Wijsheid

Wat?

In de Bijbel heeft wijsheid niets te maken met intelligentie, ook niet met levenservaring, maar met God. Iemand die wijs is, is iemand die God betrekt in zijn / haar manier van leven: in de manier van omgaan met de ander, in de opvoeding, in de manier om een bedrijf te runnen, in de manier om aan geneeskunde te doen ...

De Bijbel ziet wijsheid als de geest van God die alles ordent en samenhoudt, aanspoort tot menslievendheid, goedheid en eenvoud van hart en er is voor iedereen.

Gerechtigheid

In de Bijbel houdt wijsheid verband met gerechtigheid: een wijze is iemand die goed van kwaad kan onderscheiden, tracht te leven naar wat God wil (= gerechtigheid) en een ‘recht’ sociaal gedrag aan de dag wil leggen. Gerechtigheid is in de Bijbel meer dan wat met ‘rechtvaardigheid’ bedoeld wordt. Het is meer dan eerlijk verdelen en ieder geven waar die recht op heeft. Ge’recht’igheid staat in direct verband met de ‘orde’ die God in de schepping bedoelde.

Het boek ‘Wijsheid’

Ontstaan

Men vermoedt dat het boek ‘Wijsheid’ tussen 30 voor Christus en 50 na Christus geschreven werd door een onbekende schrijver in de Joodse diaspora te Alexandrië (Egypte), een van de grootste steden van het Romeinse Rijk en centrum van hellenistische cultuur. Daar woonde een grote minderheid van Joden, die er sinds het begin van de Babylonische ballingschap (586 voor Christus) migreerden van het platteland in Palestina, op zoek naar betere economische omstandigheden en meer religieuze of politieke vrijheid. Omdat ze in die stad met een hellenistische cultuur hun identiteit wilden bewaren, ondervonden ze spanningen en moeilijkheden.

Schrijver

Salomo?

Het boek Wijsheid wordt net als het boek Spreuken toegeschreven aan de wijze koning Salomo. Daarom noemt men het boek ‘Wijsheid’ ook de ‘Wijsheid van Salomo’. Dit deed men om de tekst een groter gewicht te geven.

Schets van de schrijver

Het boek ‘Wijsheid’ zelf schetst een beeld van wie de schrijver was:
. een gelovige Jood, die hield van zijn volk en zijn godsdienst.
. die de heilige boeken en de geschiedenis van zijn volk kende
. die leefde als jood in een land met een hellenistische cultuur en zijn boek schreef in het Grieks van een ontwikkeld mens die deze taal als moedertaal gebruikte.
. die kon zich inleven in andere mensen
. die optimistisch ingesteld was

Apart

Het boek Wijsheid, het meest recent geschreven boek van het Oude Testament, kent men vooral in de Griekse versie van de Septuagint (een Griekse vertaling van joodse Bijbelteksten). Omdat het niet opgenomen werd in de Hebreeuwse Bijbel, noemen protestantse christenen het een apocrief geschrift en staat het doorgaans niet in hun Bijbelvertalingen.

Opbouw

Inhoud	Het boek wijsheid

Alleen de wijsheid is bron van leven	(1,1-5,23)

Salomo, leraar van de wijsheid	(6,1-9,18)

De wijsheid in de geschiedenis van Israël en Egypte	(10,1-19,22)

Bijbel en kunst

Sedes Sapientiae
Al heel vroeg zagen christenen in de Wijsheid Jezus zelf: Hij was de ware Wijsheid.
Deze visie kreeg in de kunst gestalte in de ‘sedes sapientiae’: Maria als stoel van de ‘Wijsheid’.

Wikimedia Leuven, St. Pieterskerk