…page…

Wie was Ester?

Nichtje van Mordechaï

Volgens de Bijbel was Ester een dochter van Joodse ouders uit de stam Benjamin, die als ballingen leefden in Perzië. Na de dood van beide ouders werd ze geadopteerd door haar neef Mordechaï.

Vrouw van Ahasverus

Nadat Ahasverus, de koning van Perzië, zijn vrouw had verstoten, wilde hij een nieuwe koningin kiezen tussen de mooiste vrouwen in zijn rijk. Hij koos Ester.
Toen er een wet werd uitgevaardigd die de Joden wilde doden, vroeg Mordechaï aan Ester om het daarover met de koning te hebben. Zo kon ze een genocide op de Joden voorkomen.

De namen van Ester

De Perzische naam 'Ester' betekent 'ster' betekent. Het woord is afgeleid van de naam van de godin Isjtar.
De Joodse naam van Ester was 'Hadassa'. Dat woord betekent ‘mirte’, een plant die symbool is voor vrede en dankbaarheid.

Susa

Toen Ester uitverkozen werd als vrouw van koning Ahaverus (die buiten de Bijbel Xerxes I wordt genoemd) leidde ze haar leven in de vestingstad Susa. Daar liet koning Darius, haar schoonvader, een winterpaleis bouwen. In de zomer werd het er zo ondraaglijk warm dat de hofhouding naar een ander paleis trok.

Het boek Ester

De tekst

Het boek Ester in een notendop

Ester was een mooi meisje. Ze woonde in Perzië omdat haar grootvader daar als gevangene was terechtgekomen. Omdat haar beide ouders gestorven waren werd ze beschermd door haar neef Mordechai, die werkte voor koning Ahasveros. Die koning was gehuwd met Wasti, die hij verstootte toen ze tijdens een feest ruzie kregen. Daarop liet de koning een nieuwe koningin zoeken onder de mooiste meisjes van zijn rijk. Ester werd gekozen en werd de nieuwe koningin. Maar niemand wist dat ze joods was, ook de koning niet.

Op een dag hoorde Mordechai, de neef van Ester, twee hovelingen die een aanslag tegen de koning planden. Hij waarschuwde Ester, die het aan de koning zei. Toen die dat hoorde, werd hij woedend en liet de twee doden. 'Schrijf dat in de boeken en zet er de naam van die Mordechai bij', zei de koning tegen zijn secretarissen. 'Zo vergeten we nooit wat er gebeurd is.'

Intussen benoemde koning Ahasveros Haman tot zijn eerste minister. Die eiste dat iedereen voor hem zou knielen. Maar Mordekai zei dat hij als jood alleen voor God kon knielen. Haman was woedend en liet een wet maken waarin stond dat alle Joden in het rijk gedood moesten worden op de dertiende dag van de twaalfde maand, een datum die door het lot bepaald werd.
Toen Mordekai dat hoorde, probeerde hij Ester ervan te overtuigen om haar volk te redden. Op risico van haar leven ging ze ongevraagd naar de koning en nodigde hem en Haman uit om bij haar te komen eten.
'Ester, waarmee kan ik jou een plezier doen?' vroeg de koning toen ze aan het eten waren.
'Dat weet ik niet zomaar', zei Ester, 'maar ik nodig jullie graag uit om morgen weer bij mij te komen eten.
Haman was blij dat hij door de koningin te eten werd gevraagd! Intussen bleef hij zich ergeren aan Mordekai, die maar niet voor hem wilde knielen. Daarom liet hij een paal gereed maken om Mordekai aan op te hangen. De dag daarna wilde hij aan de koning vragen om het vonnis goed te keuren.

Die nacht kon de koning niet slapen. Hij liet iemand komen om voor te lezen uit de boeken waarin hij belangrijke feiten liet opschrijven. Zo werd hij eraan herinnerd dat Mordekai een tijd geleden een aanslag had verijdeld en daarvoor nooit beloond werd.
Dat moet ik goed maken, dacht de koning.

's Morgens kwam Haman bij de koning om de goedkeuring te vragen voor het doodvonnis van Mordekai. Maar voor hij iets kon zeggen, zei de koning: 'Haman, ik wil iemand eren. Hoe kan ik dat het beste doen?'
'Met een eretocht in de stad' zei Haman, want hij dacht dat de koning hém wilde eren en dat was het wat hij het liefste wou.
'Heel goed', zei de koning, 'organiseer jij een eretocht voor Mordekai?'
Haman beet heel hard op zijn lippen.

's Avonds gingen de koning en Haman voor de tweede keer eten bij Ester.
'Ester, waar kan ik jou een plezier mee doen?' vroeg de koning weer.
'Weet je, mijn beste koning, mijn leven is in gevaar en ook dat van mijn volk.'
'Dat kan toch niet Ester! Wie wil nu zoiets?'
'Haman wil dit', zei Ester stil.
Toen begreep de koning dat Ester een joodse was. Hij liet Haman ophangen aan de paal die hij voor Mordekai had bedoeld en benoemde Mordekai als eerste minister in plaats van Haman.
Toen de andere Joden in het land hoorden dat ze niet meer met de dood bedreigd werden, begonnen ze te dansen en te feesten.

Tot vandaag vieren de joden deze redding tijdens Poerim, een heel vrolijk feest in het vroege voorjaar.

BELANGRIJK
Als je dit verhaal aan kinderen vertelt ...
... let er op niet te gaan romantiseren en te historiseren.

'Sandy tales'

Maak kennis met het verhaal via het 'schilderen' met zand.
Klik hier

Bij de tekst

Ontstaan

Vroeger situeerde men het boek Ester meestal in de derde eeuw voor Christus. Nu denkt men dat het later geschreven werd, misschien wel rond 130 voor Christus, toen men zich de precieze historische toedracht van de feiten niet goed meer kon herinneren.

Inhoud

Dit verhaal speelt zich af aan het Perzische hof in de vijfde eeuw voor Christus. Door de voorspraak van Ester wordt het Joodse volk gered van een genocide.

Het boek 'Ester' werd oorspronkelijk in het Hebreeuws geschreven. Bij de Griekse vertaling van de Bijbel (septuagint) in de 4e - 3e eeuw voor Christus, werden - verspreid over het boek - een negentigtal verzen toegevoegd, die het een meer religieuze dimensie gaven. Zo was God niet langer verborgen in de achtergrond van de gebeurtenissen, maar greep als het ware rechtstreeks in in de geschiedenis.

De versie die gebaseerd is op de tekst van de Hebreeuwse Bijbel, wordt door de protestanten als officieel erkend. De versie die gebaseerd is op de Septuagint, erkennen de Rooms-katholieken als officieel.

Echt gebeurd?

Het verhaal in het boek Ester speelt zich af tijdens de regering van koning Ahasveros, waarvan wordt aangenomen dat dit de Perzische koning Xerxes I was (486–465 v.Chr.). Die koning zette de oorlogen tegen de Grieken voort, die zijn voorganger (Darius I) begon. In 480 voor Christus versloegen de Grieken de marine van Xerxes in de Slag bij Salamis en in 479 voor Christus versloegen ze zijn leger in de Slag bij Plataeae. Daarna deden de Perzen geen pogingen meer om Griekenland te veroveren. Dit was het einde van het Perzische rijk als de overheersende macht in het Midden-Oosten.

Soort boek

Ester komt over als een goed gedocumenteerde historische roman, die de oorsprong van het Poerimfeest verklaart. De schrijver wilde met zijn verhaal aantonen hoe het kwam dat de Joden na de ballingschap op 13 en 14 Adar een feest vierden dat niet in de oude traditie van het volk wortelde en ook geen godsdienstig karakter had.

Het boek is een combinatie van wijsheid en legende. Daarom is de historische schets van de hoofdpersonen wazig en is het handelen van God niet duidelijk aanwezig.

Het tekst lijkt geschreven naar het model van het verhaal van Jozef (oudste zoon van Jakob en Rachel). Beide verhalen getuigen van inzicht in menselijk gedrag en kunnen. Hét grote verschil bestaat erin dat de verteller van het Jozefverhaal uitdrukkelijker de leiding van God ziet in de gebeurtenissen, iets wat in het verhaal van Ester ontbreekt.

Betekenis

. Het boek geeft moed en sterkte aan mensen die met gelijkaardige vervolgingen moeten leven en overleven.
. God laat zijn uitverkoren volk niet in de steek.
. De schrijver wilde de herkomst van het Poerimfeest verklaren.

Ideeën in het verhaal

. Soms moet men het alleen opnemen voor alle anderen. Daar is moed voor nodig.
. Wie een put graaft voor een ander, valt er zelf in.
. Wie niet sterk is, moet slim zijn.
. Wie onrecht zaait, zal onheil oogsten. (Spreuken 22, 8)
. Wie een steen voortrolt, wordt er zelf door getroffen." (Spreuken 26, 27)

God in het boek Ester

In het boek Ester wordt de naam van God niet genoemd. Toch laat Hij zijn volk nooit in de steek.
Omdat het boek Ester het enige boek is waarin de naam van God niet genoemd wordt, mag dit boek uitzonderlijk met tekeningen versierd worden.

Bijbel en kunst

Muziek

G. F. HÄNDEL

Esther (oratorium)
Het oratorium Esther is gebaseerd op het boek Ester in het Oude Testament. Het verhaal speelt zich af in de vierde of vijfde eeuw voor Christus aan het Perzische hof van Susa waar een deel van het Joodse volk als ballingen leeft.
Esther is het eerste Engelse oratorium van Georg Friedrich Händel dat een wezenlijk aandeel voor het koor heeft. Men vermoedt dat het werk voor het eerst werd opgevoerd in 1718.
Klik hier om dit oratorium te beluisteren.

Suggesties

EVEN TESTEN

Waar of niet waar?

Ester was een Egyptische prinses. (niet waar)
Ester was getrouwd met koning Ahasferos. (waar)
De vader van Ester heette Mordechaï. (niet waar)
Haman was een minister van de koning. (waar)
Modechaï wil niet buigen voor Haman (waar)
Haman wilde de Perzen doden. (niet waar)
Ester zorgde ervoor dat de koning haar volk niet doodt.(waar)

INLEVEN

’Poppenspel’

De kinderen kleuren de bovenstaande figuren in en kleven ze op saté-stokjes of stevige rietjes. Daarmee kunnen ze het verhaal naspelen.

DOEN

Portretten van de personen uit het verhaal van Ester

Maak een kopie van de close-upfoto's van de kinderen in de groep.
Plak die foto's apart op grote tekenbladen, waarop je voordien het silhouet van een persoon hebt getekend.
De kinderen spreken vooraf wie de verschillende personen in het verhaal van Ester zijn, en wie zij wensen 'aan te kleden'. Hierbij maken ze gebruik van potloden, stiften, verf en van knipsels uit tijdschriften, glitters, kraaltjes enz.

Ester in ‘bijbelin1000seconden'

. Ester 1, 1-21: De koningin wil niet optreden
. Ester 2, 1-23: Op zoek naar een nieuwe koningin
. Ester 3, 1-15: Haman wil Mordekai dood
. Ester 4, 1-17: Mordekaï vraagt hulp aan Ester
. Ester 5, 1-14: Ester nodigt uit
. Ester 6, 1-14: De koning kan niet slapen
. Ester 7, 1-10: Ester spreekt
. Ester 8, 1-17: Het joodse volk wordt gered
. Ester 9, 1 - 10, 3: Haman en zijn zonen worden gedood
. Ester 14, 3-5.12-14: Ester bidt tot God