschop van Mechelen-Brussel
Mgr. Johan Bonny, bisschop van Antwerpen
Mgr. Lode Aerts, bisschop van Brugge
Mgr. Luc Van Looy, bisschop van Gent
Mgr. Patrick Hoogmartens, bisschop van Hasselt
Nadien vullen de kinderen het werkblad in.
Afhankelijk van het moment waarop de kinderen dit blad invullen, zullen de namen van de pausen anders zijn.
Johannes Paulus II
Benedictus XVI (nog tot 28 februari 2013)
Franciscus
................... ...
WERKBLAD 4: Op bezoek bij de paus
Materiaal
- Werkbladen: 'Op bezoek bij de paus'
- Reisgidsen van Rome met info over Vaticaanstad
- PC met toegang tot het internet
Stippel zelf een parcours uit in Vaticaanstad met een aantal stopplaatsen. Mogelijkheden:
- De sint-Pietersbasiliek (binnenkant): piëta van Michelangelo, crypte naar het graf van Petrus, grootte van de kerk, het baldakijn boven op het hoofdaltaar (meer info in 'Het ABC van de paus).
- Het sint-Pietersplein: zuilen van Bernini, voorgevel van de sint-Pietersbasiliek met balkon waarop de paus de mensen toespreekt;
- Musea: enkele belangrijke kunstwerken;
- Sixtijnse kapel: plafondschilderijen van Michelangelo, verhaal over wat hier gebeurt bij een pausverkiezing, het kacheltje;
De kinderen kunnen gebruik maken van: www.vatican.va/various/cappelle/sistina_vr/index.html
- De Zwitserse wacht: kleding, taken, training ... (meer info in 'Het ABC van de paus)
- De grote zaal waar de paus de mensen ontvangt. (meer info in 'Het ABC van de paus)
Eventueel ook nog:
- Postkantoor: kinderen die postzegels verzamelen tonen en bespreken hun postzegels van Vaticaanstad;
- Bank: wie munten verzamelt kan uitleg geven bij de euro’s die in het Vaticaan gebruikelijk zijn.
Ze kunnen uitleggen wie er op de keerzijde van die munten te zien is.
Mogelijk werkblad: Munten in het Vaticaan
- Media: Radio Vaticano, TV, de krant ‘L’Osservatore Romano.
Verdeel de klas in net zoveel groepjes als er stopplaatsen zijn. In een kleine klas kan elk kind een andere stopplaats toebedeeld krijgen.
Nog een andere mogelijkheid is dat de kinderen een aantal stopplaatsen voorbereiden en dat je zelf een aantal andere stopplaatsen presenteert.
De kinderen bereiden voor wat er op die plaatsen te zien is, of wat er op die plaatsen gebeurt. Ze vinden foto’s in kranten en tijdschriften, sites op internet, documentatiemateriaal in bibliotheken...
Nadien gidst elk groepje de anderen op de plaats die zij bestudeerden. De 'reisroute' wordt op het kaartje van Vaticaanstad getekend.
Nadien worden een aantal gebouwen ingekleurd, zoals op het werkblad wordt gevraagd en op het volgende werkblad worden de woorden ingevuld die ontbreken.
WERKBLAD 5: Brieven van de paus
Materiaal
- Werkblad + correctiesleutel: Brieven van de paus
- Bijbel: Nieuw Testament
Neem samen met de kinderen dit werkblad door.
Bij het invullen van het woordraadsel maken de kinderen gebruik van een Bijbel of een Nieuw Testament. De brieven van de apostelen worden gevonden in het tweede deel van het Nieuwe Testament.
Via het vervolg van de tekst in het werkblad, leren de kinderen het woord 'encycliek' kennen.
Bij het schrijven van de brief als paus spreek je met de kinderen af dat ze die brief zouden schrijven alsof ze zelf paus zijn. Bespreek met hen wat dit kan inhouden.
Bijvoorbeeld: de paus houdt rekening met wat Jezus daarover gezegd heeft. Indien Jezus daar niets over gezegd heeft, moeten de kinderen zich afvragen of Jezus dat wel zou kunnen gezegd hebben, en waarom ze dat denken.
WERKBLAD 6: De paus, apostel van de vrede
Materiaal
- Werkblad + correctiesleutel: De paus, apostel van de vrede
- Foto van een gebedsdag in Assisi
- Documentatiemateriaal ivm wereldgodsdiensten uit een bibliotheek
- Eventueel: PC met internetaansluiting
Toon een foto die naar aanleiding van deze dag genomen werd of sta stil bij de foto's die op het werkblad staan. Stel de personen voor die erop staan. Situeer ze in hun eigen godsdienst.
Geef eventueel informatie over de spanningen die er in de wereld tussen deze godsdiensten bestaan.
Lees luidop het artikel in zijn geheel voor. Neem dan de vragen door die erbij staan.
Zoek klassikaal het antwoord op de eerste twee vragen.
De vraag over de situering op de wereldkaart wordt in kleine groepen opgelost.
Hiervoor kun je best de kinderen gebruik laten maken van documentatiemateriaal ivm wereldgodsdiensten uit een bibliotheek.
De twee volgende vragen zijn persoonlijker.
Om af te sluiten nodig je de kinderen uit om bv. het dagboek van de paus in te vullen op 28 oktober 2011.
- Wat zou hij daarover gedacht hebben?
- Hoe zou hij zich daarbij gevoeld hebben?
WERKBLAD 7: De paus en jongeren
Materiaal
- Werkblad: De paus en jongeren
Bespreek de uitspraken van paus Benedictus met behulp van de vragen op het blad.
WERKBLAD 8: Het ABC van een paus
Materiaal
- Werkbladen + correctiesleutel: 'Het ABC van de paus'
- Informatie en fotomateriaal
De kinderen lossen het schuifraadsel op met behulp van het ‘ABC van een paus’. Leg vooraan foto’s die een aantal woorden illustreren. Als je nadien de antwoorden verbetert, kun je telkens een kind vragen om een foto te zoeken die dat woord illustreert. Sommige foto’s kun je meermaals gebruiken.
WERKBLAD 9: Spreken met beelden
Paus Benedictus XVI gebruikt beelden als hij spreekt
Materiaal
- werkblad
De kinderen zijn er vanaf de tweede graad mee vertrouwd dat woorden een andere betekenis kunnen hebben dan ze op het eerste zicht lijken.
Zo spreekt de paus over een boot, water varen en tegenwind.
Wie niet weet dat de paus spreekt en de woorden voor zich laat spreken kan denken dat het om een verslag gaat op een boottocht, waarbij de opvarenden moesten vechten tegen storm en tegenwind.
Maar de paus gaf geen verslag van een feit , hij had het over de Kerk die tijdens zijn pontificaat (regeerperiode van een paus) moeilijke tijden kende.
Zoek met de kinderen waar de volgende woorden voor staan:
- water (de actuele tijd)
- boot (kerk)
- Petrus (paus)
- woelig (misbruiken in de Kerk)
- tegenwind (mensen die het helemaal niet eens zijn met de Kerk)
Paus Franciscus zegt iets over zichzelf zonder woorden
Materiaal
- werkblad
De eerste beelden die van paus Franciscus te zien waren, verschilden metde eerste beelden van de twee vorige pausen.
De kinderen bekijken de foto's aandachtig.
Ze kijken vooral naar de pausen zelf en naar de manier waarop ze gekleed zijn.
Hierbij valt op dat het eerste beeld van Franciscus het beeld was van een man in het wit. Terwijl de twee vorige pausen een stola aan hadden en een rood kapmanteltje.
Een stola is een kledingstuk dat een priester aandoet wanneer hij als priester optreedt.
De kinderen proberen het gesprek te reconstrueren tussen paus Franciscus en zijn omgeving. Hierin verwoorden ze waarom ze denken dat de paus zonder stola en rood kapmanteltje op het balkon wilde komen. Wat zou hij hiermee willen 'zeggen'?
Correctiesleutel
Van deze nieuwe paus is bekend dat hij heel eenvoudig leeft. Daarom wilde hij wellicht ook alleen in zijn witte kleed op dat balkon.
Bij het geven van de zegen treedt hij als priester op. Daarom liet hij dan de stola omdoen.
WERKBLAD 10: Kennismaken met paus Franciscus
Wat weten we over paus Franciscus?
Materiaal
- werkblad met schuifraadsel
Laat de kinderen vertellen over de nieuwe paus. Wat ze eventueel op tv gezien hebben.
Vertel dan over de nieuwe paus:
De nieuwe paus is geboren op 17 december in 1936 in Buenos Aires.
Hij groeide op in een gezin van vijf kinderen. (twee broers en twee zussen - alleen zijn jongste zus leeft nog)
Zijn ouders woonden in Piemont in Italië voor ze naar Argentinië immigreerden. (situeer beide landen op een wereldbol of een wereldkaart)
Zijn vader, Mario, was een spoorwegarbeider.
Hij is een pater jezuïet
Hij was de aartsbisschop van Buenos Aires.
en had heel veel aandacht voor de armen van zijn stad.
Als Paus volgt Franciscus I paus Benedictus XVI op, die afgetreden is.
Nadien vullen ze het schuifraadsel in.
Paus Franciscus vraagt om te bidden
Materiaal
- werkblad